Cột khói đen đã bốc lên từ ống khói trên nóc Nhà nguyện Sistine, báo hiệu rằng 133 Hồng y đang bị cách ly bên trong vẫn chưa bầu được giáo hoàng mới. (Ảnh: EPA)
Trong buổi sáng đầy mong đợi, ống khói trên nóc Nhà nguyện Sistine lại một lần nữa nhả ra làn khói đen đặc trưng - dấu hiệu cho thấy 133 Hồng y cử tri vẫn chưa chọn được người kế vị ngai tòa Thánh Peter sau phiên bỏ phiếu đầu tiên.
Bầu không khí tại Quảng trường Thánh Peter lặng đi trong giây lát khi làn khói đen cuộn lên bầu trời xám xịt của Rome. Hàng nghìn tín hữu và du khách từ khắp nơi trên thế giới đã tụ về đây từ sáng sớm, nín thở theo dõi từng chuyển động của ống khói nổi tiếng. Nhưng thay vì làn khói trắng báo hiệu "Chúng ta đã có Giáo hoàng" (Habemus Papam), những đám khói đen một lần nữa gợi nhắc về sự căng thẳng, thận trọng và cân nhắc kỹ lưỡng trong từng lá phiếu.
Cột khói đen bốc lên từ ống khói trên nóc Nhà nguyện Sistine là do việc đốt cháy các phiếu bầu chưa đạt được số phiếu cần thiết - 2/3 tổng số cử tri. Một hỗn hợp hóa chất đặc biệt tạo ra làn khói đen hoặc trắng, truyền đi thông điệp đến thế giới bên ngoài.
Lần đầu tiên trong lịch sử, hơn 120 Hồng y - lên đến 133 vị - sẽ tham gia Mật nghị để bầu chọn vị giáo hoàng thứ 267 của Giáo hội Công giáo. (Ảnh: EPA)
Mật nghị Hồng y (Conclave) là quá trình tuyển chọn Giáo hoàng mang đậm tính truyền thống và nghi lễ, có từ thế kỷ 13. Khi một Giáo hoàng qua đời hoặc từ nhiệm, toàn bộ Hồng y dưới 80 tuổi - được gọi là cử tri - sẽ tụ họp trong Nhà nguyện Sistine, nơi các bức bích họa của Michelangelo lặng lẽ chứng kiến những phiên thảo luận và bỏ phiếu mang tính quyết định cho tương lai của Giáo hội Công giáo.
Sau khi Đức Giáo hoàng đương nhiệm từ nhiệm hoặc qua đời, Mật nghị được triệu tập trong vòng 15 đến 20 ngày. Trong thời gian này, các Hồng y không được tiếp xúc với thế giới bên ngoài, không điện thoại, không internet, không báo chí - đúng như tên gọi "cum clave" (khóa kín).
Dù Vatican luôn giữ bí mật tuyệt đối về nội dung thảo luận bên trong, các nhà quan sát vẫn có thể đoán định phần nào lý do đằng sau kết quả chưa ngã ngũ sau vòng bỏ phiếu đầu tiên.
Trước hết, vị trí Giáo hoàng không chỉ là người lãnh đạo tinh thần của 1,3 tỷ tín hữu Công giáo trên toàn thế giới, mà còn là nguyên thủ quốc gia Vatican, là người định hướng các chính sách về đức tin, đạo đức, và cả các vấn đề xã hội như di cư, biến đổi khí hậu, công bằng kinh tế… Vì thế, việc lựa chọn người kế nhiệm là quá trình đòi hỏi sự đồng thuận cao và không thể vội vàng.
Thứ hai, trong Giáo hội hiện đại đang tồn tại nhiều khuynh hướng khác nhau: nhóm bảo thủ muốn duy trì truyền thống, trong khi nhóm cải cách mong muốn mở rộng vai trò của giáo dân, phụ nữ, và minh bạch hơn về các vấn đề tài chính, tình dục học đường, lạm dụng tín nhiệm… Việc dung hòa giữa các xu hướng này là một thách thức không nhỏ.
Hơn nữa, yếu tố địa lý cũng được cân nhắc. Sau triều đại của Giáo hoàng Benedict XVI (người Đức) và Đức Giáo hoàng Francis (người Argentina - vị giáo hoàng đầu tiên đến từ Nam Mỹ), nhiều người kỳ vọng Giáo hội sẽ tiếp tục mở rộng tầm ảnh hưởng bằng việc chọn một giáo hoàng đến từ châu Phi hoặc châu Á - nơi Công giáo đang phát triển mạnh.
Cố Giáo hoàng Francis (Ảnh: Getty Images)
Mặc dù khói đen là biểu tượng của sự chờ đợi kéo dài, nó cũng là minh chứng cho tinh thần dân chủ, cân nhắc và cầu nguyện sâu sắc trong nội bộ Giáo hội. Các Hồng y đang thi hành một trách nhiệm thiêng liêng: chọn lựa không phải một nhà lãnh đạo quyền lực, mà là "người đầy tớ của các đầy tớ Thiên Chúa", đúng như danh xưng truyền thống của vị Giáo hoàng.
Người dân tại Quảng trường Thánh Peter dù tỏ ra thất vọng vẫn giữ được sự kiên nhẫn. "Tôi sẽ chờ thêm bao nhiêu ngày cũng được, miễn sao họ chọn được người đúng" - Maria, một tín hữu đến từ Tây Ban Nha, nói khi khói đen bốc lên. Còn Cha Thomas từ Kenya chia sẻ: "Mỗi làn khói đen là một lời cầu nguyện chưa hoàn tất. Nhưng chính sự chờ đợi đó làm cho tin mừng ngày có khói trắng trở nên ý nghĩa hơn".
Việc chưa có giáo hoàng mới sau vòng bỏ phiếu đầu tiên không phải là điều bất thường. Trong lịch sử, có Mật nghị kéo dài đến vài tháng, điển hình như năm 1268 - kéo dài gần ba năm. Ngày nay, quy trình đã rút ngắn hơn nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nhưng quyết định cuối cùng vẫn cần sự soi sáng và đồng thuận.
Làn khói đen vào chiều qua là một lời nhắn gửi: "Chúng tôi vẫn đang lắng nghe, đang tìm kiếm". Và khi khói trắng xuất hiện - sớm hay muộn - đó sẽ không chỉ là một dấu hiệu nghi lễ, mà là thời khắc chuyển giao lịch sử, nơi hàng triệu con tim cùng cất lên: "Chúng ta đã có Giáo hoàng".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!