Các chính sách hỗ trợ dành cho người cao tuổi bao gồm chăm sóc sức khỏe, việc làm, giải trí và nhà ở. Kế hoạch tổng thể lần này mang tên "Dự án 9988 Seoul" ("9988" trong cách đọc tiếng Hàn mang ý nghĩa 99 tuổi vẫn tràn đầy sức sống).
"Dự án 9988 Seoul" cho tuổi già an nhàn
Dự án tập trung vào 4 lĩnh vực chính là chăm sóc, kinh tế, giải trí và môi trường cho tới năm 2040.
Ở lĩnh vực kinh tế, thành phố đặt mục tiêu tạo 330.000 việc làm dành cho người cao tuổi. Để giúp người cao tuổi tăng cường khả năng tự chủ về tài chính, thành phố sẽ cung cấp chương trình giáo dục tài chính cá nhân. Thành phố cũng sẽ từng bước mở rộng chương trình học tập suốt đời cho người trên 70 tuổi.
Với lĩnh vực giải trí, thành phố sẽ tận dụng các trường học dư thừa hoặc khu đất công chưa sử dụng để xây dựng không gian văn hóa phức hợp cho người cao tuổi.
Trong lĩnh vực nhà ở, chính quyền Seoul sẽ cung cấp 16.000 nhà ở cho người cao tuổi, hỗ trợ cải tạo hệ thống an toàn trong các nhà ở hiện hành.
Thành phố Seoul cũng sẽ đầu tư vào ngành công nghiệp "AgeTech" (công nghệ lão khoa) ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) để xây dựng hệ sinh thái chăm sóc thông minh, phục vụ đời sống và sức khỏe người cao tuổi.
Các chính sách này được đưa ra trong bối cảnh Hàn Quốc kết thúc năm 2024 vừa qua chính thức trở thành xã hội siêu già. Liên hợp quốc phân loại các quốc gia có hơn 7% dân số từ 65 tuổi trở lên là xã hội già hóa, trên 14% là xã hội già và trên 20% là xã hội siêu già.
Sức ép với một xã hội siêu già ở Hàn Quốc
Theo dữ liệu công bố tính đến tháng 12/2024, số người Hàn Quốc trong nhóm 65 tuổi trở lên đạt hơn 10 triệu người, chiếm hơn 20% tổng dân số 51 triệu người. Như vậy, nước này chính thức bước vào thời kỳ siêu già hóa.
Theo Cơ quan Thống kê Hàn Quốc, nếu xu hướng này tiếp tục diễn ra, dự kiến nhóm người cao tuổi sẽ chiếm 25,3% dân số vào năm 2030 và 40,1% trong năm 2050.
Với tổng tỷ suất sinh năm vừa qua ở mức thấp nhất thế giới, Hàn Quốc được dự đoán sẽ phải chịu tác động xã hội và kinh tế từ sự thay đổi nhân khẩu học mạnh mẽ trong những thập kỷ tới.
Tỷ lệ người cao tuổi phụ thuộc ngày càng tăng, tạo gánh nặng lớn về trợ cấp xã hội, chăm sóc y tế và nguồn lực tài chính quốc gia. Dự báo đến năm 2067, cứ 100 người trong độ tuổi lao động phải "gánh" tới 102 người già - tức số người già phụ thuộc sẽ vượt cả số người trong độ tuổi lao động.
Người già ở Hàn Quốc xoay xở với việc làm
Hàn Quốc có tỷ lệ nghèo ở người cao tuổi cao nhất trong các nước Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Cứ 10 người già thì có 4 người sống dưới mức nghèo khổ. Nhiều người buộc phải đi làm để bổ sung cho khoản lương hưu thấp hoặc không đủ sống sau nghỉ hưu.
Về lý thuyết, ông Park Jae-yeol đáng lẽ đã phải nghỉ hưu từ 11 năm trước. Tuy nhiên, do không thể sống đủ với khoản lương hưu ít ỏi, cụ ông 71 tuổi này buộc phải tiếp tục làm việc, giao hàng đến các căn hộ cao tầng. Công việc tuổi xế chiều của ông là trong một trạm giao nhận hàng hóa tại thủ đô Seoul và dù tuổi đã cao vẫn phải liên tục căng mắt để dò đọc từng dòng địa chỉ trên những kiện hàng.
Theo thống kê, hơn 45% người cao tuổi Hàn Quốc sống trong tình trạng nghèo tương đối - được định nghĩa là sống với thu nhập ít hơn một nửa mức thu nhập hộ gia đình trung bình. Con số này của Hàn Quốc là cao nhất trong OECD, trong khi mức trung bình của OECD chỉ là 12,5%.
Ông Park Jae-yeol - nhân viên giao hàng - chia sẻ: "Thế hệ chúng tôi từng phải chịu cảnh nghèo đói. Nuôi dạy con cái là một công việc khó khăn. Chúng tôi không có cách nào để chuẩn bị cho việc nghỉ hưu của mình".
Năm 2024, có tới hơn 962.000 người trên 60 tuổi tìm việc qua cổng thông tin việc làm Worknet - chiếm hơn 21% tổng số người tìm việc và là nhóm năng động thứ hai sau nhóm tuổi 20. Đặc biệt, trong một số tháng, số người tìm việc trên 60 tuổi còn vượt cả nhóm dưới 29 tuổi.
Hiện nay, hơn 50% việc làm mới được tạo ra ở Hàn Quốc do người cao tuổi đảm nhiệm. Khi các công đoàn thúc giục tăng tuổi nghỉ hưu, đồng nghĩa một cuộc đua việc làm mới giữa người cao tuổi và thanh niên cũng được mở ra.
Hàn Quốc đã thành lập Bộ Dân số và Bộ Hoạch định chiến lược dân số để tập trung hoạch định, kiểm soát và điều phối các chính sách về dân số, tỷ lệ sinh thấp, già hóa và nhập cư. Nếu không có cải cách, dự báo quỹ lương hưu quốc gia có thể cạn kiệt vào năm 2055, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chi trả các dịch vụ y tế cho người cao tuổi.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!