Hình thành từ năm 1993 và được công nhận là làng nghề từ năm 2007, làng nghề nuôi rắn hổ mang phì xã Tứ Xã được coi là “thủ phủ” của nghề nuôi rắn, hình thành một chuỗi cung ứng bài bản từ con giống, trứng, rắn thịt đến sản phẩm sơ chế. Tại Tứ Xã, rắn được nuôi chủ yếu là rắn hổ mang phì, thời gian nuôi khoảng 2 năm. Thức ăn chủ yếu của rắn là gà, cá, vịt, cóc và cứ cách 4 - 5 ngày mới cần cho ăn một lần.
Những con rắn hổ mang có cân nặng trung bình từ 2,5kg – 3,5kg mang lại hiệu quả kinh tế cao.
“Rắn hổ mang phì là loài động vật dễ thích nghi, dễ sinh sản, ít xảy ra dịch bệnh và mang lại lợi nhuận cao. Tuy nhiên, đây là loài động vật dữ dằn nên đòi hỏi người nuôi phải có kinh nghiệm, kiên trì và bản lĩnh. Bên cạnh đó, với sự vào cuộc của chính quyền địa phương, ngành chuyên môn và chính người dân, người nuôi rắn đều được trang bị kiến thức, kỹ năng xử lý tình huống và có kinh nghiệm bảo hộ tốt”, bà Nguyễn Thị Hải (xã Tứ Xã, Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ) cho biết.
Từ năm 2016, nhiều hộ dân tại làng nghề chuyển mô hình từ nuôi rắn hổ mang thương phẩm sang nuôi rắn hổ mang sinh sản do nhu cầu thị trường tăng mạnh. Tại thời điểm rực rỡ nhất, các hộ xuất khẩu cả trăm vạn trứng và rắn hổ mang con sang Trung Quốc.
“Cứ vào khoảng tháng 5, tháng 6 hàng năm, khi tiết trời chuyển sang oi nóng cũng là thời điểm người dân Tứ Xã thu hoạch trứng rắn. Trứng rắn được bán cho các lái buôn ở tỉnh Vĩnh Phúc, Lạng Sơn và Móng Cái. Họ nhập về và bán sang thị trường Trung Quốc bởi người dân Trung Quốc có phong tục, sở thích ăn trứng rắn, thịt rắn và các món đa dạng về rắn. Nếu tính về hiệu quả kinh tế khi nuôi rắn thì trứng rắn sẽ mang lại lợi nhuận cao nhất”, bà Hải chia sẻ.
Khi thời tiết bắt đầu nóng dần vào đầu tháng 5, rắn đực phối giống với rắn cái. Sau khoảng 50 ngày, rắn bắt đầu đẻ trứng.
Với diện tích chuồng trại lên đến 300m2 với 2.000 con rắn, hộ gia đình bà Hải dự kiến năm nay sẽ thu về hơn 16.000 quả trứng.
Tương tự, tại khu nuôi rắn của ông Bùi Tuấn Thành (xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao), ai nấy đều tất bật, người đếm trứng, người đóng hàng giao cho thương lái.
“Để thu hoạch trứng rắn có hai cách. Một là nuôi truyền thống theo cách thuận tự nhiên, để rắn giao phối và sinh sản theo đúng chu kỳ sinh học. Tuy nhiên, để thu hoạch trứng sớm hơn từ 1 – 2 tháng, chúng tôi còn áp dụng phương pháp “đốt lò” bằng cách xông hơi, truyền hơi nóng qua các ống thép chạy dọc dưới hoặc bên thành chuồng nuôi. Cách làm này chủ yếu được áp dụng cho các chuồng tầng, có mái kín vì khả năng giữ nhiệt tốt hơn”, ông Thành chia sẻ.
Người dân soi trứng dưới ánh đèn pin để kiểm tra những quả trứng đạt tiêu chuẩn.
Cũng theo ông Thành, rắn cái càng trưởng thành, kích thước trứng càng lớn và số trứng đẻ ra cũng nhiều hơn, trung bình từ 15 - 20 quả trứng, thậm chí có cá thể lên tới 35 - 40 quả. Trứng rắn đạt tiêu chuẩn là khi soi dưới ánh đèn pin sẽ thấy bên trong hiện rõ các tia máu nhỏ li ti như những mạch máu - dấu hiệu cho thấy trứng đã được thụ tinh và đang phát triển phôi.
Trứng rắn sau khi thu hoạch, một phần sẽ đem bán, một phần sẽ giữ lại và vùi vào cát ấm với nhiệt độ thích hợp để cho ra lứa rắn giống tiếp theo. Trứng rắn năm nay có giá dao động từ 37.000 - 50.000 đồng/quả, tùy loại và thời điểm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!