TP Thái Nguyên. Ảnh: Quốc Tùng
Việc hợp nhất tỉnh Thái Nguyên và tỉnh Bắc Kạn dành được sự quan tâm đặc biệt của dư luận và giới hoạch định chính sách. Quyết định mang tính chiến lược này không chỉ là một bước đi trong tiến trình tinh gọn bộ máy hành chính mà còn kỳ vọng tạo ra một động lực phát triển mới cho khu vực trung du và miền núi phía Bắc.
Cộng hưởng sức mạnh, khơi dậy tiềm năng
TP Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. Ảnh: Quốc Tùng
Tỉnh Thái Nguyên, với vị thế là một trung tâm công nghiệp năng động của vùng, đặc biệt là ngành công nghiệp chế tạo và khai khoáng, đang sở hữu một nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng ổn định. Theo số liệu của Cục Thống kê Thái Nguyên năm 2023, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của tỉnh đạt mức tăng trưởng ấn tượng, trong đó có sự đóng góp đáng kể từ các khu công nghiệp lớn như Samsung Thái Nguyên. Bên cạnh đó, ngành dịch vụ của tỉnh cũng đang trên đà phát triển, trở thành một điểm sáng trong cơ cấu kinh tế.
Trong khi đó, cơ cấu kinh tế tỉnh Bắc Kạn dựa chủ yếu vào nông nghiệp và khai thác khoáng sản quy mô nhỏ. GRDP của tỉnh còn khiêm tốn, tốc độ tăng trưởng kinh tế cũng đối mặt với nhiều thách thức do cơ sở hạ tầng hạn chế và thiếu các ngành công nghiệp mũi nhọn. Tuy nhiên, Bắc Kạn lại sở hữu tiềm năng lớn về tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là khoáng sản và đất đai màu mỡ cho phát triển nông nghiệp đặc sản.
Việc sáp nhập hai tỉnh dự kiến sẽ tạo ra một thực thể kinh tế mạnh mẽ hơn. Sự kết hợp giữa nền tảng công nghiệp vững chắc của Thái Nguyên và tiềm năng nông nghiệp, tài nguyên của Bắc Kạn sẽ mở ra cơ hội đa dạng hóa cơ cấu kinh tế.
Thái Nguyên có thể trở thành thị trường tiêu thụ lớn cho nông sản và là trung tâm chế biến sâu các sản phẩm từ Bắc Kạn, gia tăng giá trị gia tăng cho cả vùng. Đồng thời, kinh nghiệm quản lý công nghiệp và thu hút đầu tư của Thái Nguyên có thể lan tỏa, tạo động lực cho sự phát triển công nghiệp tại Bắc Kạn, đặc biệt là các ngành chế biến nông lâm sản và khai thác, chế biến khoáng sản có trách nhiệm.
Giao thoa bản sắc, làm giàu di sản
Lễ hội Lồng tồng của dân tộc Tày tại Định Hoá, Thái Nguyên. Ảnh: Quốc Tùng
Cả Thái Nguyên và Bắc Kạn đều là những vùng đất giàu truyền thống văn hóa, nơi sinh sống của nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số như Tày, Nùng, Mông, Dao, Sán Chay... Mỗi dân tộc mang trong mình những bản sắc văn hóa độc đáo, thể hiện qua ngôn ngữ, trang phục, phong tục tập quán, lễ hội và các loại hình nghệ thuật truyền thống.
Thái Nguyên nổi tiếng với các lễ hội xuống đồng, hát Then, múa Tắc Xình của người Tày, Nùng, cũng như các di tích lịch sử cách mạng quan trọng. Bắc Kạn lại hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp văn hóa gắn liền với Hồ Ba Bể, các lễ hội truyền thống của người Tày, Mông và những làng nghề thủ công mang đậm bản sắc địa phương.
Lễ hội Lồng tồng của dân tộc Tày tại Ba Bể, Bắc Kạn. Ảnh: Quốc Tùng
Việc sáp nhập sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự giao lưu, học hỏi và tôn vinh các giá trị văn hóa của các cộng đồng dân tộc. Sự kết hợp giữa các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của hai tỉnh sẽ tạo ra một bức tranh văn hóa đa dạng và phong phú, thu hút sự quan tâm của du khách và các nhà nghiên cứu văn hóa. Tuy nhiên, để đảm bảo sự phát triển bền vững của văn hóa, cần có các chính sách bảo tồn và phát huy bản sắc riêng của từng dân tộc, tránh nguy cơ bị hòa tan trong quá trình hội nhập.
Mở rộng không gian phát triển, kết nối giao thương
Theo số liệu thống kê hiện tại, Thái Nguyên có diện tích tự nhiên khoảng 3.531 km², trong khi Bắc Kạn có diện tích lớn hơn, khoảng 4.859 km². Sau khi hợp nhất, tỉnh mới sẽ sở hữu một diện tích đáng kể, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quy hoạch phát triển các khu kinh tế, khu công nghiệp và đô thị mới với quy mô lớn hơn.
Khu du lịch Hồ Núi Cốc (Thái Nguyên). Ảnh: Quốc Tùng
Về cơ sở hạ tầng, Thái Nguyên có lợi thế với hệ thống giao thông tương đối phát triển, bao gồm các tuyến quốc lộ quan trọng và đường cao tốc kết nối với Thủ đô Hà Nội và các tỉnh lân cận. Cơ sở hạ tầng điện, nước và viễn thông cũng được đầu tư tương đối đồng bộ.
Trong khi đó, cơ sở hạ tầng của Bắc Kạn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là hệ thống giao thông đường bộ, gây khó khăn cho việc vận chuyển hàng hóa và đi lại của người dân. Việc thiếu các tuyến giao thông huyết mạch cũng là một rào cản lớn cho việc thu hút đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Việc hợp nhất sẽ tạo cơ hội để quy hoạch và đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng một cách tổng thể và đồng bộ trên toàn lãnh thổ tỉnh mới. Thái Nguyên với nền tảng cơ sở hạ tầng hiện có thể đóng vai trò là trung tâm kết nối, lan tỏa sự phát triển sang Bắc Kạn.
Tuy nhiên, việc đầu tư xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng ở Bắc Kạn, đặc biệt là hệ thống giao thông, đòi hỏi nguồn lực lớn và cần có một chiến lược dài hạn, khả thi.
Sáp nhập: Tạo sức mạnh tổng hợp
Hồ Ba Bể (Bắc Kạn). Ảnh: Quốc Tùng
Với những lợi thế đó, việc sáp nhập Thái Nguyên và Bắc Kạn mang lại nhiều thế mạnh bổ sung, từ đó tạo ra sức mạnh tổng hợp cho sự phát triển của tỉnh mới. Cụ thể, sự kết hợp giữa công nghiệp của Thái Nguyên và nông nghiệp, tài nguyên của Bắc Kạn sẽ tạo ra một chuỗi giá trị liên kết, hỗ trợ lẫn nhau.
Không chỉ vậy, sự kết hợp này còn mở ra những triển vọng lớn cho ngành du lịch của tỉnh. Tiềm năng du lịch của tỉnh sau sáp nhập đến từ sự đa dạng về cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử và bản sắc văn hóa của cả hai tỉnh. Điều này sẽ tạo ra một sản phẩm du lịch hấp dẫn và đa dạng, thu hút du khách với nhiều sở thích khác nhau.
Thái Nguyên là một trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của vùng, có thể cung cấp lao động có kỹ năng cho các ngành kinh tế của tỉnh mới, bao gồm cả các khu vực đang phát triển tại Bắc Kạn.
Việc sáp nhập có thể giúp tinh gọn bộ máy hành chính, giảm thiểu sự trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ, và nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước, tạo môi trường thuận lợi hơn cho doanh nghiệp và người dân.
Bên cạnh những tiềm năng, việc hợp nhất Thái Nguyên và Bắc Kạn cũng đặt ra không ít thách thức. Sự khác biệt về trình độ phát triển kinh tế, cơ sở hạ tầng và văn hóa có thể tạo ra những khó khăn trong quá trình quản lý và điều hành. Việc đảm bảo sự hài hòa trong phát triển giữa các vùng, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và bảo tồn bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số là những bài toán không dễ dàng.
Để vượt qua những thách thức này, cần có một chiến lược quy hoạch tổng thể, đồng bộ và dài hạn, với sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học và ý kiến của người dân. Việc ưu tiên đầu tư vào cơ sở hạ tầng ở Bắc Kạn, xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội đặc thù cho các vùng khó khăn, và có các biện pháp hiệu quả để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống là những yếu tố then chốt để đảm bảo sự thành công của việc hợp nhất.
Việc hợp nhất Thái Nguyên và Bắc Kạn là một bước đi táo bạo, mang trong mình kỳ vọng về việc tạo ra một cực tăng trưởng mới ở vùng trung du và miền núi phía Bắc. Với sự cộng hưởng về kinh tế, văn hóa, diện tích và những thế mạnh bổ sung lẫn nhau, tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn sau sáp nhập có tiềm năng trở thành một địa phương phát triển năng động và bền vững.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, một chiến lược bài bản và sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị và người dân. Việc theo dõi sát sao các số liệu thực tế và có những điều chỉnh chính sách kịp thời sẽ là yếu tố quan trọng để đảm bảo quá trình hợp nhất diễn ra suôn sẻ và mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!