Ngày 12/5, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố Nga sẽ không chấp nhận cách tiếp cận bằng "ngôn ngữ tối hậu thư" từ các nước phương Tây, đặc biệt là sau khi Đức cảnh báo có thể áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt nếu Moscow không chấp thuận một lệnh ngừng bắn 30 ngày ở Ukraine trước thời hạn ngày 12/5.
Phát biểu với báo giới, ông Peskov khẳng định: "Ngôn ngữ tối hậu thư là điều không thể chấp nhận đối với Nga. Không ai có thể nói chuyện với Nga theo cách như vậy". Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga và phương Tây tiếp tục gia tăng, đặc biệt sau khi Tổng thống Vladimir Putin đề xuất nối lại đàm phán trực tiếp với Ukraine mà không cần bất kỳ điều kiện tiên quyết nào.
Nga thiện chí nhưng vẫn thận trọng
Theo các hãng tin quốc tế như Reuters và TASS, trong bài phát biểu hôm 11/5, Tổng thống Putin cho biết Nga sẵn sàng trở lại bàn đàm phán với Ukraine "bất cứ lúc nào," với điều kiện các cuộc đối thoại phải diễn ra trên tinh thần thực chất và không ràng buộc. Địa điểm được đề xuất cho vòng đàm phán mới là thành phố Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào ngày 15/5, nơi hai bên từng tổ chức các cuộc gặp hồi đầu năm 2022.
Tuy nhiên, chính quyền Kiev tuyên bố chỉ sẵn sàng nối lại đàm phán nếu Nga chấp thuận một lệnh ngừng bắn kéo dài ít nhất 30 ngày như một điều kiện tiên quyết. Yêu cầu này đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các quốc gia châu Âu, trong đó có Đức, Pháp và Ba Lan - những thành viên trong "liên minh thiện chí" hậu thuẫn chính quyền của Tổng thống Zelensky.
Nga cáo buộc Ukraine đã tiến hành nhiều cuộc tấn công UAV vào các khu vực biên giới của nước này gần đây. (Ảnh tư liệu: Pravda)
Đức, quốc gia dẫn đầu nhóm này, thậm chí còn đe dọa sẽ gia tăng trừng phạt kinh tế đối với Nga nếu Moscow không nhượng bộ về ngừng bắn trước thời hạn ngày 12/5. Tuy vậy, Điện Kremlin tỏ ra cứng rắn và bác bỏ sức ép từ phương Tây.
Người phát ngôn Dmitry Peskov nhấn mạnh rằng Moscow không phản đối ý tưởng về một lệnh ngừng bắn "về nguyên tắc", song bày tỏ lo ngại rằng Kiev có thể lợi dụng thời gian ngừng giao tranh để củng cố lực lượng và tiếp tục huy động quân.
"Chúng tôi cần những đảm bảo chắc chắn rằng bất kỳ lệnh ngừng bắn nào cũng không bị Ukraine lợi dụng để tái tổ chức và tiếp tục chiến sự", ông Peskov nói. Theo phía Nga, mọi giải pháp ngừng bắn đều cần được đánh giá trong bối cảnh cụ thể của chiến trường, cũng như dựa trên khả năng kiểm soát và giám sát hiệu quả từ các bên trung lập.
Phương Tây chia rẽ về vấn đề Ukraine?
Lập trường cứng rắn của Nga diễn ra trong bối cảnh các quốc gia châu Âu đang gia tăng sức ép lên Moscow sau hơn hai năm xung đột. EU hiện đã áp đặt hơn 13 gói trừng phạt nhắm vào Moscow, bao gồm cả cấm vận dầu mỏ, cắt đứt thương mại công nghệ cao và đóng băng tài sản.
Trong khi đó, Mỹ và NATO tiếp tục viện trợ vũ khí và hỗ trợ huấn luyện quân sự cho Ukraine. Tuy nhiên, nội bộ phương Tây cũng bắt đầu có những dấu hiệu chia rẽ về cách thức tiếp cận cuộc xung đột kéo dài này. Một số lãnh đạo châu Âu, như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, gần đây kêu gọi tìm kiếm các giải pháp ngoại giao thay vì chỉ dựa vào các biện pháp trừng phạt hoặc viện trợ quân sự.
Thủ tướng Anh (trái), Tổng thống Ukraine, Tổng thống Pháp và Thủ tướng Đức (phải) trong chuyến thăm đặc biệt tới thủ đô Kiev của Ukraine ngày 10/5. (Ảnh: Guardian)
Việc ông Putin chủ động đề xuất đàm phán không điều kiện lần này được đánh giá là một bước đi chiến lược nhằm thể hiện thiện chí với cộng đồng quốc tế, đồng thời buộc phương Tây phải công khai lập trường của mình về hòa bình.
Theo giới phân tích, đề xuất nối lại đối thoại của Nga tuy có thể mở ra cơ hội cho hòa bình, nhưng vẫn còn nhiều yếu tố cản trở tiến trình này. Trước hết là sự thiếu tin tưởng giữa các bên, đặc biệt khi các vòng đàm phán trước đây đều không đạt kết quả rõ rệt. Thứ hai là quan điểm khác biệt giữa Moscow và Kiev về các điều kiện cơ bản cho một thỏa thuận ngừng bắn hoặc hòa bình lâu dài.
Giáo sư Fyodor Lukyanov, chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Nga, nhận định trên RT rằng: "Nga muốn sử dụng đối thoại như một công cụ để xác lập lại thế cân bằng, trong khi Ukraine vẫn kỳ vọng vào sự hỗ trợ tiếp diễn từ phương Tây để giành lợi thế trên chiến trường. Đó là hai toan tính khác nhau".
Trong bối cảnh đó, bất kỳ tiến triển nào trong đàm phán thời gian tới sẽ phụ thuộc vào thiện chí thực sự của cả hai phía, cũng như vai trò trung gian của các nước thứ ba như Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc hoặc Liên Hợp Quốc.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!