Pháp chi tiền 'khủng' để phản bác nghiên cứu về hậu quả thử hạt nhân ở Thái Bình Dương

Mạnh Dương-Thứ bảy, ngày 31/05/2025 12:36 GMT+7

Một vụ nổ bom hạt nhân tại đảo san hô Moruroa, Polynesia, nơi Pháp tiến hành thử hạt nhân từ năm 1966 đến 1996 (Ảnh: AP)

bangdatally.xyz - Pháp bị cáo buộc tìm cách làm mất uy tín nghiên cứu cho thấy hàng chục nghìn người có thể đã bị phơi nhiễm phóng xạ trong các vụ thử hạt nhân tại Polynesia.

Ủy ban Năng lượng nguyên tử Pháp (CEA) đã chi hơn 90.000 Euro cho chiến dịch truyền thông nhằm phản bác nghiên cứu cho rằng các vụ thử hạt nhân tại Polynesia gây ảnh hưởng nghiêm trọng hơn nhiều so với công bố chính thức.

Theo tài liệu do nhóm điều tra Disclose thu thập, CEA đã in 5.000 cuốn sách nhỏ mang tên "Các vụ thử hạt nhân ở Polynesia: Vì sao, như thế nào và hậu quả ra sao?" để phân phát rộng rãi. Đồng thời, cơ quan này đã cử một đoàn công tác 4 người bay hạng thương gia tới Polynesia, lưu trú tại khách sạn Hilton, gặp gỡ quan chức địa phương và trả lời phỏng vấn báo chí.

Chiến dịch được cho là nhằm đối phó với cuốn sách "Toxique" xuất bản năm 2021, vốn dựa trên tài liệu giải mật và phỏng vấn chuyên sâu. Tác phẩm này kết luận rằng nhiều người dân đã bị phơi nhiễm phóng xạ nặng trong 6 trên tổng số 193 vụ thử hạt nhân do Pháp thực hiện từ năm 1966 đến 1996. Trong đó, một vụ thử năm 1974 có thể khiến tới 110.000 người - tương đương dân số Tahiti và vùng lân cận - tiếp xúc với mức phóng xạ đủ điều kiện bồi thường nếu mắc các bệnh ung thư.

(Ảnh minh hoạ: Unsplash)

CEA khẳng định các tác giả "Toxique" thiếu chuyên môn và rằng nhà nước Pháp luôn hành xử minh bạch, tôn trọng sức khỏe người dân. Tuy nhiên, Cơ quan An toàn hạt nhân Pháp (ASNR) sau đó đã thừa nhận còn nhiều bất định trong tính toán phơi nhiễm của CEA và không thể chứng minh liệu người dân có nhận liều phóng xạ dưới ngưỡng hay không.

Báo cáo điều tra của Quốc hội Pháp đã triệu tập hơn 40 nhân chứng gồm chính trị gia, quân nhân, nhà khoa học và nạn nhân để làm rõ tác động xã hội, môi trường và kinh tế của chương trình thử hạt nhân, cũng như khả năng có hành vi che giấu.

Tính đến năm 2023, chỉ dưới một nửa trong tổng số 2.846 đơn xin bồi thường vì bệnh do phơi nhiễm phóng xạ được chấp nhận xem xét. Trong khi đó, quân đội Pháp ước tính có tới 2.000 binh sĩ có thể đã tiếp xúc với mức phóng xạ nguy hiểm.

Giám đốc hiện tại của CEA/DAM, ông Jérôme Demoment, thừa nhận rằng nếu các vụ thử được tiến hành ngày nay, toàn bộ hệ thống sẽ cần được tổ chức theo một logic khác. Ông cũng nói rõ: "Không có vụ thử hạt nhân nào tạo ra bụi phóng xạ mà lại có thể được xem là sạch và an toàn".