"Kỷ yếu trên bản". Ảnh: NVCC
Ở những bản làng xa xôi nơi vùng cao, có lẽ việc đủ ăn, đủ mặc đã là quá "xa xỉ" với các em học sinh vùng cao. Và tất nhiên kỷ yếu lại càng là một giấc mơ xa vời hơn. Cụm từ "Kỷ yếu" tưởng chừng như quen thuộc, nhưng lại là điều xa lạ với các em nhỏ nơi đây.
Nhưng rồi, vào một ngày tháng 5 nọ, có những con người lặng lẽ, âm thầm mang theo chiếc máy ảnh, vượt núi băng rừng, để hiện thực hóa giấc mơ ấy. "Kỷ yếu trên bản" – dự án giàu nhân văn do nhiếp ảnh gia Lưu Minh Khương và những người bạn thực hiện, đã giúp lưu giữ kí ức tuổi thơ và đem đến hi vọng cho hơn 3000 em nhỏ vùng cao.
Anh Lưu Minh Khương - Người sáng lập dự án "Kỷ yếu trên bản". Ảnh: NVCC
Anh Lưu Minh Khương – sáng lập viên của dự án "Kỷ yếu trên bản", khi gặp anh, chúng tôi không khỏi bất ngờ. Người đàn ông dân tộc Tày, hơn 30 tuổi với dáng người nhỏ bé nhưng lại có những ước mơ không hề nhỏ. Một người, một máy anh đã từng rong ruổi khắp ba miền để thực hiện dự án "999 bức ảnh đời thường khắp Việt Nam", thu về hàng triệu lượt yêu thích trên mạng xã hội. Và ngay sau khi hoàn thành dự án ấy, anh lại tiếp tục một dự án ý nghĩa không kém, mang tên "Kỷ yếu trên bản".
Nhóm thực hiện dự án gồm 60 bạn trẻ là những nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, quay phim, các nhà sáng tạo nội dung có ảnh hưởng trên các nền tảng số. Điểm chung giữa họ đó là sự say mê với nhiếp ảnh và khát khao được cống hiến.
Chia sẻ về mục đích của dự án, anh Khương cho biết: "Khi đi lên các bản làng vùng cao, tôi thấy các bạn nhỏ ở đó rất dễ thương, giống tôi ngày xưa không có điều kiện để chụp ảnh và ghi lại khoảnh khắc thời học sinh. Vì vậy nên tôi đã nảy ra 1 ý tưởng là sẽ quay lại đây cùng các cộng sự của mình ghi lại các khoảnh khắc cho các bạn học sinh để sau này các bạn nhìn lại sẽ là những điều ý nghĩa và giá trị. Về dự án "Kỷ yếu trên bản", xuất phát điểm tôi có 2 mục đích chính. Mục đích đầu tiên là ghi lại những khoảnh khắc cho các em học sinh và tổ chức các hoạt động để mang lại động lực giúp các em vươn lên trong cuộc sống. Mục đích thứ hai, thông qua dự án này sẽ giúp những đồng nghiệp của tôi có thật nhiều năng lượng, yêu nghề hơn. Khi chúng tôi lan tỏa những hình ảnh, thước phim, câu chuyện trên bản thì sẽ có nhiều người đồng cảm và nhận được sự quan tâm dành cho các bạn nhỏ vùng cao nhiều hơn."
Xuất phát từ chính hoàn cảnh bản thân đã là động lực cho anh Khương thực hiện dự án "Kỷ yếu trên bản".
Không ồn ào truyền thông, không tài trợ lớn, hành trình của "Kỷ yếu trên bản" là những ngày rong ruổi của cả nhóm trên những cung đường ngoằn ngoèo, những con dốc dựng đứng.
Mỗi lần tới một điểm trường, cả nhóm lại tự tay dựng phông nền, lắp đặt máy ảnh, chỉnh ánh sáng ngay giữa khoảng sân nhỏ trước lớp học. Cũng có những lần, đoàn phải dừng chân giữa đường vì trời mưa lớn, đường trơn trượt không thể đi tiếp. Nhưng tất cả những vất vả ấy dường như tan biến khi nhìn thấy ánh mắt háo hức của lũ trẻ đang đợi đoàn ở sân trường.
"Lên các điểm trường vùng cao thì chúng tôi gặp vô vàn thử thách. Khó khăn đầu tiên là về khoảng cách, di chuyển từ Hà Nội lên các điểm trường vùng cao phải đi qua những chặng đường sỏi đá, khó đi và rất nguy hiểm. Hơn nữa, theo tôi biết đây là chương trình ở Việt Nam chưa ai tổ chức nên tôi cũng không biết tham khảo, lấy kinh nghiệm ở đâu. Khó khăn tiếp theo là về yếu tố thời tiết, ở vùng cao nắng mưa thất thường. Chúng tôi đã làm 4 mùa và cả 4 mùa đều mưa. Chúng tôi nghĩ rằng đó chỉ là những thử thách và chúng tôi đều có thể khắc phục được", anh Khương bày tỏ.
Điểm dừng chân đầu tiên của dự án đó là một điểm trường tại xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Đây là một điểm trường khá đặc biệt, nằm ở độ cao 2000m, sát biên giới Trung Quốc và các bạn học sinh đặc biệt khó khăn.
Niềm vui của những trẻ em vùng cao khi được cầm trên tay bức ảnh kỷ yếu đầu tiên trong cuộc đời.
Trong suy nghĩ của các em chưa bao giờ khái niệm về việc chụp ảnh hay chụp kỉ yếu. Và rồi khi được cầm trên tay những bức ảnh đầu tiên, nhiều em đã không khỏi xúc động. Có lẽ đối với các em đó không chỉ đơn thuần là bức ảnh bình thường mà là những hi vọng về tương lai, về thới giới mới sau màn sương mờ.
Anh Khương xúc động chia sẻ, điều khiến anh ấn tượng là các bạn học sinh ở đây rất ngoan, lễ phép. Sau khi chụp hình và tặng các bạn ấy, khi ra về thì được các bạn chạy lại ôm, khóc và nói lời cảm ơn. "Khi ấy thì chúng tôi cảm thấy công việc của chúng tôi thực sự ý nghĩa. Khi trở về chúng tôi đã bắt tay ngay làm mùa tiếp theo bởi vì khi thực hiện xong chương trình các bạn cảm thấy thực sự tích cực, ai cũng thấy yêu nghề hơn, yêu cuộc sống và trân trọng mọi thứ trong cuộc sống hơn."
Những tình cảm đặc biệt của các em nhỏ dành cho những người thực hiện dự án
Đến nay, "Kỷ yếu trên bản" đã thực hiện được 4 mùa, lưu giữ lại hàng nghìn nụ cười vùng cao. Nhưng với anh Khương, hành trình ấy vẫn chỉ mới bắt đầu, bởi trên khắp những bản làng xa xôi vẫn còn rất nhiều đứa trẻ chưa từng có được những bức ảnh kỷ yếu như vậy : "Khi tôi tham gia thực hiện dự án "Kỷ yếu trên bản" thì tôi nhận thấy là mỗi lần đi mình chỉ mới làm được một chút và còn rất nhiều nơi cần chúng tôi. Mỗi lần đi chúng tôi chụp chỉ được cho 1000 đến 2000 em học sinh mà riêng ở vùng núi phía Bắc còn nhất điểm trường như thế. Vì vậy, tôi hy vọng sau này sẽ truyền cảm hứng đến nhiều nhiếp ảnh gia ở khắp Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế có thể đến đây để chung tay thực hiện dự án này. Không những ở Tây Bắc mà còn là miền Trung, Tây Nguyên hoặc các vùng biển đđảo"
Mỗi bức ảnh, mỗi nụ cười của trẻ thơ vùng cao giữa đại ngàn — chính là động lực để những chuyến xe lại tiếp tục lăn bánh lên những cung đường xa.
Mỗi bức ảnh, mỗi nụ cười là nguồn động để "Kỷ yếu trên bản" tiếp tục đi đến nhiều nơi hơn.
"Kỷ yếu trên bản" — một dự án giản dị, nhưng đầy yêu thương, như những tia nắng ấm len qua tầng mây dày của núi rừng, sưởi ấm những ước mơ nhỏ bé mà mãnh liệt của trẻ em vùng cao.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!