Lời kêu gọi được ông Hun Manet đưa ra thông qua một thông báo chính thức trên mạng xã hội vào tối Chủ nhật (1/6), ngay sau khi ông trở về từ chuyến công du nước ngoài và có cuộc họp với các sĩ quan quân đội cấp cao đang đóng tại tuyến biên giới.
"Tôi đã chỉ đạo Ủy ban Biên giới hỗn hợp Campuchia-Thái Lan khẩn trương tổ chức cuộc họp với phía Thái Lan để tiếp tục công việc khảo sát, phân giới và cắm mốc giữa hai nước", ông Hun Manet phát biểu.
Điểm đáng chú ý trong tuyên bố lần này là việc Thủ tướng Hun Manet yêu cầu đưa nội dung mới vào chương trình nghị sự của JBC: đề xuất chuyển các tranh chấp liên quan đến đền Ta Moan Thom, Ta Moan Toch, Ta Kro Bei và khu vực Mombei ra giải quyết tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ).
Khu vực Chong Bok nơi xảy ra vụ đụng độ vũ trang giữa quân đội Thái Lan và Campuchia hôm 28/5. (Ảnh: Google Maps)
Các địa điểm này nằm tại các tỉnh Oddar Meanchey và Preah Vihear giáp ranh với Thái Lan, từ lâu đã là điểm nóng trong quan hệ hai nước. Ông Hun Manet cảnh báo rằng, "một số nhóm cực đoan nhỏ" gần đây đã có hành động khiêu khích, dẫn đến làn sóng dân tộc chủ nghĩa trỗi dậy và làm trầm trọng thêm tình hình.
"Trong bối cảnh căng thẳng đang leo thang tại khu vực Mombei, Ta Moan Thom và Ta Moan Toch do các hành động khiêu khích lặp đi lặp lại, tôi hy vọng cả hai bên sẽ hợp tác để đạt được giải pháp cuối cùng cho các khu vực tranh chấp nhạy cảm này", ông Hun Manet tuyên bố.
Mặc dù nhấn mạnh lập trường hòa bình và thiện chí giải quyết bằng các cơ chế kỹ thuật và nguyên tắc pháp lý quốc tế, Thủ tướng Hun Manet vẫn gửi đi thông điệp cứng rắn về chủ quyền: "Campuchia bảo lưu quyền bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ bằng mọi biện pháp, kể cả sử dụng lực lượng vũ trang, trong trường hợp có bất kỳ hành vi xâm phạm lãnh thổ bằng vũ lực quân sự".
Cùng với tuyên bố của Thủ tướng Hun Manet, Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia cũng phát đi thông cáo mạnh mẽ lên án hành vi từ phía quân đội Thái Lan trong một vụ việc xảy ra vào ngày 28/5 vừa qua.
Thủ tướng Campuchia Hun Manet kêu gọi đàm phán khẩn cấp với Thái Lan về tranh chấp biên giới. (Ảnh: Nation Thailand)
Theo thông tin từ phía Campuchia do báo Khmer Times đăng tải, vào lúc 5 giờ 30 phút sáng ngày 28/5, lực lượng quân đội Thái Lan đã nổ súng từ một công sự nằm trên lãnh thổ Campuchia, cụ thể tại làng Techo Morokot, xã Morokot, huyện Choam Khsant, tỉnh Preah Vihear, khiến một binh sĩ Campuchia thiệt mạng.
Phía Campuchia khẳng định rằng lực lượng biên phòng nước này đã hiện diện hòa bình tại vị trí đó từ lâu trước khi Bản Ghi nhớ (MoU) năm 2000 giữa hai chính phủ được ký kết, và gọi vụ tấn công là hành vi "vi phạm nghiêm trọng chủ quyền Campuchia".
Bộ Ngoại giao Campuchia cũng cho biết đã cử một phái đoàn đến Đại sứ quán Hoàng gia Thái Lan tại Phnom Penh để trao công hàm phản đối chính thức.
Thông cáo nêu rõ năm điểm chính:
1. Campuchia lên án mạnh mẽ vụ nổ súng không được khiêu khích từ phía quân đội Thái Lan, cho rằng đây là hành vi xâm phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.
2. Vụ việc bị coi là vi phạm tinh thần hữu nghị và láng giềng tốt đẹp được quy định trong Bản Ghi nhớ năm 2000 giữa hai nước.
3. Campuchia yêu cầu Thái Lan tiến hành điều tra toàn diện và đưa các cá nhân chịu trách nhiệm ra trước pháp luật.
4. Chính phủ Campuchia tái khẳng định cam kết tối đa trong việc kiềm chế, đồng thời vẫn mong muốn giải quyết các tranh chấp biên giới thông qua cơ chế hòa bình và ngoại giao.
5. Campuchia duy trì niềm tin vào cơ chế Ủy ban Biên giới Hỗn hợp (JBC) và Ủy ban Biên giới Chung (GBC) như các kênh hợp tác quan trọng trong việc xây dựng một đường biên giới hòa bình, hợp tác và hữu nghị với Thái Lan và các quốc gia láng giềng.
Trong khi đó, phía Thái Lan chưa có phản hồi chính thức về các cáo buộc từ Campuchia cũng như đề xuất đưa tranh chấp ra ICJ.
Báo The Nation đưa tin, sau vụ đụng độ giữa binh sĩ hai nước tại khu vực Chong Bok, tỉnh Ubon Ratchathani vào sáng 28/5, Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra đã trao đổi với Bộ Quốc phòng Thái Lan và có cuộc điện đàm với Thủ tướng Campuchia Hun Manet.
Bà Paetongtarn nhấn mạnh rằng cả hai quốc gia đều hiểu rõ tình hình và đang phối hợp để nhanh chóng giải quyết vụ việc. "Chúng tôi không mong muốn tình hình leo thang", bà nói.
Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra vừa có chuyến thăm chính thức Campuchia trong hai ngày 23 và 24/4/2025. Lãnh đạo hai nước đã khẳng định cam kết xây dựng một đường biên giới hòa bình, ổn định và thịnh vượng.
Theo giới phân tích, thông điệp từ Thủ tướng Hun Manet vừa thể hiện sự kiên quyết về chủ quyền, vừa mở ra cánh cửa ngoại giao khi ông nhấn mạnh mong muốn tiếp tục tiến trình phân giới và đàm phán một cách kỹ thuật, khách quan và minh bạch.
Việc Campuchia chủ động đề xuất một cơ chế trọng tài quốc tế như ICJ không chỉ là lựa chọn pháp lý mà còn là thông điệp gửi đến cộng đồng khu vực và quốc tế rằng các tranh chấp lãnh thổ, dù nhạy cảm vẫn có thể được giải quyết một cách hòa bình nếu có thiện chí và tôn trọng luật pháp quốc tế.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!