Nhiều công trình đang bị chậm tiến độ do không quyết toán được các hạng mục. Thanh toán thực tế khác xa mức quy định bằng văn bản. Định mức xây dựng đang là vấn đề hóc búa đối với cả doanh nghiệp và nhà quản lý.
Định mức đơn giá xây dựng được thiết lập năm 1990, với gần 12.500 định mức phải áp theo hệ thống giá này. Đây là cơ sở điều chỉnh tổng mức đầu tư dự toán xây dựng, giá gói thầu, giá hợp đồng...
Trong 30 năm qua, hệ thống này có điều chỉnh nhưng bộc lộ nhiều bất cập. Định mức xây dựng công bố hiện nay chưa theo kịp sự thay đổi của công nghệ xây dựng mới, có chi phí cao hơn gấp nhiều lần. Ngược lại, định mức hiện hành chưa thể hiện rõ công nghệ, điều kiện thi công nên dẫn đến việc áp dụng tùy tiện, thậm chí có tình trạng thực tế thi công áp dụng công nghệ mới tiên tiến, có năng suất cao hơn nhiều nhưng người lập dự toán vẫn áp dụng định mức đã có theo công nghệ cũ, làm tăng chi phí.
Khi thanh tra kiểm toán về cơ bản vẫn sử dụng hệ thống định mức công bố, điều này dẫn đến khó khăn, bất cập trong qua trình quản lý chi phí đầu tư xây dựng của chủ đầu tư và nhà tư vấn. Do đó, thực trạng này dẫn đến hậu quả chưa thể tạo ra thị trường minh bạch, nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng công trình.
Chia sẻ quan điểm về thực trạng này, ông Phạm Văn Khánh - Cục trưởng Cục Kinh tế xây dựng, Bộ Xây dựng cho biết: "Hệ thống định mức vận hành từ năm 1990 khá đầy đủ và đồng bộ. Tuy nhiên, với yêu cầu quản lý trong cơ chế thị trường hiện nay thì định mức này chưa phù hợp với thực tiễn".
"Chúng ta có ý tưởng sửa đổi hệ thống định mức về giá xây dựng từ những năm 2007. Chúng ta đã có một đề án đổi mới về định mức và giá. Nhưng đến lúc này, chúng ta mới có điều kiện để thay đổi một cách căn bản", ông Phạm Văn Khánh nói.
Theo ông Phạm Văn Khánh, định mức đơn giá là một điều cần thiết trong ngành xây dựng. Chính vì vậy, định mức cần được xây dựng sát với cơ chế thị trường, cập nhật.
Đề án đổi mới định mức xây dựng được thực hiện thành 2 giai đoạn. Đến năm 2021, nhiệm vụ của cơ quan chức năng là hoàn thành các bước chuẩn bị để ban hành đề án.
"Xây dựng đề án luôn cố gắng đảm bảo nguyên tắc tính đúng, tính đủ", ông Phạm Văn Khánh khẳng định.