Vùng đất, khí hậu Tây Nguyên ưu ái cho nông dân trồng thành công nhiều loại nông sản có giá trị. Không chỉ là thủ phủ của cà phê, hồ tiêu, nhiều năm trở lại đây, vùng đất này còn nổi tiếng với nhiều loại cây ăn trái, mang lại lợi nhuận kinh tế cao cho bà con nông dân. Trong đó, cây vải - vốn là đặc sản của các tỉnh phía Bắc, nay đã trở thành cây trồng chủ lực của không ít hộ dân vùng đất bazan.

Năm nay thời tiết thuận lợi với cây vải chín sớm ở Tây Nguyên, năng suất cao, hơn 10 tấn/ha. Với giá bán hiện tại 50-60 nghìn đồng/kg tại vườn, nông dân có thể thu về 500-600 triệu/ha. Bà con nông dân vừa được mùa, vừa được giá nên rất phấn khởi.

Cây vải được trồng ở đất Tây Nguyên (chủ yếu ở Đắk Lắk, Đắk Nông) từ khoảng 20 năm trước, các giống vải: U Hồng, U thâm, U trứng được thị trường rất ưa chuộng. Nhờ sự học hỏi, tìm tòi cách chăm sóc của nông dân, đến nay cây vải đã được định hình và phát triển trên vùng đất này. Với lợi thế chín sớm hơn khoảng 1,5 tháng so với vải các tỉnh phía Bắc giúp trái vải Tây nguyên không lo cạnh tranh đầu ra, dễ dàng tiêu thụ, giá cả ổn định, góp phần hiệu quả trong công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, từng bước nâng cao thu nhập của người dân.

Nhờ được áp dụng tốt khoa học kỹ thuật, nên năng suất và chất lượng quả vải chín sớm Tây Nguyên ngày càng cao qua các năm. Không chỉ tiêu thụ trong nước, vải Tây Nguyên đang được định hướng xuất khẩu lâu dài. Nhưng để làm được điều này, cần có sự đầu tư bài bản các nguồn lực về sản xuất, chế biến, liên kết, tiêu thụ và xây dựng thương hiệu. Trong đó, cần xây dựng các mã vùng trồng đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu và phát triển xứng với tiềm năng hiện có.

Những ngày này, các nhà vườn ở huyện Ea Kar - địa phương có diện tích, sản lượng vải nhiều nhất tỉnh Đắk Lắk tất bật thu hoạch hàng chục tấn quả/ngày để cung cấp cho thương lái đưa đi tiêu thụ. Quả được thu hái phải quả đạt độ chín từ 75-85% để đảm bảo chất lượng, mẫu mã. Những năm trước, thị trường tiêu thụ chính của vải chín sớm ở Tây Nguyên là các tỉnh phía Nam, nay vải Tây Nguyên đã được xuất khẩu sang một số nước.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, toàn tỉnh có gần 3.100 ha vải thiều, trong đó gần 1.700 ha đang cho thu hoạch, sản lượng mỗi năm hơn 17.000 tấn. Mặc dù có lợi thế chín sớm và sản lượng cao, đã bắt đầu xuất khẩu sang các nước nhưng số lượng còn ít, do thiếu mã vùng trồng phục vụ truy xuất nguồn gốc. Bên cạnh đó, ngoài tiêu thụ quả tươi, rất cần đầu tư đến biến sâu để nâng cao giá trị cây vải và nông sản nói chung.

Ngành chức năng cũng khuyến cáo người dân thận trọng khi mở rộng diện tích trồng mới; chú trọng thâm canh các vườn vải đang cho năng suất ổn định, không đầu tư vào những vùng kém hiệu quả; đồng thời chăm sóc theo quy trình chuẩn hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP để quả vải phát triển đồng đều, chất lượng.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!