Dù sau đó chính phủ đã khôi phục hồ sơ của một số sinh viên, nhưng thiệt hại đã xảy ra và con đường trở lại Mỹ với nhiều người vẫn đầy rẫy khó khăn.
Một nghiên cứu sinh người Nam Á (giấu tên) tại Houston đã mất việc trong phòng thí nghiệm và buộc phải trở về nước chỉ trong vòng một tuần sau khi nhận được thông báo về việc hủy bỏ tình trạng hợp pháp. Anh cũng nhận được email thông báo rằng visa nhập cảnh của mình đã bị thu hồi. Dù sau đó chính sách đảo ngược, nhưng visa của anh vẫn chưa được khôi phục, không thể quay lại Mỹ.
"Việc hủy bỏ visa hay trạng thái SEVIS không chỉ ảnh hưởng đến việc học mà còn tác động đến toàn bộ cuộc sống", anh chia sẻ. Hiện tại, anh đang sống cùng mẹ và tìm kiếm việc làm tại quê nhà, trong khi vẫn phải đối mặt với các khoản nợ tại Mỹ và điểm tín dụng bị giảm sút.
Theo CNN, hàng ngàn du học sinh và sinh viên tại hơn 130 trường đại học ở Mỹ đã bị hủy visa hoặc trạng thái hợp pháp trong hệ thống SEVIS mà không có lý do rõ ràng. Nhiều trường đại học chỉ phát hiện ra điều này khi kiểm tra hệ thống, mà không nhận được thông báo chính thức từ chính phủ.
Một số sinh viên đã khởi kiện chính quyền liên bang, cáo buộc rằng việc hủy bỏ trạng thái hợp pháp của họ là vi phạm quy trình pháp lý. Tòa án liên bang tại Georgia đã ra lệnh tạm thời yêu cầu chính phủ khôi phục trạng thái hợp pháp cho các nguyên đơn trong khi vụ kiện tiếp tục được xem xét.
Nhiều sinh viên bị ảnh hưởng cho biết họ cảm thấy bị theo dõi, lo lắng và mất niềm tin vào hệ thống pháp luật Mỹ. Một nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Iowa cho biết anh đã chuẩn bị vé máy bay để trở về Bangladesh sau khi trạng thái hợp pháp bị hủy bỏ, khiến anh rơi vào khủng hoảng tâm lý nghiêm trọng. Dù sau đó trạng thái được khôi phục, anh vẫn quyết định sẽ rời Mỹ vào cuối năm nay.
Một lập trình viên người Nepal tại Texas, từng bị bắt vì lái xe khi say rượu cách đây bốn năm, cũng bị hủy trạng thái hợp pháp dù đã hoàn thành mọi nghĩa vụ pháp lý. Dù đã được khôi phục trạng thái và trở lại làm việc, anh cho biết sẽ rời Mỹ nếu có cơ hội ở các quốc gia khác như New Zealand hoặc Canada.
Nguy cơ mất nguồn thu từ du học sinh
Theo CNN, du học sinh quốc tế đóng góp đáng kể vào nguồn thu của các trường đại học Mỹ, đặc biệt là các trường công lập.
Việc hơn 4.700 sinh viên bất ngờ mất quyền cư trú hợp pháp không chỉ đẩy họ vào khủng hoảng cá nhân, mà còn làm dấy lên lo ngại về uy tín và sức hấp dẫn của giáo dục đại học Mỹ trên toàn cầu. Nhiều trường đại học đã lên tiếng bày tỏ sự không hài lòng về cách xử lý thiếu minh bạch và thiếu phối hợp từ chính phủ liên bang.
Dù chính phủ Mỹ đã bắt đầu khôi phục hồ sơ cho các du học sinh bị ảnh hưởng, nhưng hậu quả của chính sách siết chặt visa vẫn còn đó. Nhiều sinh viên vẫn chưa thể quay lại Mỹ, đối mặt với khủng hoảng tài chính - tâm lý, và đang xem xét rời bỏ giấc mơ Mỹ để tìm kiếm cơ hội ở những quốc gia khác.
Hiện chính quyền Mỹ đang gửi thư xác nhận khôi phục trạng thái SEVIS cho các sinh viên bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, theo các luật sư di trú, nhiều sinh viên đã rời Mỹ không có đủ tài chính hoặc nguồn lực để xin visa mới và quay lại. Trong khi đó, không có bằng chứng nào cho thấy Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra chỉ đạo khôi phục các visa bị thu hồi.
"Việc mất trạng thái hợp pháp không đơn thuần là mất một lớp học. Nó có thể phá vỡ toàn bộ cuộc sống của một con người", luật sư di trú Ben Loveman nói.
Dù chính quyền đã bắt đầu sửa sai, nhưng với nhiều sinh viên, hậu quả vẫn còn hiện hữu. Họ mất đi công việc, cơ hội học tập, phải đối mặt với khủng hoảng tâm lý và nhiều người đã từ bỏ hy vọng tiếp tục hành trình học tập tại Mỹ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!