Từ cuối tháng 2/2025, UBND TP Hồ Chí Minh đã ban hành quyết định cấm cho thuê căn hộ ngắn hạn tại chung cư, ngoại trừ các căn có chức năng thương mại hỗn hợp hoặc căn hộ du lịch. Tuy nhiên, như phản ánh trước đó của Thời báo VTV, quy định này chưa được áp dụng đồng bộ tại các khu đô thị.
Vẫn còn nhiều trường hợp vi phạm
Theo thống kê của Công an TP Hồ Chí Minh, có gần 2.000 căn hộ cho thuê để hoạt động kinh doanh dịch vụ lưu trú tại các chung cư trên địa bàn thành phố với khoảng 3.000 nhân khẩu.
Trong Quý I/2025, Công an thành phố đã tổ chức 397 lượt kiểm tra đối với 448 hộ liên quan hoạt động cho thuê căn hộ để cư trú tại chung cư. Qua đó phát hiện 61 trường hợp vi phạm về lĩnh vực đăng ký và quản lý cư trú; 5 trường hợp vi phạm về lĩnh vực đăng ký kinh doanh. Trong đó, Công an thành phố đã xử lý 60 trường hợp với tổng số tiền gần 110 triệu đồng, hiện đang xử lý một số trường hợp.
Khách du lịch ngồi chờ "check-in" trước một chung cư ở Quận 4, TP Hồ Chí Minh. (Ảnh: Hà Giang).
Ghi nhận tại nhiều chung cư ở TP Hồ Chí Minh, khách thuê ra vào tấp nập cả ngày lẫn đêm, gây ra xáo trộn và xung đột về môi trường sống với cư dân. Việc cho thuê không được quản lý chặt chẽ dẫn đến nhiều hệ lụy về an ninh trật tự, khó kiểm soát các hành vi vi phạm pháp luật.
Trong Quý I, thông qua công tác quản lý cư trú tại các căn hộ, Công an TP Hồ Chí Minh đã phát hiện tổng cộng 9 vụ với 21 đối tượng liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật về ma túy như sử dụng, tổ chức, mua bán, tàng trữ... ma túy.
Trách nhiệm thuộc về ai?
Nhiều cư dân ở chung cư R.G.R. (Quận 4) cho biết đã nhiều lần phản ánh tình trạng cho thuê căn hộ trái phép nhưng đến nay chưa thấy xử lý hiệu quả.
Trao đổi với Thời báo VTV, bộ phận truyền thông Tập đoàn Novaland, chủ đầu tư dự án R.G.R. cho biết: “R.G.R. đã được bàn giao cho chủ sở hữu và đơn vị quản lý, thì trách nhiệm sử dụng tài sản của chủ sở hữu vào mục đích như thế nào không phải trách nhiệm từ phía tập đoàn”.
Trường hợp một khách thuê phòng ngắn ngày tử vong ngày 11/5 tại một chung cư ở quận 4 khiến nhiều cư dân lo lắng. (Ảnh: Hà Giang).
Về phía ban quản lý, ban quản trị chung cư, đơn vị cho biết đã dán bảng cấm việc khai thác căn hộ ngắn ngày cũng như triển khai các biện pháp kiểm soát khách ra vào. Theo quy định nội bộ, khi có người lạ đến thì chủ hộ phải xuống đón và đăng ký khách tại lễ tân. Tuy nhiên nhiều chủ hộ lách luật bằng cách giới thiệu là người quen, nhiều trường hợp chủ hộ không đăng ký và đưa thẳng khách lên phòng.
“Ban quản trị cũng đã dán thông báo về việc này nhưng chủ hộ có thực hiện hay không thì việc đó ban quản lý không kiểm soát được. Các vấn đề phát sinh tại các hộ kinh doanh, chủ hộ khi không thực hiện đúng quy định sẽ phải hoàn toàn chịu trách nhiệm”, ban quản lý chung cư R.G.R. thông tin.
"Trái bóng trách nhiệm" vẫn cứ bị đá qua đá lại, trong khi xung đột giữa mô hình kinh doanh phòng trọ theo ngày, theo giờ, với các cư dân chung cư thì ngày càng leo thang.
Luật có nhưng thiếu hiệu lực
Theo luật sư Trịnh Thị Hạnh (Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh), “kẽ hở” hiện nay là luật chưa quy định cụ thể về thời hạn cho thuê căn hộ, chưa có định nghĩa rõ ràng về “lưu trú ngắn ngày”, chưa có quy định thống nhất về nhận diện hành vi sai phạm dẫn đến việc khó xác định ranh giới giữa cho thuê dài hạn và ngắn hạn.
“Ngoài ra, điểm bất cập lớn nhất nằm ở cơ chế kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm chưa rõ ràng, thiếu tính thực thi. Cụ thể, pháp luật hiện chưa có quy định về quy trình xác minh thời hạn lưu trú, chưa có chế tài xử phạt rõ ràng, cụ thể đối với hành vi cho thuê ngắn hạn tại chung cư, đặc biệt khi hoạt động này diễn ra dưới dạng cá nhân, nhỏ lẻ, qua nền tảng trực tuyến - vốn rất khó kiểm soát”, luật sư Hạnh cho hay.
Khó kiểm soát tình trạng cho thuê phòng ngắn ngày tại nhiều chung cư. (Ảnh: Hà Giang).
Thông tin đến Thời báo VTV, Công an TP Hồ Chí Minh cho biết còn gặp nhiều khó khăn trong công tác kiểm soát tình trạng cho thuê phòng chung cư ngắn ngày. Cụ thể, một số chủ sở hữu cho thuê căn hộ nhưng không thực hiện đăng ký cư trú theo đúng quy định; một số trường hợp tránh né trách nhiệm, không hợp tác với cơ quan Công an khi xảy ra vụ việc liên quan...
Bên cạnh đó, một số chung cư sử dụng hệ thống cửa có tính bảo mật cao dẫn đến việc các đối tượng lợi dụng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tội phạm công nghệ cao, ma túy, mại dâm, cờ bạc.
Airbnb tại chung cư: Nên quản lý hay nên cấm?
Theo các chuyên gia, trên thực tế có nhiều người mua căn hộ chung cư để đầu tư kinh doanh. “Theo tôi không nên cấm hoàn toàn vì đây là nhu cầu chính đáng, mang đến nguồn thu nhập lớn cho người dân. Vấn đề quan trọng nhất là quản lý như thế nào. Nhiều quốc gia trên thế giới như Singapore, Malaysia, Mỹ đã phát triển tốt mô hình này và mang đến nhiều lợi ích”, PGS.TS Nguyễn Minh Hòa, chuyên gia đô thị học cho hay.
Nhiều cư dân tại các chung cư cũng đồng tình với mô hình cho thuê căn hộ ngắn hạn, tuy nhiên cần quy hoạch hợp lý và công tác quản lý chặt chẽ. “Tôi không phản đối cho thuê ngắn ngày, nhưng cần tách biệt giữa các tòa cho thuê và tòa để ở. Nếu như chủ hộ nào muốn kinh doanh thì sẽ đầu tư mua căn hộ ở tòa có mục đích đó, không nên xen lẫn với tòa cư dân sinh sống”, chị N.T.P., cư dân chung cư R.G.R chia sẻ.
Một chủ hộ khác bày tỏ: “Dịch vụ Airbnb nếu được quản lý bài bản sẽ không chỉ đảm bảo an ninh, trật tự cho cư dân mà còn góp phần phát triển du lịch và kinh tế địa phương”.
Theo PGS.TS Nguyễn Minh Hòa, TP Hồ Chí Minh có tiềm năng lớn trong mô hình lưu trú ngắn hạn, vì vậy cần có khung pháp lý rõ ràng để vừa hỗ trợ chủ căn hộ, vừa đảm bảo quyền lợi cư dân.
Với bên cho thuê, cần lập bảng quy định rõ ràng và phổ biến đến khách thuê, yêu cầu họ cam kết chấp hành. Đồng thời, chủ hộ cần báo cáo thông tin khách thuê, đăng ký lưu trú theo quy định của cơ quan chức năng Việt Nam và ban quản lý tòa nhà chung cư.
Trong trường hợp bên cho thuê và khách thuê vi phạm, cần có những biện pháp răn đe và đánh mạnh vào tiền phạt. Đặc biệt, PGS.TS Nguyễn Minh Hòa nhấn mạnh cần có quy định đối với những chủ hộ kinh doanh lưu trú ngắn hạn về nộp thuế cho nhà nước và phí quản lý đảm bảo an ninh trật tự cho chung cư.
Tuy nhiên, thực tế câu chuyện về tình trạng cho thuê căn hộ chung cư trái phép hiện nay vẫn đang là nỗi bức xúc của nhiều cư dân. Nhiều người hy vọng nếu chưa thể giải quyết tận gốc, thì ít nhất cũng cần có sự kiểm tra, quản lý thường xuyên, để phần nào làm dịu đi những bất cập đang hiện hữu.
Trong thời gian tới, Công an thành phố cho biết sẽ tăng cường phối hợp cơ quan, đơn vị có liên quan tăng cường công tác tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân có liên quan chấp hành quy định pháp luật về quản lý, sử dụng nhà chung cư đúng mục đích. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý cư trú tại các chung cư.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!