Chăm sóc răng miệng cho bệnh nhân ung thư sau hóa trị

Chăm sóc răng miệng đúng cách có vai trò thiết yếu trong nâng cao chất lượng sống và hiệu quả điều trị.

Theo ThS.BS Nguyễn Quỳnh Tú – Khoa Ung thư tổng hợp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, hóa chất điều trị ung thư có thể gây tổn thương niêm mạc miệng, tuyến nước bọt và xương hàm, dẫn đến nhiều biến chứng răng miệng nghiêm trọng:

Viêm niêm mạc miệng: Gây loét, đau rát, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.

Khô miệng: Giảm tiết nước bọt, làm mất cân bằng vi sinh, dễ sâu răng.

Suy yếu men răng, viêm lợi: Axit tăng cao do giảm nước bọt gây viêm và mòn men.

Nhiễm nấm miệng: Hệ miễn dịch suy yếu tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển.

Nguy cơ hoại tử xương hàm: Đặc biệt ở bệnh nhân kết hợp xạ trị, làm giảm tưới máu xương, dẫn tới viêm hoặc hoại tử xương hàm.

Để chăm sóc tốt răng miệng cho bệnh nhân ung thư sau hóa trị, ThS.BS Nguyễn Quỳnh Tú khuyến nghị:

1. Vệ sinh răng miệng hàng ngày:

Đánh răng 2 lần/ngày với bàn chải mềm và kem chứa fluoride.

Dùng chỉ nha khoa hoặc tăm nước nhẹ nhàng.

Súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch không cồn (chlorhexidine 0.12% hoặc bicarbonate).

Tránh đánh răng ngay sau khi ăn thực phẩm có tính axit.

2. Kiểm soát tình trạng khô miệng:

Uống đủ nước (1,5 – 2 lít/ngày), nhấp ngụm nhỏ thường xuyên.

Dùng viên ngậm hoặc xịt kích thích tuyến nước bọt chứa xylitol hoặc carboxymethylcellulose.

Tránh cà phê, rượu, thuốc lá.

3. Dinh dưỡng hỗ trợ sức khỏe răng miệng:

Ăn thực phẩm giàu canxi, vitamin D, A như sữa, cá hồi, rau xanh.

Ưu tiên thức ăn mềm, dễ nhai, giàu protein.

Hạn chế đường và thực phẩm chế biến sẵn.

4. Phòng và điều trị viêm niêm mạc miệng:

Súc miệng bằng nước muối ấm hoặc bicarbonate 3–4 lần/ngày.

Thoa gel chứa hyaluronic acid hoặc benzocaine để giảm đau.

Trường hợp nặng, có thể dùng thuốc kháng nấm (nystatin) hoặc giảm đau tại chỗ (lidocaine) theo chỉ định.

5. Khám nha khoa định kỳ:

Nên khám răng trước khi bắt đầu hóa trị/xạ trị.

Tái khám mỗi 3–6 tháng để phát hiện sớm viêm lợi, sâu răng hoặc loét kéo dài.

Khi có dấu hiệu đau răng, chảy máu lợi, loét miệng kéo dài quá 2 tuần – cần đến bác sĩ nha khoa ngay.

ThS.BS Nguyễn Quỳnh Tú nhấn mạnh, chăm sóc răng miệng tốt giúp bệnh nhân ăn uống dễ dàng hơn, giảm biến chứng, từ đó cải thiện khả năng dung nạp hóa chất và rút ngắn quá trình phục hồi. Đây là yếu tố then chốt góp phần nâng cao chất lượng sống và hiệu quả điều trị ung thư.

Bên cạnh vệ sinh răng miệng, người bệnh cần có chế độ ăn hợp lý, giữ tinh thần lạc quan và khám định kỳ để theo dõi toàn diện sức khỏe sau điều trị.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!