Nếu thường xuyên theo dõi các chương trình nhân văn của Đài Truyền hình Việt Nam như “Việc tử tế” hay “Cặp lá yêu thương”, hẳn khán giả sẽ đôi lần nhớ những giai điệu trong trẻo và ý nghĩa, những lời ca như khắc hoạ câu chuyện của nhân vật trong phóng sự. Hiện lên ngay trong tâm trí tôi lúc này có lẽ là hình ảnh các em bé vùng cao “Tay cầm túi mơ, em xách theo bên mình / Chân đạp núi cao, đất rừng vương gót xinh, em đi tìm từng con chữ” trong ca khúc “Bước chân của em”, hay “Tôi là một chiếc lá nằm phía bên kia đồi xa, chẳng vẹn nguyên là bao là tên tôi đấy mà”. Tác giả của những ca khúc đó là nhạc sĩ Minh Cà Ri (tên thật Nguyễn Công Minh), một bạn trẻ tốt nghiệp Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, nhưng lại sớm có niềm đam mê với âm nhạc. Và những câu chuyện rất đời, rất xúc động trong các phóng sự của VTV đã truyền cảm hứng cho nhạc sĩ trẻ tiếp tục hành trình kết nối những trái tim bằng nghệ thuật chân chính.
Minh Cà Ri thường xuyên góp mặt trên sân khấu của Việc tử tế.
Chia sẻ về cơ duyên với các chương trình thiện nguyện của VTV, anh kể: “Năm 2021, khi còn là một người trẻ hoạt động trong cộng đồng âm nhạc độc lập vốn rất phát triển vào thời điểm đó, tôi cho ra mắt ca khúc 'Trăng sáng soi' - bài hát đầu tiên tôi viết về chủ đề gia đình. Ca khúc may mắn được Biên tập viên Nguyễn Nga yêu thích, chị đã chủ động liên hệ và đề xuất lồng ghép bài hát vào phóng sự của chương trình Chuyển động 24h. Sau thành công đó, với lời mời của chị Nga, tôi tiếp tục thử sức sáng tác cho những chuỗi phóng sự nhân văn do VTV24 thực hiện, đặc biệt là các phóng sự về trẻ em mồ côi sau đại dịch COVID-19 và những điểm trường khó khăn ở vùng cao.”
Nhạc sĩ trẻ xúc động ôm ca sĩ Ái Phương khi thể hiện ca khúc "Đến giờ cơm", viết về trẻ em mồ côi sau đại dịch Covid - 19 trong Gala Cặp lá yêu thương "Tết là gia đình".
Âm nhạc của Minh Cà Ri không chỉ đơn thuần là giai điệu, lời ca, mà còn là những câu chuyện đời thường được thổi hồn bằng sự đồng cảm và tinh tế. Qua từng ca khúc, người nghe có thể cảm nhận được tấm lòng ấm áp và tràn ngập hy vọng của anh dành cho những mảnh đời còn nhiều khó khăn. Từ những ngày đầu tiên với “Trăng sáng soi” đến khi trở thành người bạn đồng hành của các chương trình thiện nguyện tại VTV, anh đã dùng âm nhạc như một ngôn ngữ để kết nối và lan tỏa thông điệp tử tế, nhân văn đến mọi người. Tôi hiểu rằng đối với Minh, mỗi ca khúc là một câu chuyện đời thường được kể bằng âm thanh, để người nghe vừa có thể cảm nhận, vừa nhớ, vừa chung tay hành động vì những điều tốt đẹp hơn cho xã hội.
“Tính đến nay, tôi đã viết 6 ca khúc cho các chương trình như Việc tử tế, Cặp lá yêu thương, trong đó ‘Đến giờ cơm’ và ‘Hành trình của Lá’ là hai bài được khán giả nhớ đến nhiều nhất. Nhưng thực ra, mỗi bài hát đều là một hành trình cảm xúc riêng, một cách kể chuyện bằng âm thanh”, nhạc sĩ trẻ bồi hồi kể lại.
Những giai điệu từ câu chuyện đời thường
Không giống như nhiều nhạc sĩ thường khởi đầu bằng giai điệu hay một dòng ca từ bất chợt, Minh Cà Ri bắt đầu sáng tác từ hình ảnh. Với anh, những thước phim ghi lại ánh mắt của các em bé vùng cao, bước chân lấm lem đất đỏ, hay đôi tay cặm cụi nấu mì tôm rau dưới mưa của thầy cô không đơn thuần là tư liệu minh họa cho phóng sự mà chính là chất liệu cảm xúc quý giá nhất cho âm nhạc của anh. Anh ngồi trước từng khung hình, dừng lại thật lâu ở một chi tiết nhỏ, rồi từ đó, bắt đầu kể câu chuyện của mình.
Minh tâm sự, điều đầu tiên anh làm là chọn lấy những hình ảnh chân thực, bình dị nhất, rồi đặt cho chúng những cái tên thật đẹp. Trong ca khúc “Bước chân của em”, khi nhìn thấy những đứa trẻ lội đồi vượt suối đến trường, tay xách theo túi mèn mén từ nhà, anh đã viết: “Tay cầm túi mơ, em xách theo bên mình/ Chân đạp núi cao, đất rừng vương gót xinh.” Cái “túi mơ” ấy thực chất là một túi vải đựng ngô xay - thứ lương thực quen thuộc của người vùng cao. Nhưng qua cách nhìn của Minh Cà Ri, nó trở thành biểu tượng của ước mơ, của hy vọng - một hình ảnh đẹp và thơ, gói ghém trong đó là cả nghị lực và khát khao được học hành.
Những hình ảnh trong phóng sự là chất liệu cảm xúc quý giá nhất cho âm nhạc của anh.
Những hình ảnh xúc động về sự thiếu thốn của các em nhỏ vùng cao.
Rồi đến khi bắt gặp cảnh thầy cô giáo vùng cao đội mưa, lọ mọ nấu mì rau cho học trò, anh lại chắt lọc sự hy sinh âm thầm ấy thành những câu hát đầy hình tượng: “Chắt chiu giọt mưa rừng, thầy cô đan những sợi vàng/ Đem dệt những giấc mơ ngày em khôn lớn thành người/ Cùng thầy cô vẽ thêm bao nụ cười.” Chàng nhạc sĩ tài hoa đã vẽ nên hình ảnh những người thầy người cô đang lặng thầm nuôi lớn những ước mơ nơi núi rừng.
Với “Hành trình của Lá”, Minh Cà Ri không viết từ một câu chuyện cụ thể, mà bắt đầu bằng một hình ảnh ẩn dụ giàu sức gợi: chiếc lá lành đùm lá chưa lành. Những chiếc lá tuy không chung một cành nhưng vẫn cùng một cội, cùng đón nắng, hứng mưa và che chở cho nhau qua những chặng đường gian khó. Hình ảnh ấy được anh tưởng tượng, gắn liền với hành trình 9 năm của chương trình Cặp lá yêu thương (tính đến năm 2024). Đó là một hành trình lặng thầm nhưng bền bỉ, gắn kết hàng nghìn con người khắp ba miền đất nước qua những cánh thư, những món quà, những cơ hội đến trường được gửi trao từ trái tim đến trái tim. Khi ca khúc hoàn thành, anh đã quyết định dành tặng lại cho chương trình như một lời tri ân, bởi chính chương trình đã cho anh nguồn cảm hứng để nhìn thấy những hình ảnh đẹp đẽ đến vậy trong đời sống thường ngày.
Ca khúc "Hành trình của lá" nhận được nhiều sự yêu mến của cộng đồng.
“Tôi muốn âm nhạc của mình trở thành hành trang cho những con người tử tế ngoài kia, để họ tiếp tục dang tay che chở đồng bào, lan tỏa tinh thần “lá lành đùm lá rách” đã được gìn giữ qua biết bao thế hệ. May mắn thay, hành trình ấy của tôi luôn nhận được sự đồng hành, động viên từ ekip và khán giả của các chương trình Việc tử tế, Cặp lá yêu thương trên toàn quốc. Tôi tin rằng sự tử tế không nhất thiết phải bắt đầu từ những điều lớn lao, đôi khi chỉ là một hành động nhỏ bé nhưng được làm bằng trái tim.”
“Có một chữ Thương”: Lời nhắn dịu dàng cho hành trình 10 năm Việc tử tế
Trải qua 10 năm, Việc tử tế không chỉ là một phóng sự hay chương trình truyền hình, mà đã trở thành hành trình gắn kết hàng triệu trái tim và lan tỏa yêu thương. Những thước phim đời thường, những hành động tưởng như nhỏ bé khi được gom góp qua năm tháng đã viết nên một hành trình đầy nhân văn. Nhân dịp kỷ niệm 10 năm đặc biệt ấy, nhạc sĩ Minh Cà Ri đã sáng tác một ca khúc hoàn toàn mới với tiêu đề: “Có một chữ Thương”.
Ý tưởng này ra đời từ chính khao khát được tiếp tục đồng hành cùng những câu chuyện tử tế của anh. Nhưng con đường sáng tạo nghệ thuật đâu có đơn giản? Lần đầu tiên anh kể về khó khăn của mình: “Thú thật, khó khăn lớn nhất khi tôi bắt tay viết ca khúc này chính là xác định chủ đề xuyên suốt cho bài hát. Nếu như với 'Hành trình của Lá', tôi có sẵn hình tượng chiếc lá làm cảm hứng ẩn dụ quen thuộc để phát triển thành câu chuyện âm nhạc, thì ca khúc này lại phức tạp hơn nhiều. Việc tử tế vốn bao gồm những hành động nhỏ bé, giản dị và rất đời thường, nên không thể chỉ kể lại một vài sự kiện đơn lẻ mà phải thể hiện được tinh thần chung, đại diện cho cả một cộng đồng và muôn vàn câu chuyện tử tế khác nhau. Điều đó khiến tôi phải suy nghĩ thật kỹ để tìm ra điểm kết nối phù hợp, đủ sức bao quát và truyền cảm hứng.”
Chương trình Việc tử tế với hành trình 10 năm lan tỏa hàng ngàn câu chuyện tử tế.
Nhạc sĩ trẻ đàn ca khúc "Có một chữ thương" trong Gala kỷ niệm 10 năm của chương trình.
Sau một thời gian dài suy nghĩ và trăn trở, cuối cùng anh nhận ra điểm kết nối cốt lõi của mọi câu chuyện tử tế không nằm ở chi tiết cụ thể mà chính ở xuất phát điểm chung, đó là trái tim. Anh chia sẻ: “Tôi gọi cảm xúc ấy là chữ Thương - một phần đặc biệt trong lòng mỗi người. Khi hoàn thành ca khúc, tôi cảm thấy nhẹ nhõm vì cuối cùng đã tìm ra được câu trả lời cho câu hỏi bấy lâu: làm sao để kết nối và truyền tải được tinh thần của một cộng đồng rộng lớn qua âm nhạc. Tôi tin rằng 'Có một chữ Thương' sẽ tiếp tục đồng hành cùng những câu chuyện tử tế, kết nối nhiều trái tim hơn nữa, đưa những giá trị nhân văn lan tỏa rộng khắp.”
Ca khúc “Có một chữ Thương” là món quà âm nhạc gửi tặng kỷ niệm 10 năm chương trình Việc tử tế, cũng là lời nhắn nhủ dịu dàng, sâu sắc về sức mạnh của lòng thương yêu và sự sẻ chia. Qua giai điệu của Minh Cà Ri, mỗi câu chuyện tử tế, mỗi nghĩa cử cao đẹp lại được thắp sáng, trở thành nguồn cảm hứng lan tỏa trong cộng đồng. Hành trình 10 năm Việc tử tế là chặng đường ghi dấu những khoảnh khắc đẹp của lòng nhân ái, minh chứng cho sức mạnh kết nối vô hình giữa con người với con người, chỉ cần bắt nguồn từ một chữ "thương" giản dị mà thiêng liêng….
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!