Mỗi năm, hàng trăm nghìn lượt người lao động được tư vấn, giới thiệu việc làm thông qua hệ thống trung tâm dịch vụ việc làm trên cả nước. Đây là nơi không chỉ hỗ trợ kết nối cung cầu lao động mà còn thực hiện các chức năng quan trọng như phân tích thông tin thị trường, đào tạo kỹ năng nghề và triển khai chính sách bảo hiểm thất nghiệp.
Ông Ngô Xuân Liễu, Giám đốc Trung tâm Quốc gia về dịch vụ việc làm
Tuy nhiên, những trung tâm này vẫn chưa thật sự trở thành điểm đến chủ động của người lao động. Mô hình tổ chức, năng lực nhân sự và hạ tầng công nghệ còn nhiều bất cập khiến hiệu quả kết nối còn khiêm tốn so với kỳ vọng.
"Về phía các đơn vị cung cấp dịch vụ, đặc biệt là các trung tâm dịch vụ việc làm, việc thu thập và tổng hợp thông tin một cách bài bản, có hệ thống, dễ tra cứu, cùng với sự sẵn sàng của dữ liệu và tinh thần chuyên nghiệp, trách nhiệm của đội ngũ nhân viên tại các trung tâm là yếu tố hỗ trợ rất lớn cho người lao động. Đây cũng là một trong những nguyên nhân góp phần hạn chế tình trạng người lao động phải tìm cách lách luật hoặc gặp khó khăn trong tiếp cận việc làm", ông Ngô Xuân Liễu, Giám đốc Trung tâm Quốc gia về dịch vụ việc làm cho biết.
Thực tế cho thấy, không ít người lao động vẫn loay hoay trong việc tiếp cận thông tin tuyển dụng hoặc thiếu kỹ năng tìm kiếm cơ hội phù hợp. Đặc biệt với nhóm lao động trung niên, lao động giản đơn, rào cản này càng trở nên rõ rệt. "Thế giới việc làm hiện nay rất đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, phía người lao động cũng cần trang bị cho mình các kỹ năng tìm kiếm việc làm, đặc biệt là khả năng nắm bắt thời cơ để ứng tuyển vào những vị trí phù hợp ngay khi có cơ hội. Trên thực tế, nhiều người vẫn còn hạn chế trong kỹ năng tìm kiếm việc làm, không kịp thời nắm bắt cơ hội nên đã bỏ lỡ những công việc phù hợp với năng lực và nguyện vọng của bản thân", ông Liễu chia sẻ.
Dữ liệu thị trường lao động vẫn còn phân mảnh, thiếu kết nối giữa các địa phương và chưa đáp ứng được yêu cầu dự báo, hoạch định chính sách. Việc chia sẻ thông tin chưa được tổ chức đồng bộ, khiến hệ sinh thái việc làm khó phát huy hiệu quả trên quy mô toàn quốc.
"Thị trường lao động biến động rất nhanh. Tuy nhiên, việc chia sẻ và kết nối thông tin hiện nay vẫn chưa được tổ chức một cách bài bản, dẫn đến tình trạng phân mảnh thông tin và sự chia cắt trên phạm vi thị trường rộng. Hiện tượng này vẫn đang xảy ra tại một số địa phương và khu vực cụ thể", ông Liễu nhận định. Các trung tâm dịch vụ việc làm vẫn là điểm tựa chủ yếu cho người lao động thất nghiệp, nhưng cũng đang đối diện với nhiều khó khăn về nhân lực, cơ sở vật chất, và đặc biệt là hệ thống công nghệ còn rời rạc.
"Vấn đề đặt ra là liệu sự chia cắt này xuất phát từ yếu tố công nghệ hay từ việc chúng ta chưa thực sự có ý chí và quyết tâm trong việc tổ chức kết nối thị trường lao động. Về phía công nghệ, bao gồm cả ứng dụng công nghệ thông tin nói riêng và chuyển đổi số nói chung trong lĩnh vực việc làm, chúng ta đã và đang triển khai nhưng vẫn còn nhiều việc cần tiếp tục hoàn thiện", ông Liễu cho biết.
Dự thảo Luật Việc làm sửa đổi, dự kiến được Quốc hội thông qua, đặt ra yêu cầu nâng cấp toàn diện hệ thống tổ chức dịch vụ việc làm. Một trong những điểm nhấn là chuyển đổi từ mô hình trung tâm sang tổ chức dịch vụ việc làm công có chức năng đa dạng và chuyên nghiệp hơn. "Đối với thị trường lao động, các định chế trung gian như tổ chức dịch vụ việc làm công lập, các trung tâm dịch vụ việc làm mà trước đây chúng ta vẫn thường gọi, cùng với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ việc làm là những cấu phần quan trọng. Đây là các định chế đã được chúng tôi xây dựng từ nhiều năm nay, đồng thời kế thừa kinh nghiệm của các tổ chức quốc tế và thực tiễn từ thị trường lao động", ông Liễu cho biết.
Phân khúc thị trường lao động hiện nay rất rộng, từ lao động chất lượng cao đến lao động phổ thông. Do đó, mỗi nhóm cần những phương thức kết nối riêng biệt, phù hợp với đặc thù kỹ năng và yêu cầu nghề nghiệp.
"Thị trường lao động gồm nhiều phân khúc khác nhau, từ lao động có trình độ cao đến lao động có trình độ trung bình và cả lao động giản đơn. Việc xây dựng các tổ chức trung gian phù hợp với từng phân khúc là điều cần thiết để bảo đảm kết nối hiệu quả giữa cung và cầu lao động", ông Liễu nhấn mạnh.
Một trong những đột phá chính sách lần này là xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về việc làm, gồm dữ liệu về người tìm việc, vị trí việc làm trống, người lao động nước ngoài, bảo hiểm thất nghiệp và tai nạn lao động. "Chúng tôi đang bắt tay triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về chuyển đổi số. Bộ Nội vụ đã ban hành Quyết định 416 để phát triển sàn giao dịch việc làm quốc gia và bốn cơ sở dữ liệu nền tảng. Trái tim của hệ thống là dữ liệu người tìm việc và vị trí tuyển dụng của doanh nghiệp. Đây là căn cứ để dự báo xu hướng, phân tích sâu và tối ưu việc kết nối trên thị trường lao động", ông Liễu thông tin.
Song song với đó, đội ngũ nhân sự thực hiện dịch vụ việc làm cũng sẽ được đào tạo, bồi dưỡng bài bản, có chứng chỉ chuyên môn, hướng tới hoạt động chuyên nghiệp và hiệu quả hơn. "Tất cả những nhân viên hoạt động về dịch vụ việc làm đều phải trải qua đào tạo, được cấp chứng chỉ. Chúng tôi đang xây dựng các chương trình đào tạo để chuyên nghiệp hóa đội ngũ hoạt động dịch vụ việc làm không chỉ của các tổ chức công mà cả các doanh nghiệp", ông Liễu cho biết.
Sự kết hợp hài hòa giữa hệ thống tổ chức công và doanh nghiệp dịch vụ việc làm tư nhân được kỳ vọng sẽ tạo nên mạng lưới hỗ trợ toàn diện, phù hợp với từng đối tượng lao động và yêu cầu của doanh nghiệp. "Hai hệ thống này bổ trợ cho nhau rất tốt, hiệu quả trong việc chia sẻ thông tin người tìm việc cũng như việc tìm người và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình phát triển, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp cũng như nhu cầu tìm việc của người lao động", ông Liễu khẳng định.
Đầu tư cho dịch vụ việc làm không đơn thuần là giải pháp giảm thất nghiệp trước mắt mà còn là chiến lược dài hạn nhằm nâng cao chất lượng lao động, thúc đẩy an sinh xã hội và tạo nền tảng cho phát triển kinh tế bền vững trong kỷ nguyên hội nhập và chuyển đổi số.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!