“Thà chịu hôi còn hơn chịu nóng”
Gầm cầu Bình Lợi (đường Phạm Văn Đồng, TP Thủ Đức), giữa ồn ã xe cộ không ngớt, ông Trương Ngọc Tân (60 tuổi) mắc chiếc võng cũ vào hai trụ sắt. Chỗ ông nằm, người ta từng dọn rác không biết bao nhiêu lần. Nhưng chỉ vài ngày sau, những bao rác lại ngổn ngang chất thành đống.
“Nhà trọ mái tôn hầm như lò thiêu, bật quạt cũng nóng mà lắp máy lạnh thì sợ tốn tiền, nên sáng sớm nào tôi cũng ra đây nằm chờ đến chiều đi làm. Tôi ở đây quen mùi luôn rồi, thà chịu hôi còn hơn chịu nóng”, ông Tân kể lại.
Ông Tân thường mắc võng nằm dưới gầm cầu khoảng từ 8 giờ sáng đến 2 giờ chiều để tránh nóng. (Ảnh: Hà Giang).
Nhiều người lao động mưu sinh cũng tranh thủ nghỉ trưa dưới gầm cầu Bình Lợi. (Ảnh: Hà Giang).
Cách đó không xa, ông Lê Quốc Minh (51 tuổi) nghỉ trưa bên bóng mát ven rạch Xuyên Tâm, đoạn qua phường 12, quận Bình Thạnh. Thời tiết oi nóng càng khiến mùi rác bốc lên hôi thối, dòng nước dưới rạch đen kịt, đặc sánh lại.
“Thỉnh thoảng thấy nhiều rác thì tôi tự quét tự gom vô luôn. Môi trường bây giờ ô nhiễm lắm, như hôm nay nước còn đỡ đó chứ mọi hôm đen hơn. Vậy mà chiều chiều có nhiều người vẫn dám lội xuống đây để bắt ốc đem bán”, ông Minh cho hay.
Với những người như ông Tân, ông Minh, không biết từ lúc nào, rác đã trở thành một phần quen thuộc trong cuộc sống - một cách lặng lẽ và cam chịu. “Tôi không xả rác nhưng cũng không biết phải làm gì với rác người ta xả. Mà có dọn hoài cũng vậy, thôi nằm luôn giữa rác cho mát”, ông Tân nói.
Rác dồn ứ, hòa với dòng nước đen đậm đặc ở rạch Xuyên Tâm. (Ảnh: Long Hiếu).
“Rác người ta bỏ, mình nhặt để sống”
Bà Lê Thị Gái (55 tuổi), làm nghề nhặt ve chai đã gần 15 năm. Mỗi ngày bà đi từ sáng đến khoảng 6 giờ chiều, len lỏi qua từng con hẻm, khu chợ, qua từng đống rác ven đường để nhặt nhạnh những thứ người khác vứt đi.
Quệt vội những giọt mồ hôi trên má, bà Gái cười: “Lúc trước bà chị tôi ở quê lên đây nhặt ve chai được mấy bữa thì nghỉ, bà sợ làm nghề này ‘ghệ’ thấy thì mắc cỡ. Còn tôi cực khổ quen rồi. Rác người ta bỏ, mình nhặt để sống, vừa có đồng ra đồng vào lại vừa sạch đường phố, chẳng có gì phải xấu hổ!”.
Bà Gái mưu sinh bằng nghề nhặt ve chai đã gần 15 năm. (Ảnh: Hà Giang).
Bà Gái cho biết quanh khu chợ Bà Chiểu (quận Bình Thạnh) thường xuyên có những bãi rác tự phát, từ đồ ăn, thức uống, nệm, tủ cho đến xà bần đều có đủ. “Có đoạn nằm ngay trước ủy ban phường, người ta phạt gắt gao lắm vậy mà sau mỗi đêm rác lại nằm đó rồi. Có khi thấy rác đổ tràn ra đường, tôi gom lại vô bịch cho gọn rồi để nép lên vỉa hè cho bên đô thị tới dọn”, bà Gái cho hay.
Dọc những con đường khang trang, dưới gầm cầu vượt, trên bãi đất trống, ven kênh rạch… ở TP Hồ Chí Minh, nơi đâu cũng thấy rác nằm ngổn ngang. Chỉ vào một bồn cây chất đầy rác trên đường Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh), ông Nguyễn Phúc Hưng nói vui: “Người ta bón rác cho cây như bón phân”.
“Chỗ này từng sạch, rồi lại bẩn, như một vòng lặp vậy đó. Hôm nào tôi cũng thấy rác có mặt trước 6 giờ sáng, người ta chủ yếu đổ lén vào ban đêm hoặc sáng sớm”, ông Hưng cho biết.
Những bồn cây dọc đường Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh) trở thành điểm đổ rác phổ biến. (Ảnh: Long Hiếu).
Đằng sau những tòa nhà cao tầng hay hệ thống giao thông hiện đại, là góc khuất xấu xí của nạn đổ trộm rác thải. Theo ghi nhận của Sở Tài nguyên và Môi trường, cuối năm 2024, toàn thành phố có gần 100 điểm đen ô nhiễm còn tồn đọng rác thải. Trong đó có 87 điểm đã được dọn dẹp vệ sinh nhưng lại tái diễn hoặc tái phát sinh điểm mới.
Người dân ven rạch Xuyên Tâm đã quen cảnh sống chung với rác thải ô nhiễm. (Ảnh: Long Hiếu).
Những bao rác thải ngổn ngang giữa lòng thành phố khang trang. (Ảnh: Long Hiếu).
Một "thế giới rác thải" dưới gầm cầu Kinh Thanh Đa (quận Bình Thạnh). (Ảnh: Hà Giang).
Nhiều miệng cống thoát nước ở trung tâm TP Hồ Chí Minh tắc nghẽn vì rác thải bủa vây. (Ảnh: Hà Giang).
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!