Trong mắt nhiều người, bi-da đơn thuần là trò chơi đưa bi vào lỗ trên bàn xanh. Nhưng thực tế, có đến ba môn thể thao khác nhau bên trong môn thể thao đang ngày càng phổ biến này. Đó là: Billiards, Pool và Snooker.
Nếu bạn từng ngơ ngác khi bước vào một quán bi-da và thấy người chơi không đưa bi vào lỗ mà vẫn vỗ tay, thì rất có thể bạn vừa chứng kiến một trận... Billiards (bi-da 3 băng). Còn nếu bạn nghĩ Snooker chỉ là “Pool có bi đỏ”, thì có lẽ bạn đang đánh giá thấp sự phức tạp và tinh tế của bộ môn này.
Cùng tìm hiểu sự khác biệt giữa Billiards, Pool và Snooker, cả 3 đều là bi-da nhưng có cách chơi khác biệt.
Bida có 3 kiểu chơi khác nhau, và chưa chắc bạn đã hiểu hết về nó.
Billiards
Tên đầy đủ: Carom Billiards
Đặc trưng: Không có lỗ, 3 bi, bàn trơn, điểm được tính bằng cú chạm kỹ thuật
Billiards – hay còn gọi là Carom hoặc tại Việt Nam là bi-da 3 băng, có nguồn gốc từ một trò chơi ngoài trời tương tự như croquet, xuất hiện vào khoảng thế kỷ 15 ở Bắc Âu, đặc biệt là tại Pháp.
Ban đầu, Billiards được chơi trên bãi cỏ với gậy gỗ và bóng. Vào năm 1469, Vua Louis XI của Pháp đã cho chế tạo bàn billiards trong nhà để chơi mà không phải cúi người, do ông bị đau lưng. Khi đó, bàn được phủ vải xanh để mô phỏng màu cỏ.
Mỗi lượt chơi, người chơi phải đánh bi cái của mình chạm vào hai bi còn lại (hoặc qua 3 băng rồi mới chạm), nhằm ghi điểm. Đây là trò chơi thiên về điều bi, kiểm soát lực, và góc độ tinh vi – hơn là đưa bi vào lỗ.
Môn này đặc biệt phổ biến ở châu Âu, Hàn Quốc và cả Việt Nam, nơi các tay cơ như Trần Quyết Chiến hay Nguyễn Đức Anh Chiến từng tạo dấu ấn trên đấu trường thế giới.
Pool
Tên đầy đủ: Pool (8-ball, 9-ball, 10-ball...)
Đặc trưng: Bàn có lỗ, 15 bi đánh số, dễ chơi, dễ tiếp cận
Pool phát triển từ Billiards và phổ biến tại Mỹ. Tên gọi "pool" bắt nguồn từ việc đặt cược chung (pooling bets) trong các phòng cá cược đua ngựa, nơi bàn pool được sử dụng để giải trí trong thời gian chờ đợi.
Nếu bạn từng chơi bi-da tại quán cà phê hoặc bar, rất có thể bạn đang chơi Pool – loại bi-da lỗ thông dụng nhất tại Mỹ và Đông Nam Á. Trong đó, 8-ball là phiên bản phổ biến nhất, nơi người chơi phải đưa hết "bi sọc" hoặc "bi đặc" của mình vào lỗ, trước khi kết thúc bằng bi số 8.
Còn 9-ball lại theo luật đánh đúng thứ tự từ bi số 1 đến 9, thiên về chiến thuật phòng thủ và break shot mạnh. 10-ball có lối chơi tương tự 9-ball nhưng có 10 bóng. Pool nổi tiếng vì có tính giải trí cao, nhịp độ nhanh, và không đòi hỏi bàn cỡ lớn.
Việt Nam từng sản sinh nhiều cơ thủ xuất sắc ở môn này như Đỗ Thế Kiên, Lương Chí Dũng hay Nguyễn Phúc Long.
Nguyễn Phúc Long là một trong những cơ thủ nổi tiếng Việt Nam ở nội dung Pool. Ảnh: Akira Takata
Snooker
Tên đầy đủ: Snooker
Đặc trưng: Bàn rất lớn, 22 bi, luật ghi điểm cực phức tạp, phong cách Anh
Snooker được phát minh vào năm 1875 bởi Trung úy Neville Chamberlain của Quân đội Anh tại Jabalpur, Ấn Độ. Ông đã kết hợp các yếu tố từ trò chơi "black pool" và "pyramids" để tạo ra Snooker. Tên gọi "Snooker" xuất phát từ biệt danh dành cho các tân binh trong quân đội Anh.
Được xem là môn thể thao "có học" nhất trong ba loại, Snooker mang dáng dấp của quý tộc Anh quốc – từ phong cách thi đấu cho tới cách ăn mặc chỉnh tề của các cơ thủ.
Trên bàn dài gần 3,6 mét, người chơi cần ghi điểm bằng cách đánh bi đỏ xen kẽ với bi màu, theo quy định cực kỳ chi tiết. Mỗi màu có số điểm khác nhau: vàng (2), xanh dương (5), đen (7)... Người thắng là người ghi được tổng điểm cao hơn.
Snooker không chỉ đòi hỏi khả năng điều bi mà còn là một trò chơi tâm lý và tính toán chiến lược. Một trận đấu đỉnh cao có thể kéo dài hàng giờ, thậm chí hàng ngày. Các danh thủ như Ronnie O’Sullivan, Stephen Hendry hay Ding Junhui là những tượng đài bất diệt của môn này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!