Phát biểu tại Đối thoại Shangri-La 2025 đang diễn ra tại Singapore, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Hà Lan Ruben Brekelmans nhấn mạnh trí tuệ nhân tạo đang tái định hình các hoạt động quân sự với tốc độ phát triển vượt xa những quy tắc, học thuyết và đạo đức hiện có. Theo ông Brekelmans, trí tuệ nhân tạo giúp quyết định thời điểm tấn công, phòng thủ và hỗ trợ đưa ra quyết định, nhưng cần có sự kiểm soát của con người.
Bộ trưởng Brekelmans cảnh báo nếu thiếu ranh giới đạo đức, trí tuệ nhân tạo có thể trở thành mối đe dọa chưa từng thấy.
Năm 2024 là năm triển khai nhanh chóng các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) trong mọi lĩnh vực của đời sống con người, trong đó có quân sự. Liên quan đến phát triển trí tuệ nhân tạo trong quân sự, quá trình tích hợp AI lên vũ khí đang được tiến hành nhanh chóng. Những thử nghiệm chúng trong chiến đấu đã được thể hiện rõ trong các cuộc xung đột gần đây. Tất cả đều chứng minh AI sẽ thay đổi hoàn toàn hoạt động chiến đấu trong những năm tới.
Với sự phát triển của AI, một vấn đề được đặt ra là sẽ như thế nào khi chiến đấu với một đội quân sử dụng AI một cách ồ ạt chống lại một đội quân truyền thống?
Phiên bản cải tiến của F-16 Mỹ, tiêm kích X-62A VISTA, là máy bay được tích hợp phi công trí tuệ nhân tạo (Ảnh: Quân đội Mỹ)
Sức mạnh tính toán sẽ cho phép AI liên tục xem xét tất cả tài liệu thu được từ quá trình trinh sát và không bỏ sót bất kỳ điều gì. Bất kỳ thay đổi nào - chẳng hạn mục tiêu trên mặt đất sẽ được phân tích gần như ngay lập tức. Việc trinh sát vô tuyến ở dạng cổ điển cũng sẽ trở nên bất khả thi. Việc hack các mạng vô tuyến và giành quyền truy cập vào các cuộc trò chuyện của họ sẽ chỉ khiến tình báo đối phương bối rối.
AI đang mang lại những khả năng không thể tưởng tượng được trước đây. Ví dụ: AI có thể nghe thấy nhiễu nền từ tai nghe vô tuyến được tích hợp trong mũ bảo hiểm của mỗi tay súng cơ giới, qua đó phát hiện được hỏa lực của súng pháo địch và nhờ số lượng cảm biến âm thanh trên người binh sĩ. Từ các thông tin thu thập được, AI có thể khoanh vùng và xác định tọa độ của mục tiêu cho các đòn phản công chính xác. Điều tương tự cũng xảy ra với bất kỳ nguồn âm thanh nào, chẳng hạn như âm thanh của xe tăng phát ra từ đâu đó trong bụi cây.
Sự tiến bộ của khoa học công nghệ đã khiến nhu cầu quân sự của các cường quốc quân sự trên thế giới có nhiều thay đổi. Dưới sự trợ giúp của trí tuệ nhân tạo, các cường quốc quân sự trên thế giới đã tích cực triển khai các dự án tự chủ vũ khí.
Các nhà phân tích tin rằng vũ khí tự động được hỗ trợ bởi AI sẽ không chỉ thay đổi cục diện các cuộc chiến tranh trong tương lai mà còn tạo ra những tác động mới đến tình hình an ninh quốc tế hiện nay.
Một lĩnh vực quan trọng là tăng cường khả năng tự chủ của vũ khí. Vũ khí tự động được hỗ trợ bởi AI tác động đến sự ổn định địa chính trị. Sự ổn định địa chính trị phụ thuộc vào sự cân bằng tương đối của sức mạnh quân sự trong khu vực. Tuy nhiên, việc sử dụng vũ khí tự động không người lái trên quy mô lớn chắc chắn sẽ tác động đến cục diện vốn có và dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang mới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!