Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân là một bước tiến đột phá về tư duy phát triển; là "cuộc cách mạng về tư duy và thể chế"; là "bước ngoặt lịch sử" trong việc thúc đẩy kinh tế tư nhân.
“Đừng để doanh nghiệp tự bơi” là tiêu đề của không ít bài báo trong nhiều năm qua khi doanh nghiệp được đánh giá còn phải đối diện với nhiều rủi ro khi kinh doanh, rào cản pháp lý, khả năng tiếp cận nguồn lực… Song điều này sẽ sớm thay đổi khi đầu tháng 5 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
Thay đổi tư duy về kinh tế tư nhân
Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Nguyễn Hồng Sơn khẳng định, Nghị quyết 68 là cơ sở chính trị quan trọng, mở đường cho hoàn thiện thể chế và xây dựng các chính sách nhằm thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Nghị quyết 68 thể hiện niềm tin của Đảng và Nhà nước đối với tiềm năng và thế mạnh của kinh tế tư nhân; với sự năng động, sáng tạo và đóng góp của khu vực này cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
Ông Sơn nhấn mạnh, điểm mới quan trọng nhất trong Nghị quyết 68 là sự đổi mới tư duy về phát triển kinh tế tư nhân. Cùng như đổi mới tư duy về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân. “Nghị quyết số 10 của Ban chấp hành Trung ương khoá XII năm 2017 có đặt ra mục tiêu phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nghị quyết 68 đã nâng lên một bước khi nhấn mạnh kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”, Phó Trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương Nguyễn Hồng Sơn cho biết.
Đổi mới tiếp theo là vai trò của Nhà nước với kinh tế tư nhân. Với Nghị quyết 68, vai trò của Nhà nước không đơn thuần là quản lý, thay vào đó là hỗ trợ và kiến tạo khu vực kinh tế tư nhân. “Thể chế, tư duy và hành động là một tam giác thành công có quan hệ chặt chẽ với nhau. Trong tam giác này, thay đổi tư duy là quan trọng nhất và cũng là khó khăn nhất. Bởi thay đổi được tư duy mới thay đổi được hành động. Khi có tư duy đúng mới có được hành động đúng”, ông Nguyễn Hồng Sơn nhất mạnh.
Tạo mọi điều kiện thuận lợi
Về các định hướng cụ thể cho phát triển kinh tế tư nhân, theo các chuyên gia, Nghị quyết 68 có nhiều điểm mới đột phá, khác với các Nghị quyết khác về kinh tế tư nhân ở 3 khía cạnh: Một là giảm phiền hà (cắt giảm giấy phép kinh doanh, đơn giản thủ tục hành chính); Hai là tăng sự bảo vệ, an toàn của doanh nhân; Ba là khơi thông nguồn lực.
Như tại khía cạnh giảm phiền cho doanh nghiệp, theo thống kê Việt Nam hiện có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh. Đây chính là lực lượng có thể được nuôi dưỡng để lớn thành doanh nghiệp cho mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030. Song thực tế, việc mở và vận hành một cửa hàng đơn giản hơn nhiều so với việc thành lập và quản lý một doanh nghiệp. Như việc nộp thuế, hộ kinh doanh chỉ cần một người làm là đủ. Đối với một doanh nghiệp sẽ phải có bộ phận kế toán riêng, phải xuất hóa đơn chứng từ đầy đủ. Đây chính là rào cản khiến cho những hộ kinh doanh nhỏ lẻ mãi chưa “chịu lớn” thành doanh nghiệp. Tuy nhiên, Nghị quyết 68 đã yêu cầu tạo mọi điều kiện đơn giản nhất để khuyến khích những hộ kinh doanh lớn thành doanh nghiệp, kể cả về việc tổ chức hành chính, kế toán tài chính.
Nghị quyết 68 không chỉ dừng ở những lời kêu gọi hay khẩu hiệu, mà đi vào tận gốc rễ của vấn đề đó là cải cách về mặt thể chế. Năm 2025, yêu cầu đặt ra là phải cắt giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính, 30% điều kiện kinh doanh và cắt giảm ít nhất 30% thời gian và chi phí tuân thủ thủ tục hành chính cho các doanh nghiệp.
Ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đánh giá, với Nghị quyết 68, chúng ta sẽ cắt bỏ tất cả những sự phiền hà chứ không chỉ như những câu từ "đơn giản hóa". Cùng với thay đổi toàn bộ tư duy về quản lý Nhà nước, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. “Không phải tăng cường hậu kiểm mà ở đây là quản lý nhà nước một cách có hiệu quả, đạt được mục tiêu quản lý nhà nước nhưng không tạo thêm phiền hà cho doanh nghiệp”, ông Hiếu cho biết.
Không hình sự hóa quan hệ kinh tế
Một đột phát khác của Nghị quyết 68 là sự đánh dấu một bước tiến quan trọng trong cách tiếp cận của Đảng đối với xử lý hình sự trong lĩnh vực kinh tế. Nghị quyết 68 đã nhấn mạnh nguyên tắc phân định rõ trách nhiệm hình sự với hành chính, dân sự; giữa pháp nhân và cá nhân trong xử lý vi phạm.
Như với lĩnh vực bất động sản nhưng đang có tới gần 15 Luật chi phối, tác động trực tiếp, thậm chí nhiều Luật chồng chéo nhau. Theo đại diện Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, chính vì chồng chéo Luật, nên nhiều năm qua, không ít doanh nghiệp áp dụng Luật chưa phù hợp vướng phải những sai phạm hình sự không đáng có.
"Chồng chéo của hệ thống luật pháp và hiểu biết về luật pháp của các doanh nghiệp làm bất động sản cũng không giống nhau. Có những trường hợp làm nghiêm túc, nhưng cũng có trường hợp vận dụng khác nhau. Quan điểm của Nghị quyết 68 sẽ cởi trói cho bất động sản, làm cho các doanh nghiệp bất động sản tự tin hơn trong việc thực thi công việc của mình”, ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam cho biết.
Giới chuyên môn nhận định, thông điệp từ Nghị quyết 68 sẽ là bước ngoặt lịch sử trong tư duy pháp lý và quản trị quốc gia. "Người đứng đầu doanh nghiệp trong thực tế bị bắt đi tù, cuối cùng cả doanh nghiệp cũng bị tan. Không hình sự hóa - quan điểm của Đảng, quá trình đổi mới về tư duy và nhận thức tạo ra một động lực lớn mạnh cho việc phát triển kinh tế”, PGS.TS. Luật học Đinh Xuân Thảo - Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lập pháp, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh.
Với Nghị quyết 68, Thông điệp của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế tư nhân là rất mạnh mẽ. Kỳ vọng là rất lớn, hy vọng là rất nhiều, cộng đồng doanh nghiệp đang rất chờ đợi việc cụ thể hóa các chính sách vào thực tế.
Chỉ ít ngày sau Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị được ban hành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 198 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân với hàng loạt các chính sách cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ tiếp cận đất đai, tài chính và thuế, cũng như phát triển nguồn nhân lực.
Ngay sau đó, Chính phủ đã ban Nghị quyết 139 về triển khai Nghị quyết số 198 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Trong Nghị quyết, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cải thiện môi trường kinh doanh, hoàn thiện cơ chế, chính sách về thanh tra, kiểm tra, cấp phép, chứng nhận, cạnh tranh, phá sản doanh nghiệp; hỗ trợ tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh, thuê nhà, đất là tài sản công; hỗ trợ tài chính, tín dụng; hỗ trợ thuế phí, lệ phí…
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!