Lũ quét tại Ba Bể (Bắc Kạn) khiến 4 người tử vong.
Thiên tai luôn là thách thức lớn đối với các tỉnh miền núi như Bắc Kạn, nơi địa hình phức tạp, độ dốc lớn và hệ thống sông suối dày đặc tiềm ẩn nguy cơ cao về lũ ống, lũ quét và sạt lở đất. Đặc biệt, những hiện tượng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu ngày càng trở nên khó lường, gây ra những thiệt hại nặng nề về người và tài sản.
Trận lũ quét tại huyện Ba Bể vào tháng 5 vừa qua là một minh chứng rõ nét cho sự khốc liệt và bất thường của thiên tai, thúc đẩy tỉnh Bắc Kạn phải quyết liệt hơn nữa trong công tác phòng chống.
Cống điều tiết nước và xả lũ hồ Nặm Cắt.
Thách thức lớn trong mùa mưa lũ 2025
Theo ông Triệu Đức Văn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Kạn, từ 17/5 đến ngày 20/5, một đợt mưa lũ lớn đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, tại huyện Ba Bể, lũ quét đã cướp đi sinh mạng của 4 người, làm 3 người bị thương và gần 250 căn nhà bị hư hại.
Cụ thể, tại huyện Ba Bể, 125 ngôi nhà bị ngập sâu trong nước và bùn đất, 6 căn nhà bán kiên cố bị phá hủy hoàn toàn, và 1 căn nhà phải di dời khẩn cấp do nguy cơ sạt lở. Huyện Chợ Đồn cũng ghi nhận 47 ngôi nhà bị sạt taluy dương, nứt, lún nền và nước, đất tràn vào nhà.
Không chỉ gây thiệt hại về nhà cửa, mưa lũ còn ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất nông nghiệp. Ba huyện Ba Bể, Ngân Sơn, Bạch Thông có tổng cộng 399,5ha lúa, ngô, rau màu, cây thuốc lá bị thiệt hại. Đặc biệt, tại xã Yến Dương (huyện Ba Bể), 120 con bò bị chết và cuốn trôi; tại xã Chu Hương (huyện Ba Bể), 0,5ha ao nuôi cá tầm với 3 tấn cá cũng bị lũ cuốn trôi.
Cơ sở hạ tầng thủy lợi cũng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng với khoảng 175m kè, kênh mương bị sạt trôi, 930m bờ sông suối bị sạt lở, và 2 công trình thủy lợi bị gãy đổ, vùi lấp tại huyện Bạch Thông.
Cống điều tiết nước và xả lũ hồ Nặm Cắt.
Ông Triệu Đức Văn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Kạn cho biết: Bước vào mùa mưa năm 2025, tỉnh Bắc Kạn đối mặt với hai thách thức chính đó là:
Mưa lớn cực đoan gây lũ ống, lũ quét thường xuất hiện bất ngờ tại các huyện vùng cao như Ba Bể, Pác Nặm, Ngân Sơn. Tính chất cực đoan của những trận lũ này gây thiệt hại lớn về người và tài sản, điển hình là trận lũ quét tại Yến Dương và Đồng Phúc (huyện Ba Bể) vừa qua.
Sạt lở đất xuất hiện diện rộng trên toàn tỉnh khi xảy ra mưa lớn kéo dài, đe dọa trực tiếp đến tính mạng và tài sản của người dân, đặc biệt là các hộ dân sinh sống tại vùng đồi núi dốc.
Ông Văn cũng cho biết thêm những loại hình thiên tai này được xác định là có tính chất cực đoan và gây thiệt hại nghiêm trọng nhất trong những năm gần đây, đòi hỏi Bắc Kạn phải có những giải pháp ứng phó đặc biệt.
Nhận thức rõ những mối nguy hiểm tiềm ẩn, UBND tỉnh Bắc Kạn đã chủ động xây dựng và ban hành các phương án phòng, chống thiên tai theo cấp độ rủi ro. Cụ thể, tại Quyết định số 990/QĐ-UBND ngày 07/6/2022, lũ quét và sạt lở đất được xác định có mức độ rủi ro cao nhất – cấp độ 3, yêu cầu phương án ứng phó đặc biệt, ông Văn nhấn mạnh.
Hồ chứa nước Nặm Cắt đang được tiến hành sửa chữa nâng cấp.
Tỉnh Bắc Kạn đã chỉ đạo hoàn thành việc rà soát, xác định rõ các điểm có nguy cơ cao về lũ quét, sạt lở đất và ngập lụt. Các khu vực xung yếu đã được tích hợp vào phương án tổng thể tại Quyết định số 763/QĐ-UBND ngày 20/4/2025. Theo đó, toàn tỉnh ghi nhận 544 điểm có nguy cơ thiên tai cao, ảnh hưởng trực tiếp đến 3.269 hộ dân.
Cùng với đó, tỉnh cũng đã tiến hành kiểm tra, đánh giá mức độ an toàn của các công trình trọng yếu như hồ chứa, đập thủy lợi và các tuyến giao thông huyết mạch. Điều này nhằm chủ động lên phương án bảo vệ, gia cố và bố trí lực lượng ứng trực trong suốt mùa mưa lũ.
Đầu tư hạ tầng thủy lợi và công trình phòng chống thiên tai
Trao đổi với Thời báo VTV, ông Triệu Đức Văn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Kạn cho biết: Là một tỉnh không có đê, Bắc Kạn tập trung xây dựng các công trình kè chống sạt lở, hệ thống công trình hồ chứa thủy lợi. Các công trình được xây dựng đã phát huy hiệu quả tích cực trong việc phòng chống lũ lụt, sạt lở.
"Hàng năm, trước mùa mưa lũ và trên cơ sở chỉ đạo của các Bộ ngành Trung ương (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), UBND tỉnh chỉ đạo đơn vị chuyên môn phối hợp với các đơn vị, địa phương tổ chức kiểm tra đánh giá toàn bộ các công trình thủy lợi (đặc biệt là các hồ chứa nước).
Đối với các công trình xung yếu mất an toàn sẽ ưu tiên sửa chữa, nâng cấp. Trong năm 2025, tỉnh đang sửa chữa nâng cấp các hồ: Hồ Nặm Cắt, Hồ Nà Đon, hồ Thôm Sâu, hồ Khuổi Dú từ nguồn vốn Trung ương hỗ trợ", ông Triệu Đức Văn cho biết thêm.
Ông Văn nhấn mạnh thêm, hiện nay Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đầu tư triển khai thực hiện 11 công trình thủy lợi tại Bắc Kạn. Cụ thể, đầu tư xây dựng mới 6 hồ thủy lợi (Khuổi Thiêu, Nà Bang, Khuổi Lình, Quan Làng, Khuổi Tráng, Phai Khít); sửa chữa, nâng cấp 5 công trình thủy lợi (hồ Bản Chang, Pác Nghiên, Nà Lẹng, Nà Kiến và đập Nà Quanh) với tổng mức đầu tư hơn 740 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành trong năm 2026.
Đơn vị chức năng đang tiến hành vớt rác khơi thông dòng chảy ở đập dâng nước trên Sông Cầu.
Trong tháng 6/2025, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo Hội đồng đánh giá an toàn đập chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức kiểm tra đánh giá an toàn các đập hồ chứa nước và thực hiện các quy định để đưa ra phương án đảm bảo an toàn công trình trong mùa mưa lũ.
Đồng thời, chỉ đạo các địa phương, đơn vị được giao quản lý công trình chủ động sử dụng nguồn lực (bốn tại chỗ) để sửa chữa khắc phục các công trình hư hỏng. Đối với các công trình hư hỏng kinh phí sửa chữa lớn thì tổng hợp báo cáo UBND tỉnh xem xét chỉ đạo.
UBND tỉnh Bắc Kạn cũng đã chỉ đạo đơn vị quản lý xây dựng phương án đảm bảo an toàn công trình và vùng hạ du; tổ chức trực ban 24/24 giờ trong thời gian có mưa, lũ; bố trí nhân lực thường trực tại công trình, thường xuyên kiểm tra an toàn công trình, kịp thời phát hiện, xử lý tình huống bất thường theo phương châm "bốn tại chỗ" để bảo đảm an toàn tính mạng, giảm thiểu thiệt hại về tài sản của nhân dân và nhà nước.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!