Thư viện cổ Hungary nỗ lực cứu 100.000 cuốn sách khỏi bọ cánh cứng

Chuyên gia phục chế kiểm tra sách bị bọ đục lỗ tại thư viện Tu viện Pannonhalma ngày 3/7/2025. (Ảnh: Pannonhalma Archabbey/AP)

Khoảng 100.000 cuốn sách cổ tại thư viện Tu viện Pannonhalma, nằm ở phía tây bắc Hungary, đang được di dời khẩn cấp sau khi phát hiện một ổ dịch bọ cánh cứng phá hoại giấy và keo dán gáy sách. Đây là một phần trong nỗ lực xử lý toàn bộ kho lưu trữ của tu viện có từ thế kỷ thứ 10 và được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.

Theo các chuyên gia, thủ phạm là loài bọ cánh cứng thường sống trong thực phẩm khô như bột mì và ngũ cốc, nhưng cũng bị hấp dẫn bởi chất keo gelatin và tinh bột trong sách. Chúng được phát hiện tại một khu vực chứa khoảng 1/4 trong số 400.000 đầu sách của tu viện.

“Chúng tôi chưa từng gặp một mức độ lây lan nào nghiêm trọng đến vậy”, bà Zsófia Edit Hajdu, trưởng nhóm phục chế, cho biết. Toàn bộ kho sách được phân loại là đã bị nhiễm bọ và phải xử lý cùng lúc để ngăn nguy cơ lan rộng.

Quá trình xử lý gồm việc đặt sách vào các túi nhựa lớn, hút hết oxy và thay bằng khí nitơ trong 6 tuần. Sau đó, từng cuốn sẽ được kiểm tra, hút bụi và phục hồi nếu bị hư hại.

Bọ cánh cứng lần đầu bị phát hiện trong đợt vệ sinh định kỳ, khi nhân viên phát hiện lớp bụi lạ và các lỗ đục trên gáy sách. Khi mở sách ra, các đường hầm do bọ gặm đã lộ rõ.

Tu viện Pannonhalma được thành lập từ năm 996, tức là trước cả khi Vương quốc Hungary ra đời. Đây là nơi lưu giữ bộ sưu tập sách cổ nhất của quốc gia này, bao gồm những bản chép tay và kinh sách từ trước thế kỷ 15.

Bà Ilona Ásványi, giám đốc thư viện, cho biết việc nhìn thấy một cuốn sách bị bọ phá hủy khiến bà cảm thấy mất mát không chỉ về vật chất mà còn về văn hóa. “Cho dù một cuốn sách có thể được in lại, một phần di sản văn hóa vẫn đã mất đi”, bà nói.

Tu viện hy vọng có thể mở cửa lại thư viện vào đầu năm tới. Các chuyên gia cho rằng biến đổi khí hậu có thể đã góp phần khiến côn trùng sinh sôi nhanh hơn khi nhiệt độ trung bình tại Hungary liên tục tăng.