Các tri thức dân gian như phở Nam Định, phở Hà Nội, mì Quảng, tri thức may, mặc áo dài Huế… được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đã thu hút sự chú ý của dư luận, bởi đây là một cách định dạng di sản hợp lý và sáng tạo. Từ đó, những thế hệ sau có thể hiểu biết nhiều hơn về hành trình sáng tạo và phát triển các nét văn hóa độc đáo của từng vùng miền.

Từ năm 2019, nghề làm nước mắm Nam Ô đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia, đánh dấu sự phát triển vượt bậc của làng nghề này. Từ khi được công nhận là Di sản và có chỉ dẫn địa lý, số hộ khôi phục nghề làm mắm ở Nam Ô đã tăng rất nhanh, mỗi năm làng nghề này cung cấp khoảng 300 ngàn lít mắm ra thị trường.

Cũng như nước mắm Nam Ô, tri thức dân gian về cách chế biến mì Quảng cũng được đưa vào danh mục di sản phi vật thể quốc gia. Nhìn ở nhiều khía cạnh, tri thức dân gian không chỉ đơn giản là kinh nghiệm của một cộng đồng tích luỹ được, mà nó còn là sự sáng tạo được kế thừa và nối tiếp nhau qua nhiều thế hệ. Theo nhiều nghệ nhân lớn tuổi, mỳ quảng chính là một món ăn có nhiều biến tấu, làm nổi bật đặc trưng văn hóa ẩm thực dân gian; là món ăn dân dã nhưng hàm chứa cả tiến trình lịch sử hình thành, hệ tri thức dân gian của vùng đất Quảng.

Ở nước ta, quá trình thương mại hóa tri thức dân gian đang ngày càng mạnh mẽ. Có những cộng đồng, các sản phẩm từ tri thức dân gian đã trở thành hàng hóa có thương hiệu. Có những cộng đồng thì mới bắt đầu làm quen với quá trình thương mại hóa các tri thức dân gian. Vì vậy, việc định dạng "tri thức dân gian" thành di sản là một cách tiếp cận mới và sáng tạo trong bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!