Không ít nội dung quảng cáo "thượng vàng hạ cám" từ chăm sóc thẩm mỹ đến dịch vụ dọn dẹp vệ sinh, khoan cắt bê-tông, tìm người giúp việc, tuyển việc làm, hút hầm cầu, rao bán nhà đất, diệt mối tận gốc, lắp đặt internet được dán quảng cáo lộn xộn, tùy tiện ở bất cứ đâu khắp các bờ tường, cột điện, hè phố, làm xấu xí mỹ quan đô thị. Thậm chí, nhiều người còn nói vui, những "ngân hàng cột điện" mọc khắp nơi bởi quảng cáo tín dụng đen.
Nghị định 38 của Chính Phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo. Đối với hành vi treo đặt, dán, vẽ các sản phẩm quảng cáo trên cột điện, trụ điện, cột tín hiệu giao thông và cây xanh nơi công cộng bị phạt tiền từ 1 đến 2 triệu đồng, một mức phạt chả thấm vào đâu.
Lý do khiến tình trạng này chưa có thuốc đặc trị bởi người dán bậy làm chớp nhoáng thách thức cơ quan chức năng. Chưa kể, hệ thống camera quan sát được đầu tư xuống tận khu phố, tuyến đường, nhà dân nhưng để "bắt tận tay, day tận trán" lại chưa mang lại hiệu quả. Xây dựng thành phố văn minh, hiện đại có chất lượng sống tốt là mục tiêu xuyên suốt của nhiều thành phố, nhưng mục tiêu này đang gặp thách thức lớn bởi những hành vi, thói xấu của một nhóm nhỏ, bất chấp quy định pháp luật và lợi ích cộng đồng.
"Chưa kiên quyết thực hiện nên dẫn đến hiện tượng nhờn, phạt nghiêm cấm dùng số điện thoại này thì họ dùng số điện thoại khác. Đây không cấm được họ. Tôi cho rằng cần đặt ra một giải pháp thích hợp là tổ chức khu vực, bảng tin để tập hợp quảng cáo này. Nhưng vì chưa chú trọng nhiều nên chưa đủ diện tích để có vị trí thích hợp cho các biển quảng cáo tập trung nên rao vặt tràn làn", TS. Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam chia sẻ.
Với nỗ lực chỉnh trang mỹ quan đô thị, Hà Nội không ít lần ra tay dẹp loạn quảng cáo, nhưng cũng chỉ như "bắt cóc bỏ đĩa", chưa kể "đánh trống bỏ dùi"… Sau những chiến dịch rầm rộ ra quân ấy là tình trạng "nấm mọc sau mưa" của các biển quảng cáo..
Không chỉ là vấn nạn rác quảng cáo rao vặt, trên các tuyến phố, các trục đường cửa ngõ vào ra thành phố đều nhan nhản những pa nô, biển hiệu quảng cáo tấm lớn và siêu lớn . Với tâm lý tạo sự chú ý đối với người đi đường nên nhiều cửa hàng, cửa hiệu kinh doanh đã cho ra đời các loại biển quảng cáo không chỉ đẹp mà còn phải độc, lạ, hoành tráng. Hàng loạt các cụm từ như: ngon nhất, xịn nhất, rẻ nhất, chính hãng… đang bị lạm dụng. Không ít những tấm biển quảng cáo chẳng hiểu vô tình hay cố ý đã che kín tầm nhìn, che lấp diện mạo kiến trúc thẩm mỹ của nhiều công trình, tòa nhà.
"Kích cỡ của biển quảng cáo nhiều khi không phù hợp với không gian mặt tiền ngôi nhà, hay trên đường phố hẹp không tương xứng", PGS.TS Phạm Văn Tình - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Việt Nam học, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cho biết – "Phá cách gì cũng có mức độ của nó. Chọn lọc trong những biến thể có thể có để đưa ra một biến thể phù hợp nhất, vừa có giá trị thông tin vừa có giá trị văn hóa".
"Đã đến lúc chúng ta phải tái khởi động giám sát các biển quảng cáo và tổ chức xử lý nếu vi phạm để tạo ra thẩm mỹ mới. Nếu làm ra được diện mạo đô thị thích hợp, giáo dục thụ cảm thẩm mỹ mới thì chính là góp phần tạo ra văn hóa mới trong giai đoạn sắp tới. Tôi cho rằng đó là vấn đề cần quan tâm", TS. Đào Ngọc Nghiêm nói.
Nhìn vào ma trận biển quảng cáo ngoài trời có thể thấy rằng, quan niệm thẩm mỹ Việt "nhất dáng, nhì da, thứ ba đường nét" đang ít được các nhà đầu tư, nhà thiết kế, thi công các công trình sản phẩm quảng cáo lưu ý thể hiện, thường mang tính lấy được và chưa tạo ra nhịp đập chung với đời sống đô thị. Quảng cáo là lời chào của thương hiệu, là tín hiệu giao đãi của một đô thị phát triển, là nét chấm phá góp phần làm nên bản sắc văn hóa một cộng đồng dân cư mở. Chính vì vậy một đô thị xanh, sạch, đẹp phải hướng tới quảng cáo thẩm mỹ, quảng cáo đa năng, bởi đó chính là biểu hiện của văn hóa tiêu dùng hiện đại, văn minh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!