Điều này sẽ mở đường cho việc hồi hương dần dần và tái hòa nhập bền vững tại Ukraine sau khi cuộc xung đột Nga - Ukraine kết thúc, dù viễn cảnh này vẫn còn xa vời và bấp bênh.
Đây là lần đầu tiên Brussels đưa ra lộ trình chi tiết để người Ukraine có thể về nước sau chiến tranh hoặc ở lại khối này lâu dài. Ước tính có khoảng 4,3 triệu người Ukraine đã rời khỏi đất nước của họ và di dời trên khắp EU trong cuộc khủng hoảng người tị nạn được coi là lớn nhất kể từ Thế chiến II.
"Kể từ năm 2022, chúng tôi đã bảo vệ những người tị nạn Ukraine chạy trốn khỏi cuộc chiến Nga - Ukraine và chúng tôi vẫn tiếp tục làm như vậy" - Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu - "Và cùng với Ukraine, chúng tôi mở đường cho mọi người dân nước này có thể trở về và xây dựng lại nhà cửa của họ khi nơi đây an toàn".
Theo kế hoạch của Ủy ban châu Âu được công bố vào chiều 4/6, EU sẽ tiếp tục con đường đã vạch ra trong những ngày đầu của cuộc chiến, khi các quốc gia thành viên nhanh chóng nhất trí kích hoạt Chỉ thị bảo vệ tạm thời nhằm cung cấp nơi trú ẩn hợp pháp ngay lập tức cho hàng trăm nghìn người Ukraine chạy trốn khỏi cuộc chiến.
Chỉ thị bảo vệ tạm thời này bỏ qua thủ tục tị nạn rườm rà theo thông lệ, qua đó người Ukraine nhanh chóng được tiếp cận giấy phép cư trú, thị trường lao động, phúc lợi xã hội, điều trị y tế và hệ thống giáo dục. Luật này yêu cầu các chính phủ giảm thủ tục đến mức tối thiểu do tính cấp thiết của việc giải quyết làn sóng người tị nạn Ukraine.
Chỉ thị đã được gia hạn nhiều lần nhằm đảm bảo sự chắc chắn về mặt pháp lý cho người Ukraine. Ủy ban châu Âu đề xuất gia hạn Chỉ thị bảo vệ tạm thời đến ngày 4/3/2027 và các quốc gia thành viên EU sẽ phê duyệt đề xuất trong những tuần tới đây.
Đồng thời, Brussels vạch ra cái mà họ gọi là "quá trình chuyển đổi có phối hợp thoát khỏi chế độ bảo vệ tạm thời", đặt nền tảng cho ngày cuối cùng khi cuộc chiến tại Ukraine kết thúc và những người tị nạn phải lựa chọn giữa việc ở lại các nước trong khối hay quay trở lại Ukraine.
Nhiều khu vực của Ukraine - bao gồm toàn bộ các thành phố và cộng đồng - đã bị tàn phá trong cuộc chiến. Ngân hàng Thế giới ước tính việc phục hồi và tái thiết Ukraine sẽ tốn 506 tỷ Euro trong thập kỷ tới - một khoản tiền khổng lồ mà Kiev và các đồng minh hy vọng sẽ bù đắp một phần bằng cách tận dụng các tài sản có chủ quyền bị đóng băng của Nga.
Bên cạnh các khoản tài trợ và đầu tư từ nước ngoài, Ukraine sẽ cần người dân chung tay xây dựng lại nền kinh tế và cơ sở hạ tầng bị tàn phá của nước này. Theo Phó Thủ tướng Ukraine Oleksiy Chernysho, có thể cần thêm 4 triệu công nhân để tăng gấp đôi GDP của đất nước trong khoảng thời gian 10 năm.
"Thực tế là chúng ta cần nhiều người hơn trở về Ukraine, tất nhiên là trong điều kiện ổn định và chiến tranh đã kết thúc" - Phó Thủ tướng Chernysho nói - "Chỉ có nền kinh tế mạnh mới có thể mở đường cho thành công trong tương lai của Ukraine và sự hội nhập thành công vào Liên minh châu Âu. Đó là lý do tại sao điều này lại quan trọng với chúng tôi".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!