Ngày 23/5/2025, UBND TP Hồ Chí Minh đã chính thức ban hành Kế hoạch số 3626/KH-UBND về việc đánh giá, tổng kết và kết thúc mô hình hoạt động cấp huyện (gồm TP Thủ Đức, 16 quận và 5 huyện) để xây dựng chính quyền địa phương hai cấp (TP – phường/xã/thị trấn), thực hiện theo Kết luận số 137-KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Đây là bước đi quan trọng sau khi Trung ương khẳng định cần tinh gọn các tầng nấc trung gian, hướng dịch vụ công về tận cơ sở, thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp.
Theo UBND thành phố, mục tiêu cốt lõi là "giảm tối đa thời gian và chi phí giao dịch hành chính" bằng cách chuyển hầu hết thủ tục cấp huyện xuống phường, xã. Điều này có nghĩa là khi người dân làm giấy khai sinh, đăng ký kết hôn, xin cấp giấy phép xây dựng… sẽ tiếp cận ngay cơ quan phường/xã thay vì phải qua quận, huyện.
Song song, hệ thống sổ sách, hồ sơ, tài sản cũng được bàn giao đầy đủ, tránh mất mát, gián đoạn dịch vụ; các chế độ chính sách với cán bộ không chuyên trách cấp xã sẽ được rà soát và giải quyết thỏa đáng.
Người dân nhập dữ liệu cá nhân bằng máy tính bảng để làm thủ tục hành chính tại UBND Quận 1 - TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Thế Hà
Với việc cắt gọn "tầng" quận/huyện trong nhiều thủ tục, phường/xã sẽ trở thành điểm "chung cư hành chính" duy nhất cho người dân. Ví dụ, trước đây nếu muốn xin phép xây dựng, người dân phải nộp hồ sơ tại phường, chờ chuyển lên quận thẩm định rồi mới có kết quả. Từ 1/7/2025, toàn bộ quy trình đó sẽ được giải quyết ngay tại phường, tiết kiệm ít nhất một đến hai tuần và giảm mạnh chi phí đi lại.
Không chỉ thủ tục cá nhân, người dân cũng sẽ cảm nhận rõ ưu thế trong các dịch vụ công khác như kê khai thuế, bảo hiểm xã hội, giải quyết khiếu nại tố cáo. Thay vì phải qua nhiều bộ phận, giờ đây chỉ cần đến một "đầu mối" tại phường/xã, mọi ý kiến, kiến nghị sẽ được tiếp nhận, xử lý nhanh chóng và trả lời rõ ràng. Đó là lời cam kết của UBND TP và các quận, huyện khi phối hợp chặt chẽ với Tổ giúp việc sắp xếp đơn vị hành chính, thành lập theo Quyết định số 1716/QĐ-UBND ngày 6/5/2025.
Lộ trình quan trọng:
- 30/5/2025: Hoàn thành báo cáo tổng kết hoạt động cấp huyện và đề xuất khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu.
- 15/5/2025: Xong phương án nhân sự Đảng bộ cấp xã mới; bố trí cán bộ, viên chức; xử lý người hoạt động không chuyên trách.
- 30/5/2025: Hoàn thiện đề án sắp xếp, đổi tên khu phố, ấp; cập nhật danh sách nhân sự khu phố, ấp.
- 15/6/2025: Kết thúc hoạt động đơn vị hành chính cấp huyện; thành lập cấp xã mới; rà soát tài sản, thiết bị dôi dư.
- 01/7/2025: Chính thức vận hành mô hình chính quyền hai cấp.
Người dân sẽ được lợi gì? Theo UBND TP Hồ Chí Minh, đó là: Thủ tục hành chính gọn nhẹ, giảm thời gian chờ đợi; Hạn chế tối đa việc đi lại, tiết kiệm chi phí vận chuyển hồ sơ; Bảo đảm tính liên tục, an toàn của hồ sơ, dữ liệu công dân; Tăng cường trách nhiệm của chính quyền cơ sở, nâng cao chất lượng phục vụ.
Để chuẩn bị, mỗi hộ gia đình cần chủ động theo dõi thông báo từ UBND phường/xã nơi cư trú, cập nhật địa giới hành chính mới và hoàn tất thủ tục bàn giao, tra cứu hồ sơ còn dang dở trước ngày 30/6/2025. Việc đúng hạn trình diện, đổi địa chỉ thường trú sẽ giúp tránh tình trạng "lệch" sổ hộ khẩu, trục trặc khi đăng ký kinh doanh nhỏ lẻ hay vay vốn tại chính quyền cơ sở.
Trong kế hoạch tổng thể, ngoài việc bàn giao hồ sơ, UBND thành phố cũng yêu cầu rà soát triệt để trụ sở, tài sản, trang thiết bị sau sắp xếp, lập phương án sử dụng hoặc bàn giao lại theo quy định trước 15/6/2025. Điều này vừa tránh lãng phí vừa giúp tận dụng tài nguyên công phục vụ nhân dân tốt hơn.
Nhìn về phía trước, sau khi hoàn tất mô hình hai cấp, TP Hồ Chí Minh sẽ giám sát định kỳ hiệu quả vận hành, thu thập phản hồi của người dân, kịp thời điều chỉnh. Đồng thời chuẩn bị tổ chức Đại hội Đảng bộ cấp xã nhiệm kỳ 2025–2030, một dấu mốc quan trọng để khẳng định bước chuyển đổi này đã đi vào chiều sâu, phát huy quyền làm chủ của dân, tạo động lực mới cho sự phát triển bền vững của thành phố.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!