Mục tiêu của chương trình năm nay là kêu gọi cộng đồng toàn cầu hành động quyết liệt để giải quyết rác thải nhựa. Đây là một trong những thách thức môi trường cấp bách nhất hiện nay.
Mỗi năm, thế giới sản xuất khoảng 430 triệu tấn nhựa, trong đó hơn 2/3 là thải thẳng ra môi trường, nhiều nhất là biển. Trung bình cứ 1 phút có 1 xe rác thải nhựa đổ ra đại dương.
Chính vì thế chủ đề "Chống ô nhiễm nhựa" đã được chọn lần thứ 2 trong 3 năm liên tiếp (2023 - 2025) cho ngày Môi trường Thế giới.
Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), lượng rác thải nhựa trên thế giới đã tăng gấp đôi trong 20 năm qua, từ 156 triệu tấn năm 2000 lên 353 triệu tấn vào năm 2019, và dự kiến sẽ tiếp tục tăng gần gấp 3 - đạt hơn 1 tỷ tấn vào năm 2060.
Chỉ 9% lượng rác thải nhựa hiện nay được tái chế, 19% được đốt có kiểm soát và gần 50% đưa vào các bãi chôn lấp có kiểm soát. Khoảng 22% còn lại bị bỏ tại các bãi rác bất hợp pháp, đốt ngoài trời hoặc thải ra môi trường, gây nguy hại lớn đến sức khỏe con người.
Riêng trong năm 2019, khoảng 22 triệu tấn nhựa đã trôi nổi vào môi trường, trong đó 6 triệu tấn đổ ra sông, hồ và đại dương. Đến năm 2060, khối lượng rác thải nhựa dự kiến sẽ tăng gấp đôi, lên 44 triệu tấn, chủ yếu là các loại nhựa lớn, tạo ra thách thức lớn cho hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng.
Thái Lan cấm nhập khẩu rác thải nhựa
Từ tháng 1/2025, Thái Lan chính thức ban hành lệnh cấm nhập khẩu rác thải nhựa nhằm ngăn chặn tình trạng ô nhiễm trắng. Trước đây, quốc gia này là một trong những điểm đến chính của rác thải nhựa từ các nước phát triển như Mỹ, Anh, Nhật Bản và các quốc gia châu Âu. Đặc biệt, sau khi Trung Quốc - thị trường lớn nhất thế giới về rác thải gia dụng - cấm nhập khẩu rác thải vào năm 2018, Thái Lan trở thành nơi tiếp nhận lớn lượng rác thải này.
Theo thống kê, từ năm 2018 - 2021, Thái Lan đã nhập khẩu hơn 1,1 triệu tấn rác thải nhựa. Năm 2023, riêng Nhật Bản đã xuất khẩu khoảng 50 triệu kg rác thải nhựa sang Thái Lan. Việc xử lý không đúng cách như đốt rác thay vì tái chế khiến môi trường và sức khỏe con người bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Rác thải nhựa vẫn tiếp tục là một vấn nạn mà thế giới cần chung tay giải quyết (Ảnh: Ocean Cleanup)
Thế giới thải ra 57 triệu tấn rác thải nhựa mỗi năm
Nghiên cứu của các nhà khoa học tại trường Đại học Leeds của Vương quốc Anh hồi tháng 9/2024 cho biết 57 triệu tấn rác thải nhựa được thải ra mỗi năm - nhiều đến nỗi có thể lấp đầy công viên Trung tâm của thành phố New York, Mỹ và đạt tới chiều cao 443 m - tương đương tòa nhà Empire State.
Kết quả nghiên cứu cho thấy thành phố Lagos của Nigieria là thành phố xả nhiều rác thải nhựa ra môi trường nhất trên thế giới, trong khi Ấn Độ là quốc gia xả thải nhiều nhất, với 10,2 triệu tấn mỗi năm.
Liên hợp quốc cho biết hiện nay mỗi năm thế giới lại sản xuất ra tổng cộng 440 triệu tấn nhựa nhưng con số này sẽ tăng lên thành 1 tỷ 200 triệu tấn trong các năm tới. Các chuyên gia cho rằng thế giới đang đối mặt với cuộc khủng hoảng vi nhựa và tình hình có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu vấn đề rác thải nhựa không được giải quyết triệt để.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!