Thời điểm này học sinh các cấp đã bắt đầu bước vào kỳ nghỉ hè – khoảng thời gian được mong đợi nhất trong năm của các em nhỏ. Đây cũng là dịp để nhiều người lớn trong chúng ta nhớ về những mùa hè ấu thơ rong chơi, không vướng bận bài vở hay lịch học thêm dày đặc. Mùa hè xưa thường dài, bố mẹ không ép buộc nhiều, miễn là con trẻ được chơi an toàn.
Nhưng mùa hè của trẻ em ngày nay liệu có còn là những ngày rong chơi đúng nghĩa? Hay đã trở thành chuỗi ngày học thêm, luyện thi, hoặc chỉ được phép "chơi" khi đáp ứng đủ điều kiện và giới hạn? Không ít bậc phụ huynh sẽ thấy hình ảnh gia đình mình trong những câu chuyện dưới đây.
Hè đến, tần suất và thời gian hai con nhỏ của chị Trần Thị Toán (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) sử dụng điện thoại, iPad tăng lên rõ rệt. Để kiểm soát, chị thường giao cho các con những việc nhỏ trong nhà để giãn thời gian sử dụng thiết bị điện tử.
"Mình thường giao các việc như quét nhà, rửa bát, phơi quần áo để con vừa giúp mẹ, vừa không sa đà vào điện thoại. Mình động viên con kiểu: 'Con giúp mẹ việc này đi rồi mẹ cho xem một tí nhé', hoặc 'làm việc tốt thì ngày mai mẹ cho đi chơi'. Mình nghĩ nếu con không giúp thì việc sẽ tồn đọng, còn chơi thì lúc nào chẳng được" - chị Toán chia sẻ.
Khác với chị Toán, chị Lê Thị Hồng Sinh (quận Hoàng Mai, Hà Nội) thiết lập một thời gian biểu chi tiết cho hai con nhỏ, áp dụng đều đặn trong suốt ba tháng hè. Ngoài giờ học văn hóa, năng khiếu và sinh hoạt hàng ngày, mỗi ngày hai bạn nhỏ được dành ra 1 tiếng rưỡi để chơi tự do.
"Buổi sáng 30 phút chơi, chiều 30 phút, tối thêm 30 phút nữa. Lịch trình này thực hiện nghiêm túc, nếu con mệt thì được dậy muộn, nhưng cũng chỉ chậm 5-10 phút thôi chứ không thay đổi nhiều. Quan trọng là bố mẹ phải đồng hành trong thời gian con chơi, nếu không thì trẻ dễ sa vào những trò vô bổ", chị Sinh chia sẻ.
Nguyễn Lê Thái Hoàng Minh – con trai chị Sinh – cho biết:"Con thấy thời gian chơi của con ít hơn so với nhiều bạn khác. Nhưng thay vì chơi game thì con chọn chơi thể thao, nghe nhạc để thư giãn và giảm stress".
Mùa hè – khoảng thời gian lý tưởng để trẻ em được nghỉ ngơi, vui chơi và phát triển kỹ năng sống – nay dường như đã trở thành nỗi băn khoăn của nhiều phụ huynh. “Chơi” trở thành một phần thưởng, một điều kiện kèm theo, thậm chí bị kiểm soát sát sao bởi người lớn.
Đồng hành cùng trẻ qua những trò chơi
Thực tế, nhiều bậc phụ huynh không sai khi lo ngại về thời gian trẻ sử dụng điện thoại, máy tính bảng hay chơi điện tử trong mùa hè. Bởi lẽ, hình thức "giải trí" tưởng chừng vô hại này lại khiến trẻ dần chìm trong thế giới ảo – nơi thiếu đi sự tương tác và vận động cần thiết.
Và chính người thân trong gia đình – cha mẹ, ông bà – là "lời giải" quan trọng để giúp con tránh lệ thuộc vào thiết bị công nghệ. Đồng hành cùng trẻ qua những hoạt động hè không chỉ là giúp các em giải trí, mà còn là cơ hội để gắn kết và phát triển thể chất – tinh thần một cách toàn diện.
Chị Trinh – một giáo viên thể chất – hiểu rõ vai trò của vận động trong sự phát triển của trẻ. Dù lịch dạy kín mít, chị vẫn cố gắng về nhà sớm mỗi ngày để kịp thời gian chơi với con. Với chị, đó không chỉ là những phút giây giải trí, mà là khoảng thời gian quý giá để con được vận động đúng cách và lớn lên khỏe mạnh.
Tương tự, với anh Phú – một người cha – những trò chơi đơn giản mỗi ngày lại trở thành sợi dây gắn kết vô hình giữa hai cha con. Không cần đến đồ chơi công nghệ hay ứng dụng giải trí, chỉ cần dành thời gian đều đặn mỗi ngày, anh và con trai đã cùng nhau thiết lập một lịch trình chơi thể thao, tập luyện thân thể, mang lại giá trị tinh thần rất lớn.
Không chỉ dừng lại trong khuôn khổ gia đình, việc "chơi đúng cách" cũng đang được nhà trường chú trọng. Trong giờ ra chơi, thay vì điện thoại hay trò chơi điện tử, học sinh được khuyến khích tham gia các trò chơi dân gian quen thuộc như nhảy dây, ô ăn quan, kéo co… – những trò chơi giúp trẻ vận động và giao tiếp tự nhiên với bạn bè.
Với một nhóm học sinh khác, "bài tập hè" không còn là những trang sách dài bất tận, mà là hành trình khám phá thiên nhiên. Các em được giao nhiệm vụ tìm hiểu, ghi chép tên các loài côn trùng quanh khu vực mình sống – một cách học vừa nhẹ nhàng, vừa khơi gợi cảm hứng khám phá thế giới.
Chơi đúng không cần đồ chơi đắt tiền, mà chỉ cần một chiếc vợt, một sợi dây, một góc công viên hay bãi đất trống… Bởi điều quý giá nhất mà trẻ có thể nhận được từ trò chơi là thời gian thực sự được kết nối, được chia sẻ và được lớn lên trong vòng tay của những người thân yêu.
Vui chơi là quyền, không phải là phần thưởng
Chính từ những thay đổi trong quan niệm và cuộc sống khiến những giờ vui chơi mùa hè giờ đây không thỏa thích, tự do như trước
Từ năm ngoái, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã bỏ phiếu thông qua Nghị quyết công nhận ngày 11/6 là "Ngày Quốc tế vui chơi" theo sáng kiến của Việt Nam và nhiều nước khác.
Bà Silvia Danailov, Trưởng Đại diện UNICEF Việt Nam cho biết: "Chính phủ Việt Nam đã rất nỗ lực trong việc vận động để có một ngày quốc tế về quyền được vui chơi của trẻ em. Khuyến nghị của chúng tôi là hãy tiếp tục đầu tư các nguồn lực cho trẻ em. Xây dựng những khu vui chơi an toàn cho trẻ và động viên tất cả mọi người tìm cách tương tác với bọn trẻ để chúng có thể có được sự phát triển toàn diện".
Các trò chơi tương tác với trẻ: Chơi để lớn khôn, chơi để gắn kết
Trên mạng xã hội, những cộng đồng như "Hôm nay chơi gì với con?" hay "Cùng con vui vẻ mỗi ngày" với hàng chục nghìn thành viên đang trở thành kho ý tưởng sáng tạo dành cho các bậc phụ huynh. Từ những trò chơi đơn giản tại nhà cho đến các hoạt động giàu tính giáo dục, tất cả đều nhằm mục đích duy nhất: giúp trẻ được chơi đúng nghĩa và có tuổi thơ trọn vẹn.
Chỉ cần một tấm bìa cattông bỏ đi và một chút sáng tạo, một ông bố đã biến chúng thành bộ môn khúc côn cầu ngộ nghĩnh để cùng con vui chơi mỗi ngày. Đơn giản, dễ làm và vô cùng hiệu quả trong việc kết nối cha mẹ với con trẻ.
Cũng từ những hộp giấy cũ, ba mẹ có thể cùng bé rèn luyện sự tập trung và kiên nhẫn với các trò chơi vận động nhẹ nhàng như lăn bóng, giữ bóng thăng bằng... Không cần đến công nghệ hay đồ chơi đắt tiền, điều trẻ cần chỉ là một người bạn đồng hành.
Tiếng cười giòn tan của con trẻ vang lên trong mỗi trò chơi không chỉ là âm thanh của niềm vui, mà còn là minh chứng cho một tuổi thơ đầy đủ và hạnh phúc.
Ngày Quốc tế Vui Chơi chính là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng: trẻ em không chỉ cần được học, mà còn cần được chơi – và chơi đúng cách. Bởi chơi không phải là phần thưởng sau học tập, càng không phải là sự thỏa hiệp, mà là một phần không thể thiếu trong hành trình nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển kỹ năng và hình thành nhân cách.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!