Theo các báo cáo được công bố hồi tháng 5 được Liên hợp quốc dẫn lại, hàng trăm nghìn người thuộc nhiều quốc tịch đang bị buôn bán và cưỡng bức làm việc trong các trung tâm lừa đảo trên khắp Campuchia, Myanmar, Philippines và Malaysia. Nhiều người bị dụ dỗ bởi những lời hứa hão về công việc thu nhập cao ở nước ngoài, nhưng sau đó bị giam lỏng, tra tấn và buộc tham gia vào các hoạt động lừa đảo trực tuyến.
Ba chuyên gia độc lập của Liên hợp quốc - ông Tomoya Obokata (Báo cáo viên đặc biệt về các hình thức nô lệ hiện đại), bà Siobhán Mullally (về nạn buôn người), và ông Vitit Muntarbhorn (về tình hình nhân quyền ở Campuchia) - cho biết: "Tình hình đã đạt đến mức độ khủng hoảng nhân đạo và nhân quyền thực sự nghiêm trọng".
Họ nhấn mạnh rằng ngay cả khi được "giải cứu", nhiều nạn nhân vẫn bị mắc kẹt trong điều kiện sống tồi tệ, đặc biệt là tại khu vực biên giới giữa Myanmar và Thái Lan.
Hàng trăm công dân thuộc nhiều quốc tịch khác nhau bị lừa đến làm việc tại các trung tâm lừa đảo ở Myawaddy, Myanmar. (Ảnh: AP)
Các chuyên gia cảnh báo rằng hoạt động này thường được điều hành bởi các băng nhóm tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, sử dụng mạng lưới tuyển dụng quốc tế để dụ dỗ và vận chuyển nạn nhân tới các trung tâm lừa đảo. Nhiều trường hợp, nạn nhân bị bắt cóc và bán sang tay giữa các băng nhóm.
Một khi bị đưa vào các trại này, họ sẽ bị tước quyền tự do và phải chịu đựng những hình thức tra tấn và lạm dụng nghiêm trọng như đánh đập, chích điện, biệt giam, cưỡng bức lao động và bạo lực tình dục. Theo các chuyên gia, nhiều người không được thả tự do trừ khi gia đình họ trả tiền chuộc. Nếu cố gắng bỏ trốn, họ có nguy cơ bị tra tấn hoặc sát hại mà không bị xử lý, trong nhiều trường hợp có sự tiếp tay của các quan chức địa phương tham nhũng.
Các chuyên gia Liên hợp quốc đã kêu gọi các chính phủ trong khu vực phải hành động khẩn cấp nhằm bảo vệ nạn nhân và giải quyết tận gốc nguyên nhân của vấn nạn này.
Điều kiện sống khắc nghiệt và bóc lột toàn diện
Theo nhiều cuộc điều tra, các nạn nhân bị bắt cóc sống trong môi trường thiếu thốn thực phẩm và nước sạch, nơi ở chật chội và mất vệ sinh. "Họ bị ép buộc làm việc hàng giờ liền mỗi ngày để lừa đảo người khác trên mạng. Thậm chí không đạt được chỉ tiêu có thể bị đánh đập hoặc trừng phạt", báo cáo viên đặc biệt nhấn mạnh.
Trong một cuộc điều tra của UN News thực hiện tại Philippines năm ngoái, một trung tâm lừa đảo bị triệt phá đã hé lộ những thực tế rùng rợn: khoảng 700 công nhân bị "cách ly hoàn toàn với thế giới bên ngoài", sinh sống trong khu phức hợp khép kín với nhà hàng, ký túc xá, tiệm cắt tóc và quán karaoke, nhằm ngăn họ ra ngoài.
"Thoát khỏi nơi đó gần như là bất khả thi, và nếu muốn, cái giá phải trả là rất lớn", ông Benedikt Hofmann, Phó đại diện khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương của Cơ quan Liên hợp quốc về phòng chống ma túy và tội phạm (UNODC), chia sẻ.
Ông Hofmann khẳng định: "Đông Nam Á là điểm nóng của ngành công nghiệp lừa đảo toàn cầu". Theo ông, các tổ chức tội phạm quốc tế đang điều hành hệ thống này và thu lợi hàng triệu USD từ việc bóc lột con người.
Cuộc khủng hoảng này không chỉ tạo ra các nạn nhân bị bóc lột mà còn gây ra hệ lụy toàn cầu khi các vụ lừa đảo lan rộng ra nhiều quốc gia, từ châu Á đến châu Âu và Mỹ.
Binh lính Thái Lan đảm bảo an ninh cho công dân Indonesia bị trục xuất về nước sau khi bị ép làm việc tại các trung tâm lừa đảo ở miền đông Myanmar tại Mae Sot, Thái Lan, tháng 2/2025. (Ảnh AP)
Các chuyên gia của Liên hợp quốc kêu gọi các nước Đông Nam Á, cũng như các quốc gia có công dân là nạn nhân bị buôn bán, tăng cường nỗ lực hỗ trợ và bảo vệ nạn nhân, đồng thời triệt phá các mạng lưới tội phạm.
Họ nhấn mạnh rằng các biện pháp hiện nay mới chỉ dừng lại ở mức "bề nổi" như tuyên truyền nâng cao nhận thức, trong khi chưa đụng đến những nguyên nhân sâu xa như đói nghèo, thất nghiệp, thiếu tiếp cận giáo dục và y tế - vốn là những điều kiện lý tưởng để tội phạm lợi dụng.
Ngoài ra, chính phủ các nước cần tạo ra các hành lang di cư an toàn và hợp pháp để người dân không phải rơi vào bẫy của các tổ chức buôn người.
Tình trạng các "trang trại lừa đảo" phát triển mạnh sau đại dịch COVID-19 là một lời cảnh báo rõ ràng rằng nếu không có hành động quyết liệt và đồng bộ, khu vực Đông Nam Á có thể sẽ tiếp tục là "thiên đường" cho các mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia - nơi con người trở thành nạn nhân của chính sự im lặng và thờ ơ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!