Căng thẳng leo thang giữa hai nhánh quyền lực tại Mỹ
Căng thẳng leo thang giữa hai nhánh quyền lực - hành pháp và lập pháp Mỹ. Chính quyền Tổng thống Donald Trump hôm qua đã nộp đơn kháng cáo lên Tòa Phúc thẩm Mỹ, phản đối phán quyết của Tòa án Thương mại quốc tế về việc chặn sắc lệnh áp thuế nhập khẩu lên hàng loạt quốc gia.
Theo Tòa án Thương mại Quốc tế có trụ sở tại quận Manhattan, Thành phố New York, quyết định trên được đưa ra sau khi tòa án nhận định Tổng thống đã vượt quá thẩm quyền khi đơn phương áp đặt thuế quan toàn diện đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia có thặng dư thương mại với Mỹ.
Tòa án này khẳng định theo Hiến pháp Mỹ, Quốc hội mới là cơ quan duy nhất có quyền điều tiết hoạt động thương mại với các quốc gia khác.
Khi lên nắm quyền, Tổng thống Trump tuyên bố thâm hụt thương mại là "tình trạng khẩn cấp quốc gia" và coi đây là cơ sở để áp thuế 10% đối với toàn bộ hàng nhập khẩu và các mức thuế quan cao hơn đối với khoảng 60 đối tác thương mại có thặng dư thương mại lớn với Mỹ.
Tổng thống Trump tuyên bố thâm hụt thương mại là "tình trạng khẩn cấp quốc gia"
Phán quyết liên quan đến hai vụ kiện
Phán quyết trên được đưa ra liên quan đến hai vụ kiện. Vụ kiện thứ nhất do một tổ chức phi đảng phái đại diện cho 5 doanh nghiệp nhỏ của Mỹ chuyên nhập khẩu hàng hóa từ các quốc gia bị áp thuế khởi kiện. Các công ty nguyên đơn, trong đó có một nhà nhập khẩu rượu và đồ uống có cồn ở New York và một nhà sản xuất thiết bị giáo dục và nhạc cụ tại Virginia, cho biết việc áp thuế sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của họ.
Vụ thứ hai do 13 bang tại Mỹ đứng ra kiện. Bên cạnh đó, có ít nhất năm vụ kiện pháp lý khác liên quan đến thuế quan đang chờ được xử lý.
Tòa án Thương mại Quốc tế tại Manhattan khẳng định Hiến pháp Mỹ trao quyền điều chỉnh thương mại với các nước khác duy nhất cho Quốc hội. Quyền này không bị ảnh hưởng ngay cả khi Tổng thống sử dụng quyền hạn khẩn cấp để bảo vệ nền kinh tế Mỹ.
Hội đồng ba thẩm phán cho biết, tòa án không đánh giá về sự đúng đắn hay hiệu quả của việc Tổng thống sử dụng thuế quan như một đòn bẩy. Hội đồng khẳng định, việc làm này không được phép không phải vì nó thiếu khôn ngoan hay không hiệu quả, mà đơn giản vì luật liên bang không cho phép.
Nhà Trắng ngay lập tức phản ứng lại phán quyết
Và phản ứng của Nhà Trắng
Nhà Trắng ngay lập tức phản ứng lại phán quyết của ba thẩm phán và đệ đơn kháng cáo để phản đối quyết định của toà.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai nói rằng, các thẩm phán không được bầu, không có thẩm quyết quyết định cách thức giải quyết đúng đắn tình trạng khẩn cấp quốc gia và khẳng định chính quyền sẽ sử dụng mọi quyền hành pháp để giải quyết cuộc khủng hoảng này.
Tổng thống Trump từng tuyên bố, ông có quyền rộng rãi trong việc đặt ra thuế quan theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế. Đạo luật này nhằm mục đích giải quyết các mối đe dọa "bất thường và đặc biệt" trong tình trạng khẩn cấp quốc gia. Luật này trước đây thường được sử dụng để áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với những quốc gia mà Mỹ coi là không thân thiện. Ông Trump là Tổng thống Mỹ đầu tiên sử dụng luật này để áp đặt thuế quan.
Bộ Tư pháp Mỹ cho rằng, các vụ kiện trên nên bị bác bỏ vì hai lý do: thứ nhất, các nguyên đơn chưa bị ảnh hưởng bởi thuế quan do họ chưa phải trả khoản thuế nào. Và thứ hai, chỉ Quốc hội, chứ không phải những doanh nghiệp tư nhân, mới có quyền đưa ra động thái thách thức pháp lý về tình trạng khẩn cấp quốc gia mà Tổng thống đã tuyên bố theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế.
Vụ việc hiện đang được chuyển đến toà phúc thẩm liên bang và cấp tiếp theo sẽ là Tòa án Tối cao.
Chính quyền Tổng thống Trump đã có những phản hồi chính thức và đệ đơn kháng cáo. Theo dự báo, có ít nhất 7 vụ kiện liên quan đến thuế quan đang chờ xử lý, cuộc chiến pháp lý này còn lâu dài mới có thể hạ màn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!