Tòa án Mỹ chặn sắc lệnh giới hạn cấp quốc tịch theo nơi sinh

Người dân biểu tình ủng hộ quyền công dân theo nơi sinh bên ngoài Tòa án Tối cao ở Washington vào tháng 5/2025 (Ảnh: AP)

Thẩm phán Laplante đã chấp thuận yêu cầu từ phía các luật sư sau khi các tổ chức bảo vệ quyền của người nhập cư đề nghị công nhận đây là vụ kiện tập thể, nhằm đại diện cho mọi trẻ sơ sinh có nguy cơ mất quốc tịch nếu sắc lệnh của ông Trump được thực thi. Ông cũng ban hành lệnh cấm tạm thời, ngăn chặn việc thi hành sắc lệnh đối với trẻ sơ sinh và những em bé chuẩn bị được sinh trên đất Mỹ.

Ông Laplante nhấn mạnh: "Với tòa án, việc ban hành lệnh cấm tạm thời là điều không hề do dự. Tước quyền cấp quốc tịch Mỹ và thay đổi đột ngột một chính sách lâu dài, đó là thiệt hại không thể khắc phục. Quốc tịch Mỹ là đặc quyền lớn nhất tồn tại trên thế giới".

Theo luật sư Cody Wofsy của bên nguyên đơn: "Điều này sẽ bảo vệ mọi đứa trẻ trên khắp đất nước khỏi sắc lệnh hành pháp vô pháp, vi hiến và tàn nhẫn này".

Thẩm phán Laplante đã hoãn thi hành phán quyết 7 ngày, để thời gian cho chính quyền Tổng thống Trump kháng cáo. Các luật sư của Bộ Tư pháp lập luận rằng yêu cầu hỗ trợ mà bên nguyên đơn đưa ra là quá rộng, đồng thời đặt nghi vấn về việc các điều kiện để công nhận vụ kiện tập thể có được đáp ứng hay không. Bộ này cũng cho rằng việc yêu cầu lệnh cấm tạm thời và công nhận tình trạng vụ kiện tập thể là quá sớm, đồng thời đề nghị được thêm thời gian để kháng cáo.

Nhà Trắng chưa đưa ra bình luận về vấn đề này. Hôm 10/7, người phát ngôn Nhà Trắng Abigail Jackson nói với NBC News: "Chính quyền Tổng thống Trump cam kết thực thi hợp pháp sắc lệnh của Tổng thống nhằm bảo vệ ý nghĩa và giá trị của quyền công dân Mỹ, đồng thời khôi phục Tu chính án thứ 14 về đúng với tinh thần ban đầu của nó".

Sắc lệnh được ông Trump ban hành khi nhậm chức nhiệm kỳ 2 nêu rằng giờ đây, trẻ em được sinh ra trên đất Mỹ sẽ không mặc định trở thành công dân Mỹ, nếu cha mẹ đang sinh sống bất hợp pháp tại Mỹ hoặc chỉ có thị thực tạm thời. Điều này trái ngược với cách hiểu phổ biến lâu nay về Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ, theo đó quy định rằng bất kỳ ai sinh ra trên lãnh thổ Mỹ đều được cấp quyền công dân, ngoại trừ một vài trường hợp ngoại lệ nhỏ.

Nhiều thẩm phán khác cũng đã ra phán quyết cho rằng sắc lệnh của Tổng thống Trump là vi hiến. Các lệnh cấm thi hành này đã vấp phải nhiều kháng cáo từ các chính quyền địa phương và sau đó đã được đưa lên Tòa án Tối cao xem xét.

Tòa án Tối cao không đưa ra phán quyết về tính hợp hiến của sắc lệnh về quyền công dân theo nơi sinh của chính quyền Tổng thống Trump nhưng cho biết sắc lệnh này có thể bắt đầu có hiệu lực từ ngày 27/7, trừ khi có hành động can thiệp tiếp theo từ các tòa án cấp dưới.