Việt Nam hiện đang xếp thứ 44/133 quốc gia và nền kinh tế về chỉ số đổi mới sáng tạo, tăng hai bậc so với năm 2023. Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về Đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia xác định đổi mới sáng tạo là một trong những đột phá chiến lược quan trọng hàng đầu, đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Nếu Nghị quyết 57 được ví như "bản thiết kế" hiện đại hóa nền kinh tế trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, thì Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân chính là "cú hích thể chế" nhằm khai phóng và giải phóng tối đa nguồn lực trong khu vực tư nhân, trong đó có các doanh nghiệp khoa học công nghệ. Điều quan trọng nhất lúc này là làm sao để chủ trương, định hướng trong các Nghị quyết của Bộ Chính trị sớm đi vào được cuộc sống, tạo ra những hành động thiết thực, hỗ trợ thực chất cho cộng đồng khoa học công nghệ.
Theo quy định hiện nay, với các gói thầu trên 500 triệu đồng của cơ quan Nhà nước hay của các dự án có sử dụng vốn ngân sách Nhà nước phải thực hiện đấu thầu rộng rãi, với ít nhất ba hồ sơ dự thầu. Đây chính là điểm nghẽn khiến những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mới như MedCATCat, không thể tham gia vào các dự án công, dù ý tưởng đã thành hình, sản phẩm đã có thể ứng dụng ngay trong thực tế. Doanh nghiệp mong muốn, cơ chế này sẽ được tháo gỡ để có thể tiếp cận được nhiều khách hàng hơn.
Bà Đặng Thị Ánh Tuyết - Tổng Giám đốc Công ty MedCAT cho biết: "Khách hàng đã thử, đã thấy rằng sản phẩm của MedCAT là hoàn toàn mới trên thị trường, nhưng theo quy trình, họ vẫn phải tìm một đơn vị tương tự trên thị trường, cho đến giờ họ vẫn tìm chưa thấy. Thế nhưng để đảm bảo an toàn, tôi vẫn phải tìm một vài đơn vị tham gia vào bài thầu đó. Tôi thấy, cơ chế đã có, nhưng cũng cần cởi mở về mặt tư duy, truyền thông về chuyện cơ chế ấy đang hoàn toàn gỡ bỏ khỏi những thứ đã gọi là mới, là sáng tạo thì không có sự so sánh".
Ngoài vốn, nhiều chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo đã được đưa ra
Vốn là bài toán khó với các doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Bởi lẽ không dễ để họ tiếp cận nguồn tín dụng từ ngân hàng khi không có tài sản đảm bảo, dự án kinh doanh chưa có doanh thu, lợi nhuận ổn định. Nghị quyết số 57 và 68 của Bộ Chính trị đã yêu cầu mở rộng nhiều cơ chế huy động vốn cho những doanh nghiệp này, không chỉ phụ thuộc vào ngân hàng.
Ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết: "Các quỹ hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, các quỹ bảo lãnh tín dụng và những quỹ này hoạt động theo cơ chế thị trường. Nhìn chung, tinh thần của các quỹ hỗ trợ doanh nghiệp không phải từng giao dịch bắt buộc phải có lãi, từng giao dịch phải hoàn vốn. Đã là đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ thì luôn luôn có rủi ro".
Ngoài vốn, nhiều chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo đã được đưa ra. Ví dụ như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, mở rộng cơ chế tiếp cận nguồn lực đất đai. Thế nhưng, các doanh nghiệp mong muốn, sẽ có một cổng thông tin chung để họ hiểu và tiếp cận được các chính sách này.
Ông Cao Vũ Nhân - Đồng sáng lập Công ty KAMI chia sẻ: "Họ truy cập vào cổng thông tin và biết rằng: Chúng tôi là đối tượng của Nghị quyết 68, vào cổng thông tin này, chúng tôi sẽ tìm được đầy đủ thông tin cần thiết, ví dụ các quy trình nhận ưu đãi, các tiêu chuẩn chúng tôi cần đạt được, những tiêu chuẩn nào chúng tôi cần nâng cao năng lực để đạt được".
Ngoài những chính sách đã được đề cập trong các Nghị quyết, các doanh nghiệp cũng mong muốn sẽ có các cơ chế hỗ trợ chi phí trực tiếp, ví dụ như tiền thuê văn phòng, tiền trả lương nhân viên, đầu tư công nghệ, để họ có thêm nguồn lực cho các hoạt động nghiên cứu.
Tại đợt 1, Kỳ họp thứ 9 của Quốc hội đang diễn ra, Bộ Khoa học và Công nghệ đã báo cáo, giải trình nhiều dự án Luật như: Dự án Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; dự án Luật Công nghiệp công nghệ số. Các dự thảo Luật hiện đang được khẩn trương hoàn thiện, để trình Quốc hội xem xét thông qua vào đợt 2 của kỳ họp lần này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!