Công tác phòng cháy chữa cháy là nhiệm vụ của cả cộng đồng. Ảnh minh họa.
Dư luận không khỏi băn khoăn, phải chăng nguyên nhân chỉ từ phía người dân, bất cẩn trong công tác PCCC?
Với địa bàn rộng 41km2, dân số đông nhất Thủ đô, trên 532.000 người thì quận Hoàng Mai rất khó có thể đảm bảo tuyệt đối, không để xẩy ra hỏa hoạn. Nhưng với những gì đã và đang xẩy ra tại quận Hoàng Mai lại rất đáng báo động và đưa ra lời cảnh tỉnh về công tác PCCC, cả cho chính quyền lẫn người dân địa phương.
Hiện trường vụ cháy tại phố Định Công Hạ ngày 28/4/2025. Ảnh PT
Một tháng 2 vụ cháy, chết 4 người
Vụ cháy xảy ra lúc 23 giờ 02' ngày 2/4/2025 tại số nhà 14 ngõ 40 Đặng Trần Đức, phường Thanh Trì, quận Hoàng Mai, Hà Nội khiến 1 người tử vong. 26 ngày sau, vào lúc 3h15 ngày 28/04/2025, từ tầng 2 ngôi nhà 4 tầng nằm sâu trong ngõ 99 phố Định Công Hạ, phường Định Công, quận Hoàng Mai lại xẩy ra vụ cháy. Nhưng lần này may mắn lại không đến như vụ cháy tại phường Thanh Trì trước đó, 3 người trong nhà đã tử vong, lực lượng PCCC chỉ cứu sống được một người.
Theo quan sát video từ camera nhà đối diện, ghi lại diễn biến quá trình cháy, các chuyên gia cháy nổ xác định, từ lúc phát sinh ngọn lửa, chỉ không quá 3 phút, lửa đã trùm kín ngôi nhà, nên cơ hội thoát hiểm rất thấp. Mặc dù, ngôi nhà đã trổ cửa thoát hiểm tại lồng sắt nhưng 2 người lớn trong nhà vẫn không kịp mở cửa để thoát ra ngoài.
Hiện trường vụ cháy cho thấy, gia đình làm nghề tổ chức sự kiện hội chợ nên trong nhà chứa nhiều vật liệu dễ cháy khiến công tác cứu hộ gặp khó khăn. Đây là căn hộ cho thuê, chính quyền phường Định Công đã làm tốt công tác kiểm tra điều kiện PCCC của chủ nhà hay chưa đã và đang là vấn đề mà cơ quan điều tra vụ cháy phải làm rõ.
Quận Hoàng Mai có trên 10.000 lồng sắt phải trổ cửa thoát hiểm. Ảnh PT
Trước đó, cũng tại phường Định Công vào ngày 16/6/2024 đã xảy ra vụ cháy tại địa chỉ số nhà 207, phố Định Công Hạ, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Vụ cháy đã gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản, làm 4 người tử vong. Như vậy trong vòng 10 tháng tại phường Định Công, cũng tại phố Định Công Hạ đã xẩy ra 2 vụ cháy làm chết 7 người, điều này khiến Định Công trở thành một trong những "điểm đen" của công tác PCCC của Hà Nội.
Với bất cứ lý do gì thì việc trong một thời gian ngắn tại một phường nằm ở trung tâm Hà Nội để 7 người dân tử vong vì cháy thì chính quyền phải ngồi phân tích, đánh giá và đưa ra những giải pháp để không để tiếp tục xảy ra tình trạng này. "Nếu cán bộ đúng, quy trình đúng mà vẫn còn để người dân tử vong do cháy như hiện nay thì không còn cách nào khác, chúng ta phải ngồi lại sửa quy trình", một cán bộ lãnh đạo quận Hoàng Mai chia sẻ.
Đi tìm nguyên nhân
Đi sâu tìm hiểu nguyên nhân vì sao tại quận Hoàng Mai lại liên tiếp xẩy ra nhiều vụ cháy để lại hậu quả đau lòng đến thế, các chuyên gia PCCC cho rằng với địa bàn đông dân nhất Thủ đô, có nhiều đầu mối giao thông, nhiều nhà trọ, chung cư mi-ni thì nguy cơ cháy, nổ tại Hoàng Mai sẽ cao hơn các quận, huyện khác.
Nhưng phải thẳng thắn đánh giá, thực tế những diễn biến đã và đang xẩy ra đã phản ánh ý thức về công tác phòng chống cháy, nổ người dân Hoàng Mai chưa cao. Theo quan sát của chúng tôi, mặc dù địa phương đã mở nhiều lớp tập huấn, thường xuyên nhắc nhở, tuyên truyền, thậm chí xử phạt hành chính nhưng một bộ phận người dân vẫn chưa ý thức được hết tầm quan trọng của công tác PCCC.
Hiện trên địa bàn quận Hoàng Mai vẫn tồn tại hàng trăm hộ gia đình, sử dụng đường dây điện có tuổi thọ 20-30 năm, không phù hợp với công suất thiết bị điện trong nhà, dễ sinh nhiệt, sinh lửa. Vẫn còn khu dân cư, nhà trọ, chung cư mini, hộ gia đình nhà ở kết hợp với kinh doanh thiếu các trang bị các phương tiện chữa cháy tại chỗ: Thiết bị cảnh báo cháy sớm (đầu báo cháy,...), bình chữa cháy, mặt nạ phòng độc, dụng cụ phá dỡ (búa, rìu, kìm cắt, xà beng,...)
Cán bộ tổ dân phố thuộc quận Hoàng Mai đẩy mạnh công tác tuyên truyền PCCC. Ảnh PT
Hiện trên địa bàn quận Hoàng Mai còn trên 9.000 hộ gia đình lắp lồng sắt chống trộm, không trổ cửa thoát hiểm, nên khi cháy không thể thoát được ra ngoài. Một số người dân địa phương dường như vẫn chưa thấu hiểu hết nỗi lo của đội ngũ cán bộ phường, quận.Thực tế, tại vụ cháy tại phường Định Công vừa qua, kể cả khi đã trổ cửa thoát hiểm nhưng chủ nhà không để chìa khóa đúng quy định, không tận dụng "5 phút thời khắc vàng" để mở cửa thoát hiểm thì vẫn không có cơ hội sống sót.
Nếu chủ nhà vẫn tiếc vài trăm ngàn đồng không trổ cửa thoát hiểm thì khi xẩy ra hỏa hoạn cơ hội sống sót thấp đi rất nhiều. Đúng như nhận định của Trưởng CAP Giáp Bát, Trung tá Phan Trần Trung: nếu người dân không tự giác trổ cửa thoát hiểm là chính chúng ta tự tay bị "đường sinh" của chính mình.
Một số giải pháp
Theo thống kê từ UBND TP Hà Nội cho thấy, thành phố hiện có hơn 4.500 tuyến đường, phố, ngõ, ngách và hẻm dài trên 200 m mà xe chữa cháy không thể tiếp cận. Riêng quận Hoàng Mai, ngoài 86 đường, phố 2 xe ô tô có thể tránh nhau thì tồn tại hàng trăm ngõ nhỏ, xe cứu hỏa khó tiếp cận hiện trường vụ cháy một cách nhanh chóng. Điều này cho thấy, muốn bảo vệ được tính mạng của người dân thì các khu dân cư cần quán triệt tinh thần "4 tại chỗ" trước khi lực lượng PCCC chuyên nghiệp kịp đến hiện trường.
Thực tế, tại phường Thanh Trì, khi xảy ra vụ cháy lực lượng PCCC khu dân cư đã cứu được 4 người trong gia đình trước khi xe cứu hỏa xuất hiện. Trao đổi với phóng viên, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Thanh Trì Phạm Ngọc Hưng cho biết: "Vụ cháy được láng giềng phát hiện sớm, lực lượng tại chỗ đã kịp thời tiến hành các biện pháp chữa cháy, sơ tán người. Bản thân tôi là người đến sớm, trực tiếp bắc thang trèo lên, cứu được 4 người trong gia đình anh Tuấn. Duy nhất, ông Trần Văn Giáng nằm ở tầng 1, lửa cháy bịt lối ra, người dân không thể tiếp cận được, bản thân ông Giáng có tiền sử bệnh tim, đi lại khó khăn nên không thể tự thoát ra ngoài được nên đã tử vong".
Video vụ cháy tại phố Định Công Hạ cho thấy, chủ nhà chỉ có 3 phút để thoát hiểm.
Ngoài ra, muốn hạn chế tổn thất, cấp ủy, chính quyền phải làm tốt công tác thi đua, khen thưởng, không thể nể nang, xuề xòa. Việc từ tháng 12/2024, quận Hoàng Mai tạm khuyết chức danh Phó Chủ tịch UBND quận phụ trách mảng đô thị, cán bộ phải kiêm nhiệm cũng khiến cho công tác PCCC của địa phương ít nhiều gặp khó khăn, cần phải khắc phục.
Từ nay đến thời điểm kết thúc mô hình chính quyền cấp huyện không còn nhiều, nhưng với những phân tích như trên, có thể khẳng định, chính quyền quận Hoàng Mai vẫn phải đặc biệt quan tâm đến công tác PCCC. Trong đó, ngoài việc tiếp tục duy trì công tác vận động, tuyên truyền, kiểm tra nhắc nhở người dân nâng cao ý thức PCCC thì quận Hoàng Mai cần phải đẩy mạnh việc trổ cửa thoát hiểm tại các lồng sắt.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!