Tính từ năm 2000 đến năm 2024, hơn 168.000 hộ dân ở TP Hồ Chí Minh đã tình nguyện hiến khoảng 5,3 triệu mét vuông đất, tương đương hơn 10.000 tỷ đồng để mở rộng hơn 5.000 tuyến đường, hẻm. Hành động này không chỉ giúp giao thông thuận lợi hơn, tăng cường phòng cháy chữa cháy, mà còn trở thành biểu tượng cho sức mạnh cộng đồng và sự đồng lòng xây dựng đô thị văn minh.
Tự nguyện vì cái chung
Hẻm 416 đường Nguyễn Đình Chiểu, Quận 3 những ngày tháng Tư, cờ hoa đỏ rực dọc hai bên đường. Bà Thái Kim Hằng - người dân trong hẻm tranh thủ tỉa lại những chậu cây treo trước cổng nhà để trang trí.
“Trước đây hẻm này nhỏ chắc tầm hơn 2 mét thôi, xe chiều này chạy thì chiều bên kia còn phải nhường, chứ huống gì được thong thả treo cây làm đẹp đường sá như thế này. Hồi đó mấy đứa nhỏ đi học về tôi cứ lo bị quẹt xe, rồi lo vấn đề xe cứu thương, xe cứu hỏa. Khu này trước đây cũng từng có vụ cháy, mà hẻm nhỏ quá xe không vô dập lửa được, thành ra cháy lan 3 4 căn nhà liên tiếp”, bà Hằng cho hay.
Bà Thái Kim Hằng xung phong hiến 1,2 mét đất từ những ngày đầu phường vận động (Ảnh: Hà Giang).
Nhiều người dân trong hẻm treo cây xanh, gắn lồng đèn, cờ Tổ quốc… trước nhà để trang trí (Ảnh: Hà Giang).
Hiện nay hẻm 416 được mở rộng lên 4,5 mét, đường được tráng bê tông sạch đẹp và có hệ thống cống thoát nước.
Hăng hái hiến đất từ những ngày đầu phường vận động, bà Đỗ Thị Lựu (82 tuổi) chia sẻ với nụ cười hiền hậu: “Tôi sống ở đây từ hồi còn bé xíu lúc 4 tuổi, nên đóng góp được gì cho thành phố giàu đẹp là tôi luôn sẵn sàng. Hẻm thông thoáng, rộng rãi thì mình vừa sướng mà con cháu mình sau này cũng được hưởng. Giờ nhà nước cần thêm 3-4 mét nữa tôi cũng sẵn lòng, không tiếc gì hết”.
Một con hẻm ở Quận 3 trước và sau khi được mở rộng.
Trong năm 2024, Phường 4, Quận 3 đã thực hiện mở rộng 9 hẻm trên địa bàn, các hẻm đạt tiêu chuẩn rộng từ 4-4,5 mét. UBND phường đã vận động 732/735 hộ dân hiến đất mở rộng hẻm với tổng diện tích cắt xén hơn 2.000 mét vuông, đạt 99,59%.
Bà Trần Thị Hường - Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Quận ủy Quận 3 cho biết, những ngày đầu vận động người dân còn hoài nghi, ít ai chịu cắt một phần đất của mình để làm hẻm chung.
“Ban Vận động hiến đất, Linh mục và một số giáo dân kiên trì thuyết phục bà con, hôm này không được thì hôm khác lại đến. Nhiều người còn tiên phong tự cắt đất dời nhà vào trong từ trước, thấy vậy nhiều bà con cũng dần tham gia hiến đất bởi thấy được những lợi ích chung của cộng đồng từ việc mở rộng hẻm”, bà Hường cho hay.
Gắn kết cộng đồng, nâng tầm đô thị
Tinh thần đoàn kết của người dân TP Hồ Chí Minh thể hiện rõ trong quá trình thi công mở rộng hẻm.
Bà Thái Kim Tuyền - Trưởng khu phố 4, Phường 4, Quận 3 nhớ lại: “Bà con ở khu này đoàn kết nên hẻm được mở rộng nhanh lắm, tôi đi vận động cũng không vất vả gì nhiều. Lúc thi công, bà con giúp nhau từng chút một, trông cảm động lắm. Giả sử có nhà không biết xây đường cống thế nào, nhà hàng xóm lập tức qua giúp. Hoặc những tấm ván lót đường để tiện đi lại lúc thi công, nhà nào làm xong rồi thì thay phiên đưa cho nhà khác dùng”.
Người dân vui mừng khi đường hẻm hiện tại khang trang, rộng rãi hơn (Ảnh: Hà Giang).
Theo bà Trần Thị Kim Liễu - Phó Chủ tịch UBND Phường 4, Quận 3, trong quá trình thực hiện mở rộng hẻm rất nhiều hộ gặp khó khăn về hồ sơ nhà, đất, khó khăn trong nhận kinh phí do không đúng chủ sở hữu.
UBND phường cử địa chính xuống tận nhà thực hiện khảo sát, hướng dẫn hồ sơ cam kết, chứng thực chữ ký miễn phí, xác nhận người chịu trách nhiệm nhận kinh phí và thực hiện di dời. Đến nay, phường đã hoàn thành 100% hồ sơ chi trả kinh phí hỗ trợ cho các hộ dân và chuyển cho Ban Bồi thường, giải phóng mặt bằng Quận 3.
Phong trào hiến đất, mở rộng hẻm lan rộng khắp các quận, huyện ở TP Hồ Chí Minh. Chỉ trong 2 năm 2023-2024, người dân thành phố đã hiến khoảng 200.000 mét vuông đất, trị giá hơn 672 tỉ đồng để mở rộng hơn 1.200 tuyến đường, hẻm.
Hẻm 98 Bùi Văn Ba, Quận 7 sau khi được mở rộng (Ảnh: Phòng Quản lý Đô thị quận 7).
Tại Quận 7, từ năm 2020 đến hết Quý I năm 2025, quận đã thực hiện nâng cấp, mở rộng 63 tuyến hẻm đạt độ rộng tiêu chuẩn từ 4 mét trở lên. Con số này đã vượt chỉ tiêu của cả nhiệm kỳ 2020-2025, cho thấy sự đồng thuận rất cao của người dân.
Phong trào hiến đất mở rộng hẻm không chỉ là chuyện sửa sang đô thị, mà còn là thành tựu nổi bật, góp phần xây dựng diện mạo thành phố ngày càng văn minh, hiện đại, hướng đến chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!