Vị trí tiền đồn đã tạo cho thành phố Smolensk một lịch sử gắn liền với các cuộc chiến, và người dân nơi đây sống với ý chí kiên cường và tinh thần bất khuất. Đây là quê hương của tác giả lời bát hát nổi tiếng "Katyusha". Thành phố này là một trong những nơi loạt pháo phản lực BM-13 đầu tiên được phóng lên và sau này được cả thế giới biết đến với tên gọi "Katyusha".
Nằm trên đường tiến công của quân đội Đức Quốc Xã, ngay từ khi bắt đầu cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại, Smolensk đã hứng chịu mưa bom bão đạn với nhiều chứng tích đau thương. Thành phố này từng bị phát xít Đức chiếm đóng tàn bạo, từ tháng 7/1941 đến tháng 9/1943.
"Hơn 2 năm bị chiếm đóng, Smolensk gần như đã bị phá hủy hoàn toàn. Sau chiến tranh, dân số thành phố đã giảm đi 10 lần, chỉ còn lại khoảng 15.000 người. Và còn lại, là sự kiên cường của một thành phố được mệnh danh là 'lá chắn' ở bờ Tây đất nước".
Đài tưởng niệm Katyusha - được xây dựng vào năm 1968 tại Rudnya - vẫn nhắc nhớ người dân Smolensk về loạt pháo đầu tiên từ dàn phóng BM-13 trong trận chiến vào tháng 7/1941. Dàn pháo phản lực mang tên cô gái Nga với sức mạnh khủng khiếp đã trở thành vũ khí chiến thắng của Hồng quân Liên Xô.
Ông Vitaly Vovchenko - Chủ tịch Hội Cựu chiến binh tỉnh Smolensk, Liên bang Nga - nói: "Chúng tôi chiến thắng, nhưng cũng đã mất hơn nửa triệu người dân Smolensk trong giai đoạn này. Những gì đáng sợ nhất về phát xít Đức đều đã ở đây. Chúng tôi mong những đứa con của người chiến thắng có trách nhiệm với chiến thắng".
Đi qua nhiều mất mát đau thương, nhiều thế hệ người Smolensk hôm nay đang giữ gìn ký ức lịch sử như một phần trách nhiệm với chiến thắng của cha ông.
Và Katyusha - giai điệu huyền thoại của một thời khói lửa, bài hát về cô gái Nga và tình yêu với người lính nơi biên thùy - hôm nay được vang lên ở đây bởi chính con cháu của nhà thơ Mikhail Isakovsky, tác giả phần lời ca khúc nổi tiếng này.
Chị Daria Mikulich - chắt của nhà thơ Mikhail Isakovsky - chia sẻ: "Kachiusa thân thuộc không chỉ với tôi mà với tất cả mọi người, không quan trọng là ở đâu, bằng thứ tiếng nào. Giai điệu trữ tình của bài hát mang đến cảm giác ấm áp, niềm vui, nâng cao ý chí và tinh thần trong mỗi người".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!