Tất cả chó con của Dogs4Wildlife đều được sinh ra và huấn luyện tại xứ Wales. (Ảnh: Megan Lee)
Một vụ săn trộm xảy ra tại khu bảo tồn Imire ở Zimbabwe đã nhanh chóng bị phát hiện và xử lý nhờ vào chú chó Shinga - một con Belgian Malinois được huấn luyện tại thị trấn Carmarthen, xứ Wales. Dù chỉ còn lại dấu vết máu và bánh xe, Shinga đã lần theo dấu vết 4,5km để đưa đội tuần tra đến nơi ở của kẻ phạm tội.
Shinga là một trong số 15 chú chó được tổ chức phi lợi nhuận Dogs4Wildlife huấn luyện và đưa đến các quốc gia phía nam sa mạc Sahara, bao gồm Mozambique, Tanzania và Zimbabwe. Tổ chức này do hai chuyên gia huấn luyện chó là Darren Priddle và Jacqui Law sáng lập, với mục tiêu bảo vệ động vật hoang dã khỏi nạn săn trộm sau khi chứng kiến hình ảnh một con tê giác bị giết hại trên mạng xã hội năm 2015.
Law và Priddle gắn bó chặt chẽ với những chú chó mà họ nuôi. (Ảnh: Dogs4Wildlife)
Các giống chó phổ biến trong đội hình gồm Belgian Malinois, Dutch shepherds và labradors. Những chú chó được bắt đầu huấn luyện từ rất sớm, chỉ vài ngày tuổi, thông qua tiếp xúc đa giác quan nhằm phát triển phản xạ thần kinh và khả năng ghi nhớ mùi hương.
Quá trình huấn luyện tương tự như dành cho chó cảnh sát, nhưng được điều chỉnh để thích nghi với môi trường hoang dã châu Phi. Ngoài các kỹ năng cơ bản như tuân lệnh, lần dấu và phát hiện mùi, những chú chó còn được đưa đến sở thú để làm quen với mùi và tiếng động của các loài như sư tử hay hươu cao cổ.
Những chú chó được huấn luyện để phát hiện thịt rừng và các dấu hiệu săn trộm khác. (Ảnh: Dogs4Wildlife)
Sau 16 - 18 tháng huấn luyện, chó sẽ được điều chuyển sang các khu bảo tồn. Những chú chó như Shinga hay Murwi (một giống Dutch shepherd khác) đã góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu nạn săn trộm tại Imire - một khu bảo tồn rộng 40 km². Những chú chó này có thể di chuyển tới 10 km mỗi giờ trong bóng tối và đã cứu mạng nhiều kiểm lâm nhờ phản ứng trước các mối đe dọa tiềm tàng.
Tại Zimbabwe, số lượng tê giác đã từng giảm xuống dưới 450 con vào năm 1992 do nạn săn trộm. Tuy nhiên, nhờ những nỗ lực như tại Imire, số lượng này đã phục hồi vượt mốc 1.000 con vào năm 2022. Dù vậy, báo cáo vẫn cho thấy gần 600 con tê giác bị giết trong năm 2023, phần lớn tại các khu vực thiếu nhân lực chống săn trộm.
Murwi và Shinga đã mang đến cho đơn vị chống săn trộm của Imire một "làn gió" mới. (Ảnh: Dogs4Wildlife)
Ngoài việc huấn luyện chó, Dogs4Wildlife còn triển khai chương trình giáo dục cho trẻ em địa phương. Câu lạc bộ bảo tồn "Siyafunda Ngemvelo" đã đưa hơn 180 học sinh tại Nam Phi tới các khu bảo tồn để học về tầm quan trọng của động vật hoang dã.
"Muốn người dân bảo vệ tê giác, trước tiên họ phải thấy được giá trị của loài vật đó đối với hệ sinh thái", bà Jacqui Law chia sẻ. "Khi trẻ em bắt đầu yêu thiên nhiên, chúng sẽ trở thành những kiểm lâm tương lai, không phải kẻ săn trộm".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!