Ngay sau khi phóng viên phản ánh những dấu hiệu bất thường trong việc cấp mã số vùng trồng (MSVT) sâm Ngọc Linh cho Công ty Cổ phần Rượu Sâm Ngọc Linh Kon Tum, UBND tỉnh Kon Tum đã ban hành công văn khẩn số 1978 yêu cầu kiểm tra toàn diện quy trình cấp mã số này. Dư luận đang đặt ra câu hỏi: Vì sao một hồ sơ từng bị từ chối vì không đạt điều kiện sinh thái lại được chấp thuận chỉ sau 15 ngày?
Hồ sơ từng bị từ chối, bất ngờ được chấp thuận
Chỉ nửa tháng trước khi được cấp mã số vùng trồng, hồ sơ xin MSVT của Công ty Cổ phần Rượu Sâm Ngọc Linh Kon Tum đã bị chính Chi cục Nông nghiệp (thuộc Sở NN&MT tỉnh Kon Tum) từ chối với lý do không đáp ứng điều kiện sinh thái đặc thù của sâm Ngọc Linh – một loài dược liệu được mệnh danh là "quốc bảo" chỉ sinh trưởng tốt ở độ cao từ 1.800m trở lên, dưới tán rừng nguyên sinh dày, khí hậu ẩm mát quanh năm.
Thế nhưng, điều bất ngờ xảy ra vào ngày 26/5/2025, khi Chi cục Nông nghiệp tiến hành kiểm tra thực địa vùng trồng, và chỉ 6 ngày sau – ngày 1/6, đơn vị này đã cấp mã số vùng trồng cho chính doanh nghiệp từng bị từ chối. Quyết định này ngay lập tức gây bức xúc trong cộng đồng trồng sâm – đặc biệt là hàng nghìn hộ dân Xơ Đăng tại huyện Tu Mơ Rông – nơi được coi là "thánh địa" của sâm Ngọc Linh.
Văn bản yêu cầu Sở NN&MT phối hợp UBND huyện Tu Mơ Rông kiểm tra, làm rõ toàn bộ quy trình cấp mã số vùng trồng Sâm Ngọc Linh mà báo chi phản ánh
Lý do khiến dư luận càng thêm hoài nghi là nội dung và quy trình kiểm tra vùng trồng bị cho là quá hình thức. Theo biên bản giám sát vùng trồng không có sự tham gia của hội đồng thẩm định, không đại diện các cơ quan chức năng liên quan, cũng không có chuyên gia kỹ thuật độc lập. Chưa hết, việc khảo sát được tiến hành chỉ trong 1 ngày, với nội dung ghi nhận sơ sài, thiếu hẳn các yếu tố cơ bản như độ cao, độ che phủ rừng, thổ nhưỡng – những tiêu chí bắt buộc theo Quyết định 3156/QĐ-BNN-TT ngày 19/8/2022 của Bộ NN&PTNT. Kết luận vùng trồng "đủ điều kiện" cũng không kèm theo bất kỳ dữ liệu đo đạc GPS, bản đồ định vị hay ảnh minh chứng thực địa. Một chi tiết đáng lưu ý khác là sản lượng được xác nhận trong Giấy chứng nhận MSVT lên tới 3 tấn/2,1 ha, tức 1,5 tấn/ha – một con số khiến cả những người trồng sâm kỳ cựu cũng phải giật mình.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp dược liệu, việc đánh giá vùng trồng sâm Ngọc Linh không thể thực hiện bằng một cuộc khảo sát ngắn hạn, càng không thể thiếu hội đồng thẩm định liên ngành. Đây là loài cây có điều kiện sinh trưởng đặc biệt khắt khe, dễ bị giả mạo, nên đòi hỏi quy trình kiểm tra độc lập, khách quan và chặt chẽ. Thế nhưng, trong trường hợp này, quy trình dường như đã bị rút ngắn đến mức bất thường, tạo ra lỗ hổng cho việc cấp MSVT mà thiếu kiểm chứng khoa học. Việc một hồ sơ từng bị đánh giá không đạt, lại "lật ngược" chỉ sau 15 ngày càng khiến người dân nghi ngờ có sự can thiệp không minh bạch từ bên ngoài.
Chỉ đạo nóng từ UBND tỉnh
Văn bản kiểm giám sát vùng trồng Sâm Ngọc Linh.
Trước phản ánh của báo chí và dư luận, chiều 2/6, UBND tỉnh Kon Tum đã có văn bản yêu cầu Sở NN&MT phối hợp UBND huyện Tu Mơ Rông kiểm tra, làm rõ toàn bộ quy trình cấp mã số vùng trồng nói trên. Văn bản do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hữu Tháp ký, nêu rõ yêu cầu báo cáo đầy đủ về thẩm quyền, trình tự, thủ tục và các nội dung liên quan, gửi về UBND tỉnh trước ngày 4/6/2025.
Đây được xem là động thái quyết liệt nhằm làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan trong việc để xảy ra vụ việc. Tuy nhiên, điều người dân và dư luận đang chờ đợi là tính minh bạch, công tâm trong quá trình xử lý – đặc biệt là đối với những sản phẩm gắn liền với danh tiếng quốc gia như sâm Ngọc Linh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!