Tranh cãi về hệ thống cảnh báo sớm lũ lụt tại Mỹ

5 ngày sau khi trận lũ quét kinh hoàng càn quét miền trung bang Texas (Mỹ), các hoạt động tìm kiếm những người mất tích vẫn đang được tiến hành khẩn trương dọc theo con sông Guadalup. Thảm họa thiên tai này đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 109 người, trong khi trên 160 người vẫn mất tích.

Hơn 800 người đã được giải cứu hoặc sơ tán kể từ khi thảm họa xảy ra, song nhiều người khác vẫn đang không ngừng tìm kiếm người thân và bạn bè đã bị cuốn theo dòng nước. Hàng trăm nhân viên cứu hộ, chó nghiệp vụ và thiết bị chuyên dụng đã được triển khai cho công việc rà soát dọc theo bờ sông để tìm kiếm nhưng hy vọng đang dần mong manh.

Ông Macedonio Olvera (người nhà nạn nhân mất tích do lũ quét) chia sẻ: "Tôi không biết chính xác chuyện gì đã xảy ra nhưng nước dâng lên quá nhanh đến nỗi không ai kịp làm gì cả. Nhưng tôi cho rằng những thảm họa như thế này có thể phòng tránh được vì có nhiều cách để phát hiện, cảnh báo tới cộng đồng về tình hình thời tiết. Tôi cho rằng phải có ai đó chịu trách nhiệm về việc này".

Giới chuyên gia nhận định, trận lũ quét lịch sử tại Texas lần này không chỉ là một sự kiện thời tiết bất ngờ mà còn cho thấy thách thức trong việc dự báo thời tiết cực đoan giữa thời kỳ tác động của khủng hoảng khí hậu trở nên khó lường.

Theo ông Jonathan Porter (chuyên gia khí tượng của trang thông tin thời tiết AccuWeather): "Hình thái thời tiết cực đoan nguy hiểm này đã xảy ra trên khắp bang Texas. Tôi có thể gọi đây là thủ phủ lũ quét của thế giới vì điều này thường xuyên xảy ra ở đây. Nhưng có một thực tế khác là bầu khí quyển ấm hơn mà chúng ta đang phải đối mặt do hậu quả của sự nóng lên toàn cầu có xu hướng tạo ra mưa cực đoan thường xuyên hơn và cường độ lớn hơn. Điều tệ nhất là khi lũ lụt, lốc xoáy và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt khác xảy ra vào ban đêm sẽ đặc biệt nguy hiểm vì đó là thời điểm nhiều người đang ngủ. Đó là một lý do nên chỉ định một người túc trực 24/7 để theo dõi cảnh báo thời tiết, đặc biệt tại các khu vực tập trung đông người, giúp giảm thiểu rủi ro thời tiết".

Tháng 7 là cao điểm của mùa lũ quét ở Mỹ và khu vực trung tâm Texas được mệnh danh là "hẻm lũ quét". Lớp đất mỏng phủ trên nền đá cứng và địa hình dốc khiến nước mưa chảy nhanh, không thấm được vào đất, dẫn đến dòng chảy mạnh và lũ quét bất ngờ.

Tiến sỹ Rick Spinrad (Cựu quản trị viên Cơ quan Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia của Mỹ) nhận định: "Nếu không có nghiên cứu, nếu không có nhân viên khí tượng, chất lượng của các dự đoán về bão, lốc xoáy, lũ lụt, hạn hán, cháy rừng, sóng thần chắc chắn sẽ suy giảm. Và điều đó có nghĩa là khả năng chuẩn bị của mọi người cho những cơn bão này sẽ bị ảnh hưởng, gây nguy cơ thiệt hại về người và tài sản. Vì vậy cần có các dự báo, cảnh báo và báo động kịp thời và điều đó chỉ khả thi nếu có lực lượng quan sát và phân tích dữ liệu thời tiết".

Nhà Trắng đã bác bỏ những ý kiến cho rằng quyết định cắt giảm ngân sách tại Cơ quan Thời tiết quốc gia Mỹ (NWS) có thể cản trở việc ứng phó thảm họa.

Bất chấp các chỉ trích việc cắt giảm tài trợ và tình trạng thiếu hụt nhân sự trên diện rộng, các chuyên gia dự báo thời tiết tại tại nhiều nơi ở bang Texas thực tế đã đưa ra một loạt cảnh báo trong những ngày và giờ dẫn đến thảm họa lũ lụt. Song số khác thừa nhận dù có cảnh báo lũ lụt nhưng tốc độ mực nước sông dâng lên kinh hoàng giữa đêm như trong đợt lũ lần này là điều cực kỳ hiếm gặp và khó dự đoán. Tổng lượng mưa hôm 4/7 được ghi nhận tương đương với lượng mưa 3 tháng và có thể chỉ xảy ra 500 năm một lần tại thành phố Kerrville, bang Texas.

Cơ quan Thời tiết quốc gia (NWS) cảnh báo nhiều trận lũ hơn có thể xảy ra vào cuối tuần này và sang tuần tới.