Việt Nam gây ấn tượng trên bản đồ trí tuệ nhân tạo toàn cầu

Sự sẵn sàng từ người dân đô thị và thế hệ trẻ

Theo khảo sát toàn cầu do Mạng lưới Nghiên cứu thị trường độc lập (WIN) thực hiện tại 40 quốc gia, Việt Nam hiện xếp thứ 3 thế giới về mức độ tin tưởng vào AI và đứng thứ 5 về mức độ chấp nhận công nghệ này. Cuộc khảo sát tại Việt Nam được tiến hành bởi Indochina Research trên 900 người tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Cần Thơ – bốn thành phố tiêu biểu cho quá trình đô thị hóa và phát triển kinh tế của cả nước.

Kết quả cho thấy một bộ phận đáng kể người dân Việt Nam, nhất là tại các thành phố lớn, đang tiếp cận AI với tâm thế chủ động và hào hứng. Dân số trẻ, mật độ đô thị hóa cao và tốc độ số hóa nhanh đang tạo nên một nền tảng thuận lợi cho sự phát triển của AI tại Việt Nam. Trong nhóm tuổi từ 18–24, đặc biệt ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, tỷ lệ người từng sử dụng AI lên tới gần 90%, cho thấy mức độ sẵn sàng cao trong việc tiếp nhận công nghệ.

Đây là tín hiệu tích cực cho thấy AI không còn là khái niệm quá xa lạ, ít nhất là với lớp người dùng trẻ trong các đô thị trung tâm. Họ không chỉ biết đến AI qua mạng xã hội hay truyền thông, mà còn từng bước đưa công nghệ này vào đời sống, từ tra cứu thông tin, dịch thuật, sáng tạo nội dung cho đến lập kế hoạch học tập và công việc.

Tuy vậy, khảo sát cũng chỉ ra một thực tế khác: tần suất sử dụng AI thường xuyên còn thấp. Chỉ khoảng 3% người được hỏi cho biết họ sử dụng AI hàng ngày, trong khi tỷ lệ từng tiếp xúc với AI đạt khoảng 60%. Điều này phản ánh một nghịch lý phổ biến ở nhiều nền kinh tế đang phát triển – nơi công nghệ được tiếp cận nhanh nhưng vẫn chưa trở thành một phần thiết yếu trong đời sống thường nhật.

Sự chênh lệch giữa các khu vực cũng thể hiện rõ. Tại Đà Nẵng và Cần Thơ – hai đô thị cấp hai – tỷ lệ sử dụng AI thấp hơn đáng kể, nhất là ở nhóm tuổi cao hơn. Ví dụ, chỉ 1/10 người từ 55–64 tuổi ở Đà Nẵng từng có trải nghiệm với công nghệ AI. Điều này cho thấy rào cản không chỉ nằm ở mặt kỹ thuật hay hạ tầng, mà còn ở thói quen và tâm lý tiếp cận công nghệ.

Niềm tin song hành cùng nỗi lo

Việt Nam không chỉ nổi bật nhờ sự lạc quan với AI, mà còn thể hiện xu hướng tiếp cận khá điềm tĩnh và thực tế. Trong khi nhiều quốc gia phát triển đặt mối quan tâm hàng đầu vào nguy cơ thông tin sai lệch từ AI (deepfake, thao túng dư luận...), thì người Việt tỏ ra ít lo ngại hơn về điều này. Chỉ 36% người tham gia khảo sát cho rằng đây là một mối đe dọa lớn, mức thấp nhất trong số các nỗi lo được liệt kê.

Ngược lại, mối quan tâm lớn nhất lại nằm ở quyền riêng tư dữ liệu – yếu tố khiến hơn một nửa người được hỏi bày tỏ lo lắng. Việc AI thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân đặt ra nhiều câu hỏi về sự minh bạch và tính bảo mật. Ngoài ra, lo ngại AI thay thế con người trong công việc cũng chiếm tỷ lệ đáng kể (48%), cho thấy một sự thận trọng nhất định khi công nghệ bắt đầu can thiệp sâu vào các lĩnh vực lao động truyền thống.

Ông Xavier Depouilly – Tổng Giám đốc Indochina Research Vietnam – nhận định rằng thế hệ trẻ Việt Nam đang đóng vai trò then chốt trong sự chuyển mình công nghệ của đất nước. Theo ông, "Việt Nam đang chứng kiến một thế hệ người dùng có khả năng 'nhảy cóc' công nghệ – tức là bỏ qua các nền tảng cũ để tiếp cận trực tiếp những công nghệ hiện đại như AI. Điều này tạo lợi thế rất lớn trong bối cảnh thế giới đang chuyển động nhanh về phía trí tuệ nhân tạo."

Từ tiềm năng đến hiện thực

Việc Việt Nam xếp hạng cao trong bảng chỉ số AI toàn cầu không chỉ là thành tích, mà còn là lời nhắc về trách nhiệm khai thác hiệu quả cơ hội mà công nghệ mang lại. Để biến sự quan tâm và thiện chí thành ứng dụng thực tế, ba định hướng chiến lược cần được ưu tiên.

Thứ nhất là mở rộng khả năng tiếp cận AI ra ngoài các đô thị trung tâm, giảm bớt khoảng cách số giữa các vùng miền, độ tuổi và tầng lớp xã hội. Thứ hai, cần tăng cường giáo dục và truyền thông về AI để người dân hiểu rõ lợi ích, hạn chế, và cách sử dụng công nghệ một cách thông minh, có trách nhiệm. Và cuối cùng, xây dựng hệ thống AI minh bạch, an toàn, có cơ chế kiểm soát rõ ràng sẽ là yếu tố quyết định để duy trì niềm tin từ người dùng.

Việt Nam đã chứng minh rằng, với dân số trẻ, sự chủ động và cởi mở trong việc đón nhận công nghệ, quốc gia này hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ AI toàn cầu. Thách thức vẫn còn, nhưng niềm tin và khát vọng số đang từng bước biến điều đó thành hiện thực.