Binh sỹ Israel được triển khai tại khu vực chiếm đóng trên Cao nguyên Golan gần biên giới Israel-Syria, hồi tháng 12/2024 (Ảnh: THX/TTXVN)
Cuộc gặp đánh dấu lần đầu tiên lãnh đạo hai nước gặp nhau sau 25 năm và được xem như bước ngoặt lớn đối với chính phủ chuyển tiếp ở Syria trong bối cảnh giới lãnh đạo lâm thời đang tìm kiếm sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa đã bắt tay nhau khi xuất hiện trong cuộc gặp chung với Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman ở Riyadh hôm 14/5. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan - người ủng hộ chính của chính quyền mới tại Damascus - cũng tham gia cuộc gặp qua hình thức trực tuyến.
Cuộc gặp diễn ra bên lề Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC). Trong đó, Tổng thống Trump đề nghị ông Ahmed al-Sharaa bình thường hóa quan hệ với Israel - đồng minh chủ chốt của Mỹ - thông qua việc tham gia Hiệp định Abraham mà một số quốc gia Arab ở khu vực đã ký kết.
Cụ thể tại cuộc gặp, Tổng thống Mỹ kêu gọi ông al-Sharaa tham gia cùng Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, Bahrain và Morocco để bình thường hóa quan hệ với Israel theo Thỏa thuận Abraham do Mỹ làm trung gian.
Từ trái qua phải: Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa trong cuộc gặp tại Riyadh vào ngày 14/5 (Ảnh: Daily Sabah)
Cuộc gặp cũng đề cập đến các cách thức tăng cường quan hệ đối tác Syria - Mỹ trong lĩnh vực chống khủng bố và hợp tác nhằm loại bỏ ảnh hưởng của các tác nhân phi nhà nước và các nhóm vũ trang.
Ngoài ra, nhà lãnh đạo Mỹ cũng yêu cầu chính quyền mới ở Syria cho các tay súng nước ngoài rời khỏi Syria, kiểm soát những trại giam giữ và trục xuất thành viên của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Hiện các trại này do nhóm vũ trang người Kurd - vốn bị Thổ Nhĩ Kỳ phản đối - quản lý.
Một ngày trước chuyến công du Trung Đông, Tổng thống Trump tuyên bố sẽ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt mà Mỹ đã áp đặt đối với Syria từ dưới thời cựu Tổng thống Bashar al-Assad.
Theo Thư ký Báo chí của Nhà Trắng Karoline Leavitt, sau cuộc gặp kéo dài 30 phút với ông Ahmed al-Sharaa, Tổng thống Trump cho biết có thể xem xét khả năng bình thường hóa quan hệ với chính quyền mới tại Syria.
Bộ Ngoại giao Syria gọi đây là cuộc gặp lịch sử, nhưng không đề cập đến Hiệp ước Abraham. Truyền thông Syria cũng không đề cập việc bình thường hóa quan hệ với Israel. Theo Bộ Ngoại giao Syria, các lãnh đạo đã thảo luận về con đường hợp tác Syria - Mỹ để chống khủng bố và tầm quan trọng của việc dỡ lệnh trừng phạt, hỗ trợ tái thiết.
Ông Al-Sharaa lên nắm quyền tại Syria sau khi chính quyền của cựu Tổng thống al-Assad sụp đổ vào tháng 12/2024. Hiện đã có một số nước trong khu vực công nhận chính quyền mới ở Syria.
Mỹ đã áp đặt nhiều lệnh trừng phạt đối với Syria kể từ năm 2004, đặc biệt là sau khi cuộc nội chiến bùng nổ vào năm 2011 dưới thời cựu Tổng thống Bashar al-Assad. Các biện pháp trừng phạt này bao gồm đóng băng tài sản, cấm giao dịch tài chính, hạn chế xuất khẩu và cấm vận vũ khí.
Mỹ chưa chính thức thiết lập lại quan hệ ngoại giao hay công nhận chính quyền của ông al-Sharaa. Tuy nhiên, việc Washington dỡ bỏ lệnh trừng phạt sẽ đánh dấu chiến thắng ngoại giao quan trọng cho chính quyền mới của Syria.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!