Căng thẳng giữa chính quyền Trump và Đại học Harvard vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. (Ảnh minh họa)
Động thái này đánh dấu bước leo thang mới trong cuộc đối đầu giữa chính quyền Trump và trường đại học danh tiếng hàng đầu nước Mỹ.
Theo nội dung sắc lệnh, gần như toàn bộ sinh viên quốc tế mới trúng tuyển Harvard sẽ bị từ chối nhập cảnh vào Mỹ theo các diện visa không định cư như F, M và J - vốn là loại thị thực phổ biến cho sinh viên và học giả nước ngoài tại quốc gia này. Ngoài ra, sắc lệnh còn chỉ đạo Ngoại trưởng Mỹ "xem xét thu hồi" những visa đã cấp cho các sinh viên đang học tại Harvard nếu họ rơi vào các tiêu chí được nêu trong văn bản.
Sắc lệnh được ban hành chỉ vài ngày sau khi một thẩm phán liên bang ra phán quyết ngăn chặn nỗ lực trước đó của chính quyền Trump nhằm cấm Harvard tuyển sinh sinh viên quốc tế, làm dấy lên lo ngại mới về tương lai của khoảng 27% sinh viên nước ngoài đang theo học tại ngôi trường này.
Phát ngôn viên của Harvard tuyên bố trường "sẽ tiếp tục bảo vệ quyền lợi của sinh viên quốc tế", đồng thời khẳng định hành động mới của chính quyền Mỹ là "một bước trả đũa bất hợp pháp, vi phạm quyền tự do ngôn luận theo Tu chính án thứ nhất".
Hồi cuối tháng 5, Tổng thống Donald Trump ám chỉ rằng ông sẽ tiếp tục có nhiều hành động quyết liệt hơn nữa đối với Harvard. (Ảnh chụp màn hình)
Trong thông cáo báo chí, Nhà Trắng cho rằng quyết định nhằm "bảo vệ an ninh quốc gia", đồng thời cáo buộc Harvard có "liên hệ đáng ngại với nước ngoài và chủ nghĩa cực đoan". Chính quyền cũng lên án trường vì không cung cấp đủ thông tin về sinh viên quốc tế và báo cáo dữ liệu ở mức độ kém đối với ba sinh viên cụ thể".
"Hoặc là Harvard không báo cáo đầy đủ các hồ sơ kỷ luật liên quan đến sinh viên nước ngoài, hoặc là trường không giám sát nghiêm túc đối tượng này", Nhà Trắng tuyên bố. Trường còn bị cáo buộc không xử lý tình trạng bài Do Thái trong khuôn viên và tiếp tục "ưu tiên các chính sách về đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI)".
Sắc lệnh sẽ có hiệu lực trong 6 tháng, trừ khi được gia hạn. Bộ trưởng Tư pháp và Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ sẽ có 90 ngày để đưa ra kiến nghị về việc gia hạn hay không. Những đối tượng "phù hợp với lợi ích quốc gia" sẽ được miễn trừ khỏi lệnh cấm này. Quy định không áp dụng cho sinh viên đang học tại các trường đại học Mỹ khác thông qua Chương trình Sinh viên và Khách mời Trao đổi (SEVP).
Trước đó, vào cuối tháng 5, Thẩm phán Liên bang Allison Burroughs đã ra lệnh tạm thời và sau đó là lệnh cấm vô thời hạn đối với việc thay đổi chính sách visa của chính quyền Mỹ với sinh viên quốc tế tại Harvard. Các tranh chấp pháp lý phát sinh sau khi Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem yêu cầu Harvard bàn giao toàn bộ hồ sơ kỷ luật của sinh viên quốc tế - điều mà trường từ chối thực hiện.
Đại diện Harvard cáo buộc chính phủ không tuân thủ quy trình pháp lý trong việc đình chỉ chứng nhận SEVP, gọi đây là hành động "trả đũa rõ ràng" vì trường không chấp thuận các yêu cầu chính sách mang tính ý thức hệ từ chính quyền.
Ngày 21/4, Đại học Harvard thông báo đã đệ đơn kiện chính quyền của Tổng thống Donald Trump lên Tòa án liên bang tại Massachusetts về lệnh đóng băng hơn 2,2 tỷ USD tài trợ liên bang. (Ảnh: AA)
Căng thẳng giữa Harvard và chính quyền Trump đã kéo dài nhiều tháng qua, trong đó Nhà Trắng liên tục yêu cầu trường thay đổi các chính sách tuyển sinh, nhân sự và chương trình giảng dạy nhằm loại bỏ các yếu tố "bài Do Thái" và chấm dứt những gì chính quyền gọi là "các chính sách DEI mang tính phân biệt chủng tộc".
Bộ Giáo dục Mỹ cũng đã cảnh báo các trường đại học về hậu quả nếu không bảo vệ sinh viên gốc Do Thái đúng mức, đồng thời dọa cắt ngân sách liên bang đối với bất kỳ cơ sở giáo dục nào cân nhắc yếu tố chủng tộc trong chính sách sinh viên.
Ngày 4/6, Nhà Trắng tiếp tục gây sức ép với Đại học Columbia khi tuyên bố trường này không đạt chuẩn kiểm định do không bảo vệ được sinh viên Do Thái. Đây cũng là một diễn biến mới trong chuỗi hành động cứng rắn của chính quyền Trump với các đại học hàng đầu.
Đối với Harvard, chính quyền Trump đã đóng băng 2,2 tỷ USD tài trợ liên bang và sau đó cắt thêm 450 triệu USD tiền tài trợ khác. Tổng thống Trump còn dọa thu hồi quy chế miễn thuế của trường. Theo thông tin từ các quan chức cao cấp trong chính quyền, tuần trước Nhà Trắng đã chỉ đạo hủy bỏ toàn bộ các hợp đồng liên bang còn lại với Harvard, tổng trị giá khoảng 100 triệu USD.
Nhiều giảng viên tại Harvard cảnh báo, việc cấm sinh viên quốc tế sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng học thuật không chỉ của trường mà còn của nền giáo dục đại học Mỹ nói chung.
"Biện pháp trả đũa này đe dọa gây thiệt hại nghiêm trọng cho cộng đồng Harvard và cả đất nước, đồng thời làm suy yếu sứ mệnh giáo dục và nghiên cứu của trường", phát ngôn viên Harvard Jason Newton nhấn mạnh.
Theo dữ liệu năm học 2024 - 2025, Harvard có 6.793 sinh viên quốc tế và tổng cộng 9.970 thành viên quốc tế, bao gồm giảng viên, nhà nghiên cứu và học viên. Theo Viện Giáo dục Quốc tế Mỹ, hơn 75% sinh viên quốc tế tự chi trả chi phí học tập, qua gia đình hoặc việc làm hiện tại, góp phần đáng kể vào ngân sách của các trường đại học Mỹ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!