Xuất khẩu nông - thủy sản bứt tốc về đích

Xuất khẩu rau, quả bứt tốc

Năm 2025, ngành nông nghiệp và môi trường đặt mục tiêu xuất khẩu 70 tỷ USD. Trong nửa đầu năm, ngành này đã xuất khẩu đạt kim ngạch được gần 34 tỷ USD, tức là đạt gần 1/2 chỉ tiêu năm nay. Kết quả này đạt được do tháng 5 và tháng 6, kim ngạch xuất khẩu rau quả bứt tốc do sự trở lại đường đua của quả sầu riêng.

Theo Cục Thống kê, Bộ Tài chính, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thuỷ sản 6 tháng đầu năm nay của nước ta ghi nhận nhiều tín hiệu khả quan ở mức 33,84 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ của năm trước. Đáng chú ý, các mặt hàng chủ lực như nông sản tăng hơn 17%, thủy sản tăng hơn 16%.

Tháng 6 năm nay, theo Hải quan Việt Nam, xuất khẩu rau quả của Việt Nam ghi nhận tín hiệu khả quan ở mức 807 triệu USD, so với tháng trước tăng hơn 30% và so với cùng kỳ của năm trước tăng hơn 20%. Có được kết quả bứt phá này do sự đóng góp của ngành hàng sầu riêng.

Theo Hiệp hội rau củ quả Việt Nam, trong 4 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của nước ta sụt giảm đáng kể, chưa được mức 100 triệu USD mỗi tháng. Tuy nhiên, con số này đã có sự tăng trưởng hơn ở tháng 5, đạt 204 triệu USD. Sang tháng 6, khả quan hơn nữa, đạt mức hơn 300 triệu USD. Thời điểm hiện tại, các chuyến xe chở đầy sầu riêng đang tấp nập chờ thông quan, để có thể xuất khẩu sang Trung Quốc.

Nâng cao chất lượng, gỡ khó kiểm định xuất khẩu nông sản

Tại cửa khẩu Quốc tế đường bộ số II Kim Thành, những xe hàng chở sầu riêng được xếp đông đúc ở bãi đỗ. Hai tháng trở lại đây, trung bình mỗi ngày có từ 100 - 200 tấn sầu riêng xuất khẩu qua cửa khẩu này, cao gấp 5 lần so với thời điểm đầu năm. Mỗi ngày, doanh nghiệp này thông quan được 5 xe chở sầu riêng, thời gian thông quan bên phía cửa khẩu Trung Quốc cũng đã được rút ngắn 48 giờ so với trước.

Ông Phạm Minh Hiếu - Công ty Xuất nhập khẩu An Nguyên cho biết: "Trước kia một xe sầu riêng sang Trung Quốc chờ kiểm hàng hoá phải mất 3-4 ngày. Nhưng hiện tại xe sầu riêng sang Trung Quốc, chậm nhất mất từ hai đến ba ngày đã có kết quả, xe được ra khỏi bãi trả hàng".

Để không bị vướng thông quan, các ngành chức năng tại địa phương đã trực tiếp đến tận vùng trồng sầu riêng để tuyên truyền cho người dân doanh nghiệp về chính sách, quy định an toàn thực phẩm đối với nông sản xuất khẩu. Họ cũng yêu cầu doanh nghiệp cần phải xét nghiệm chất lượng, hàm lượng chất cademin trước khi vận chuyển lên cửa khẩu nhằm tránh tình trạng hàng bị trả về rủi ro.

Ông Vương Trinh Quốc - Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Lào Cai chia sẻ: "Các doanh nghiệp chấp hành tương đối tốt từ mã vùng trồng, mã vùng đóng gói, quy trình vận chuyển để đảm bảo xuất khẩu ổn định. Lực lượng liên ngành đã phát hiện và lấy mẫu xét nghiệm có xe không đảm bảo chất bảo quản trái cây đã dừng việc xuất khẩu".

Không chỉ sầu riêng, thanh long cũng là mặt hàng xuất khẩu chủ lực đem lại giá trị lớn cho nước ta. Tuy nhiên, từ đầu tháng 7, các lô hàng này xuất đi châu Âu đã bị tắc lại do EU yêu cầu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm phải do cơ quan Nhà nước Việt Nam cấp. Đúng thời điểm này, việc phân cấp , giao thẩm quyền về cho cơ quan cấp tỉnh thực hiện có hiệu lực, thay vì cấp Bộ như trước đây.

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định: "Các cơ quan Nhà nước nhanh chóng nắm bắt thay đổi của thị trường và đồng thời khi nắm bắt được phải uyển chuyển linh hoạt, giải quyết ngay".

Để không bị lỡ cơ hội xuất khẩu nông sản sang châu Âu trong bối cảnh các thị trường khác nhiều biến động, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết đang khẩn trương điều chỉnh lại công bố thủ tục hành chính cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đưa ra ý kiến: "Hướng dẫn đầy đủ các quy trình, thủ tục đầy đủ để cấp 22 thủ tục hành chính cho chính quyền địa phương. Cục đã xây dựng các văn bản, công hàm để tiếp tục yêu cầu gửi cho phía EU để họ công nhận, thừa nhận các thủ tục, trình tự của các địa phương".

Bộ cũng cho biết sẽ nhanh chóng có một quy trình hướng dẫn rõ ràng, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương và rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ để gỡ khó xuất khẩu cho các mặt hàng nông sản, đặc biệt rau quả tươi khó bảo quản để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu.

Xuất khẩu thủy sản tiếp tục đà về đích nửa cuối năm

Sau nửa đầu năm với nhiều tín hiệu phục hồi, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đang tăng tốc để về đích đúng hẹn. Ước tính đến hết tháng 6, kim ngạch xuất khẩu đã hoàn thành gần một nửa kế hoạch năm. Từ vùng nuôi đến nhà máy chế biến, các doanh nghiệp đang nỗ lực tận dụng cơ hội để về đích. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp vẫn phải xoay xở với những rào cản mới phát sinh.

Theo Cục Thủy sản và Kiểm ngư, xuất khẩu thủy sản 6 tháng đầu năm 2025 ước đạt hơn 4,3 tỷ USD, tăng khoảng 4,9% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, các thị trường như Trung Quốc, Hàn Quốc, EU đang có dấu hiệu phục hồi tốt về nhu cầu tiêu thụ.

Ông Võ Văn Phục - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản sạch Việt Nam cho biết: "Hiệp định với Liên minh châu Âu, mức thuế ngày càng giảm hơn, thuận lợi nhiều hơn đối với ngành tôm của Việt Nam. Và trong thời gian sắp tới, chúng tôi rất mong Chính phủ tiếp tục có những hiệp định song phương, đặc biệt với nước Mỹ".

Từ nay tới cuối năm, các nhà máy chế biến đang tăng tốc sản xuất, không chỉ đảm bảo tiến độ đơn hàng xuất khẩu mà còn phải đáp ứng yêu cầu khắt khe hơn về truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm.

Để nắm bắt cơ hội, không ít doanh nghiệp đang đầu tư để tạo ra những sản phẩm chế biến sâu. Cùng với đó tập trung vào truy xuất nguồn gốc, kiểm soát dư lượng và chuẩn hóa vùng nuôi nhằm đáp ứng các quy định mới từ thị trường EU, Nhật Bản. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp vẫn gặp khó khi cập nhật địa chỉ hành chính mới trên hồ sơ hải quan, hay phải tạm ngưng xuất khẩu sang EU vì chưa đáp ứng kịp quy định IUU.

Ông Nguyễn Công Lượng - Phó Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu Thủy sản tỉnh Quảng Ninh cho biết: "Trong thời gian vừa qua, song song với thủ tục hồ sơ, chúng tôi cũng phải làm thủ tục hành chính, cập nhật lại tên và địa chỉ. Tất cả mã vùng trồng, vùng nuôi và truy xuất nguồn gốc chúng tôi cũng phải cập nhật. Do đó trong thời gian cập nhật lại, có những đơn hàng cũng đã ảnh hưởng và bị chậm tiến độ xuất khẩu".

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam dự báo, xuất khẩu thủy sản trong quý III và quý IV có thể tăng từ 10-12% mỗi quý, đưa tổng kim ngạch cả năm đạt 9,5 tỷ USD. Không còn lệ thuộc vào một thị trường nhất định và ngày càng linh hoạt trong sản xuất, ngành thủy sản đang bứt tốc về đích. Tuy nhiên, yếu tố then chốt vẫn là sự đồng hành chặt chẽ từ cơ quan quản lý và những chính sách hỗ trợ kịp thời.