Trong bối cảnh khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin phát triển như vũ bão, báo chí đang phải đối diện với những thách thức không chỉ về công nghệ, mà còn là nguồn thu và hơn hết là thách thức về bản lĩnh, đạo đức của người làm báo. Điều này đòi hỏi sự năng động, sáng tạo và quyết tâm đổi mới của từng tòa soạn cũng như cách thức vận hành của cả hệ thống báo chí trên cả nước.
Lần đầu tiên, Giải Báo chí Quốc gia năm 2024 sẽ có một hạng mục giải thưởng mới: Giải Báo chí sáng tạo. Các mô hình chatbot trả lời tự động, MC ảo, ứng dụng AI chuyển ngữ, biên tập tin bài… đang hiện diện ngày một nhiều hơn trong các tòa soạn. Trong cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt với mạng xã hội, yêu cầu ứng dụng công nghệ đặt ra cấp thiết với các cơ quan báo chí.
Ông Đào Quang Bính, Tổng Giám đốc, Tổng Thư ký Tòa soạn Tạp chí Kinh tế Việt Nam cho biết: "Báo chí Việt Nam bắt buộc phải bước lên con tàu đó, phải tận dụng thế mạnh của công nghệ, của AI, đồng thời tận dụng được các xu hướng để tiếp cận độc giả, tăng tương tác với độc giả".
Nguồn thu suy giảm những năm gần đây đặt ra thách thức không nhỏ để mỗi tòa soạn, mỗi nhà báo giữ cho "bút sắc, lòng trong". Trong năm 2024, đã có 225 quyết định xử phạt hành chính trong lĩnh vực báo chí, một số nhà báo bị xử lý hình sự, thu hồi thẻ vì những sai phạm cơ bản như xa rời tôn chỉ, mục đích, nhũng nhiễu người dân, doanh nghiệp, vi phạm đạo đức người làm báo.
"Các cơ quan quản lý cũng như bên Đảng có nhiều biện pháp để chấn chỉnh hữu hiệu, cụ thể là quy trách nhiệm người đứng đầu. Cơ quan báo chí nào vi phạm thì sẽ xử lý trách nhiệm người đứng đầu" - Ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết.
Trước yêu cầu của cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy, hàng trăm cơ quan báo chí đã và sẽ phải chuyển chức năng, nhiệm vụ, kết thúc hoạt động. Đây cũng là những thách thức lớn trong việc tái cấu trúc hệ thống báo chí theo hướng tinh – gọn – mạnh. Căn cơ nhất là tìm ra hướng đi, cách thức hoạt động hiệu quả trong bối cảnh thói quen, thị hiếu của độc giả thay đổi mạnh mẽ.
PGS.TS. Bùi Chí Trung, Phó Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học KHXH&NV – ĐHQGHN cho biết: "Công chúng không chỉ muốn biết thông tin, muốn biết cái mới. Công chúng cần được hiểu bản chất tại sao, như thế nào... Báo chí có thể kiến tạo những dự báo, và đó chính là cơ hội mới của báo chí".
Luật Báo chí sửa đổi đang được Quốc hội xem xét thông qua được kỳ vọng sẽ tháo gỡ nhiều nút thắt, tạo bước phát triển chuyên nghiệp để báo chí Cách mạng khẳng định vị thế, xứng đáng là người chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng – văn hóa của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!