Khó khăn trong việc xử lý triệt để
Kênh Hy Vọng (đoạn gần đường Phan Huy Ích, phường 15, quận Tân Bình) thường xuyên xảy ra tình trạng tái ô nhiễm, rác thải dồn ứ gây mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường.
Dù quy định đã rõ ràng, nhưng rác dọn rồi lại đầy, bất chấp biển cấm, camera an ninh hay lời nhắc nhở từ chính quyền. Theo ông Lê Minh Truyền - chủ tịch UBND phường 15, quận Tân Bình, một số hành vi vi phạm diễn ra nhanh chóng nên UBND phường khó ghi nhận đầy đủ chứng cứ.
Đồng thời, việc xác định chứng cứ điện tử còn nhiều vướng mắc về giá trị pháp lý và bảo mật thông tin. Ngoài ra, đại diện UBND phường 15 cho biết quy trình xử phạt hiện nay chưa tận dụng tối đa công nghệ và chế tài xử phạt chưa đủ mạnh.
Dù nhiều lần ra quân dọn dẹp rác thải, tình trạng tái ô nhiễm vẫn diễn ra liên tục. (Ảnh: UBND phường 15, quận Tân Bình).
UBND phường 15, quận Tân Bình đã ký cam kết bảo vệ môi trường với 368 hộ dân. (Ảnh: UBND phường 15, quận Tân Bình).
Tương tự ở phường Tam Bình, TP Thủ Đức, chính quyền địa phương đã nhiều lần ra quân dọn vệ sinh, phát động các chương trình và tuyên truyền bảo vệ môi trường, nhưng vẫn chưa thể xử lý triệt để nạn đổ trộm rác thải.
Từ đầu năm đến nay, UBND phường Tam Bình đã xử phạt 6 trường hợp vi phạm hành chính về hành vi xả rác với tổng số tiền phạt là 9 triệu đồng. Con số này còn khá ít do phường gặp nhiều khó khăn trong khâu thu thập chứng cứ, lập biên bản.
“Để xử lý được hành vi xả rác là phải bắt quả tang hoặc qua hình ảnh camera trích xuất lại thì người vi phạm mới thừa nhận. Tuy nhiên, tất cả các trường hợp vi phạm về xả rác đều diễn ra ban đêm hay khu vực ít người qua lại, vị trí không có camera… Do đó, UBND phường không đủ lực lượng để bố trí trực đêm hay không đủ kinh phí lắp đặt, bảo trì đủ camera tại các khu vực trên”, ông Nguyễn Hoài Phú - chủ tịch UBND phường Tam Bình cho hay.
Các loại rác phải xử lý riêng như xà bần, tủ kính... nằm ngổn ngang trên đường phố. (Ảnh: Hà Giang).
Ghi nhận tại nhiều điểm nóng về rác thải tại TP Hồ Chí Minh, đa số các hành vi đổ trộm đều diễn ra vào ban đêm hoặc sáng sớm. “Họ đổ giờ đó ít ai phát hiện nên cứ đổ hoài thôi. Gần đây mới có thêm quy định đổ rác tính tiền theo ký nữa nên có mấy nhà đem ra đây vứt bớt để đỡ tốn tiền. Cũng có một số xây sửa lại nhà cửa, bên thu gom rác không gom xà bần, đồ cồng kềnh nên họ cũng đem ra đoạn này vứt luôn”, ông Phạm Văn Hai - người dân sống gần cầu Kinh Thanh Đa (quận Bình Thạnh) cho biết.
Kỳ vọng từ việc sửa đổi luật
Thực trạng “nhờn luật” trong hành vi xả rác bừa bãi cho thấy một khoảng cách lớn giữa quy định pháp luật và khả năng thực thi ở cơ sở. Dù chế tài đã được ban hành - theo khoản 2, Điều 25 Nghị định 45/2022/NĐ-CP, hành vi vứt rác bừa bãi có thể bị phạt từ 500.000 - 2.000.000 đồng, nhưng nhiều địa phương cho rằng mức phạt này chưa đủ sức răn đe, dẫn đến tình trạng tái phạm thường xuyên.
Trong Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 15/5, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Trong đó chú trọng vào việc chuyển đổi số, đơn giản hóa thủ tục xử phạt, và đặc biệt là rà soát, điều chỉnh mức phạt để phù hợp với thực tiễn - kỳ vọng sẽ xử lý hiệu quả hơn các hành vi vi phạm.
Ông Lê Minh Truyền - chủ tịch UBND phường 15, quận Tân Bình bày tỏ mong muốn luật sửa đổi sẽ tháo gỡ được những vướng mắc hiện nay: “Cần điều chỉnh mức phạt cao hơn, đặc biệt đối với các hành vi cố tình vi phạm. Đồng thời nên áp dụng công nghệ giám sát và cải thiện cơ chế phối hợp giữa các cơ quan”, ông Truyền chia sẻ.
Nhiều ý kiến cho rằng mức phạt hiện nay chưa đủ răn đe. (Ảnh: Long Hiếu).
Về vấn đề này, Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn, chuyên gia quy hoạch và đô thị cho hay: “Tôi nghĩ rằng ngoài việc tăng mức phạt, vấn đề các UBND phường phải quản lý nghiêm cũng rất quan trọng. Bởi UBND phường là đơn vị duy trì sự sạch sẽ, mỹ quan cho đường phố, kênh rạch. Khi không thực hiện tốt nhiệm vụ, cần quy trách nhiệm rõ ràng”.
Nhiều người dân hy vọng luật sửa đổi không chỉ điều chỉnh mức xử phạt phù hợp, mà còn chú trọng đến cơ chế thực thi hiệu quả hơn, đặc biệt là việc ứng dụng công nghệ và tăng cường trách nhiệm ở cấp cơ sở, qua đó góp phần giảm thiểu tình trạng vi phạm và cải thiện môi trường sống đô thị.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!