Bệnh nhân đến khám trong tình trạng mặt tròn, tăng cân bất thường.
Một phụ nữ 53 tuổi (Tây Ninh) phát hiện mắc hội chứng Cushing sau khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như mặt tròn, tăng cân và da mỏng. Nguyên nhân được xác định là do tự ý dùng thuốc bôi và thuốc uống điều trị đau xương khớp mà không qua thăm khám.
Theo bác sĩ Phạm Đặng Hoài Nam - Phòng khám Đa khoa Medlatec Gò Vấp (TP Hồ Chí Minh), bệnh nhân từng bị tai nạn và tự dùng thuốc không rõ nguồn gốc. Trong hai tháng gần đây, bà tăng 3kg, mỡ tích tụ tại bụng và lưng, mặt tròn bất thường. Dù đã khám ở nhiều nơi và đang dùng thuốc Prednison nhưng tình trạng vẫn không cải thiện nên tìm đến viện để kiểm tra thêm.
Kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số cortisol máu và ACTH đều giảm mạnh so với mức bình thường, xác định bà mắc hội chứng Cushing do lạm dụng thuốc chứa corticoid. Sau một thời gian điều trị, các chỉ số đã trở lại bình thường, các triệu chứng cũng giảm dần.
Hội chứng Cushing là tình trạng cơ thể tích tụ quá nhiều hormone cortisol – chất do tuyến thượng thận tiết ra, có vai trò điều hòa chuyển hóa, miễn dịch, huyết áp. Bệnh có thể xuất phát từ:
Nguyên nhân ngoại sinh: Sử dụng thuốc corticoid kéo dài, bao gồm cả thuốc bôi, thuốc uống trị viêm khớp, hen suyễn, lupus...
Nguyên nhân nội sinh: Do cơ thể sản xuất quá mức cortisol, thường gặp trong các trường hợp u tuyến yên, u thượng thận, hoặc u tiết ACTH lạc chỗ (như ung thư phổi).
Triệu chứng thường gặp:
- Mặt tròn như mặt trăng, mỡ tích tụ ở bụng, gáy.
- Rạn da màu tím, mụn trứng cá, rối loạn kinh nguyệt.
- Tăng huyết áp, tăng đường huyết, yếu cơ, loãng xương.
- Dễ bầm tím, vết thương lâu lành, lo âu, trầm cảm.
Nếu không điều trị kịp thời, hội chứng Cushing có thể gây rối loạn chuyển hóa nặng, tổn thương cơ - xương, suy giảm miễn dịch và ảnh hưởng toàn diện đến sức khỏe.
Tại Việt Nam, tình trạng tự ý dùng thuốc, đặc biệt là corticoid (dưới dạng "thuốc gia truyền", thuốc bắc không rõ nguồn gốc) khá phổ biến và tiềm ẩn nguy cơ cao. Nhiều người không biết rằng các sản phẩm đó có thể chứa corticoid gây ức chế tuyến thượng thận, dẫn đến hội chứng Cushing hoặc suy thượng thận.
Bác sĩ Nam khuyến cáo: Khi thấy dấu hiệu nghi ngờ như tăng cân không rõ lý do, mặt tròn, rạn da, nên đến cơ sở y tế để thăm khám. Không nên tự ý dùng thuốc hoặc tiếp tục đơn thuốc cũ khi chưa có chỉ định mới. Nếu phải dùng corticoid, cần tuân thủ liều lượng và tái khám định kỳ để kiểm soát nguy cơ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!