Để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 và hướng tới tăng trưởng 2 con số trong những năm tiếp theo, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị xác định kinh phí chi cho nghiên cứu phát triển đạt 2% GDP (khoảng hơn 9 tỷ USD), trong đó kinh phí từ xã hội chiếm hơn 60%; bố trí ít nhất 3% (khoảng hơn 3 tỷ USD) tổng chi ngân sách hằng năm cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và tăng dần theo yêu cầu phát triển.
Tuy nhiên, đến nay các bộ ngành địa phương mới hoàn thành 103/600 nhiệm vụ. Cần làm gì để khoa học công nghệ tạo đột phá, để Nghị quyết 57 không chỉ là khẩu hiệu mà là chương trình hành động thực chất để đưa Việt Nam cất cánh theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm? Câu hỏi này sẽ được phân tích trong chương trình Kỷ nguyên vươn mình với chủ đề Đầu tư để bứt phá.
Chương trình có sự tham gia của hai khách mời là TS. Nguyễn Quân - Nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; GS.TS Vũ Thị Thu Hà - Giám đốc Phòng thí nghiệm trọng điểm công nghệ lọc, hóa dầu. Hai khách mời sẽ đưa ra nhiều phân tích đa góc xung quanh vấn đề phát triển khoa học công nghệ tại Việt Nam hiện nay.
"Có tiền cũng không mua được" – đây là một thực tế phũ phàng mà các nhà khoa học Việt Nam đang phải đối mặt. Chương trình Kỷ nguyên vươn mình sẽ đưa ra những rào cản cơ chế "bó" nhà khoa học, từ cơ chế lương, khó khăn tiếp cận dự án nghiên cứu, đến việc không chấp nhận rủi ro. Mặc dù Quốc hội đã thông qua cơ chế cho phép thương mại hóa ngay kết quả nghiên cứu của các viện, trường, nhưng liệu việc này có thực sự nhanh chóng đi vào thực tế?
Chương trình cũng sẽ đề cập đến Nghị quyết 03, Nghị quyết 71 của Chính phủ và Nghị quyết 193 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá cho phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, việc Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu điều chỉnh dự toán ngân sách năm 2025 để bố trí ít nhất 3% tổng chi ngân sách cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số sẽ là điểm nhấn quan trọng. Những tác động của hàng loạt chính sách này đối với phát triển khoa học công nghệ tại Việt Nam trong thời gian qua sẽ được các khách mời thảo luận, đồng thời trong đó có cả những điểm nghẽn từ hoạt động thực tế.
Nghiên cứu khoa học không chỉ nằm ở các trường, các viện mà còn ở các doanh nghiệp. Chương trình sẽ có phần "hỏi nhanh đáp gọn" với các con số ấn tượng về nghiên cứu khoa học tại doanh nghiệp, đồng thời phản ánh những khó khăn, vướng mắc mà doanh nghiệp đang gặp phải khi đầu tư cho R&D, khoa học công nghệ, từ cơ chế đấu thầu, khát vốn đến việc khó giải ngân quỹ dù có tiền. Câu chuyện của Kỷ nguyên vươn mình còn đi sâu vào những vấn đề của cả doanh nghiệp lớn Nhà nước và doanh nghiệp vừa và nhỏ, làm rõ những vướng mắc phổ biến như cơ chế tài chính chưa linh hoạt, quy trình đấu thầu phức tạp, thủ tục cấp phép lưu hành sản phẩm khoa học công nghệ và đăng ký bảo hộ trí tuệ còn nhiều bất cập.
Bên cạnh đó, chương trình cũng sẽ đưa ra ví dụ về kinh nghiệm đầu tư cho khoa học công nghệ của các quốc gia như Mỹ, Singapore, Nhật Bản và đặc biệt là Trung Quốc – từ "phân xưởng của thế giới" vươn lên thành cường quốc khoa học công nghệ nhờ đầu tư bài bản, dài hơi vào nghiên cứu cơ bản, đào tạo nhân tài và xây dựng hạ tầng khoa học.
Cùng đón xem chương trình Kỷ nguyên vươn mình phát sóng vào 20h10 ngày 4/6 trên kênh VTV1!
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!