Elon Musk bác tin đồn rạn nứt với Tổng thống Trump. (Ảnh: Getty Images)
Vào một buổi chiều thứ Tư (30/4), tại Phòng Roosevelt thuộc khu Tây Nhà Trắng, tỷ phú Elon Musk trong trang phục quen thuộc gồm áo thun và áo khoác, đã né tránh câu hỏi của phóng viên về việc liệu Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) do ông đứng đầu có thể thực hiện cam kết cắt giảm 1.000 tỷ USD từ ngân sách liên bang hay không.
"Tôi nghĩ điều đó có thể thực hiện được, nhưng con đường còn rất dài, và bạn biết đấy, thực sự rất khó khăn", ông Musk nói về mục tiêu nghìn USD. "Vấn đề là, chính phủ và Quốc hội có thể chịu đựng được sức ép như thế nào? Vì chuyện này hoàn toàn khả thi, nhưng sẽ vấp phải rất nhiều phản đối".
Sự thận trọng của Musk hoàn toàn trái ngược với sự tự tin hùng hồn mà ông thể hiện chỉ vài tháng trước đó. Tại một buổi vận động tranh cử cùng ông Donald Trump ở Madison Square Garden hồi tháng 10 năm ngoái, Musk từng tuyên bố ông có thể cắt giảm "ít nhất 2.000 tỷ USD" chi tiêu của chính phủ. Sau đó, con số này được ông rút xuống còn một nửa.
Thế nhưng, chỉ sau khoảng 90 ngày, dù vẫn khẳng định mục tiêu là khả thi về mặt kỹ thuật, Musk - người chưa từng giữ chức vụ trong chính quyền Mỹ - buộc phải hạ thấp kỳ vọng của chính mình. 101 ngày đầu tiên của ông trong chính phủ Tổng thống Trump đã vấp phải không ít sóng gió.
Elon Musk cùng ông Donald Trump tham gia một cuộc vận động tranh cử ở Butler, Pennsylvania vào năm ngoái. (Ảnh: Getty Images)
Theo nhiều nguồn tin, ông Musk được cho là đã xung đột với các bộ trưởng nội các, đối mặt với sự phản đối từ các nghị sĩ - những người lo ngại rằng các khoản cắt giảm từ DOGE ảnh hưởng đến công việc và dịch vụ tại địa phương. Elon Musk cũng có mâu thuẫn với ông Trump về chính sách thuế quan và hứng chịu làn sóng biểu tình từ các nhân viên liên bang, đặc biệt sau quyết định giải thể một số cơ quan lớn như Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng (CFPB)…
Ngoài ra, Elon Musk còn vấp phải một vấn đề nan giải mà giới chuyên gia ngân sách ở cả hai đảng đã cảnh báo từ trước: Không thể cắt giảm 1.000 tỷ USD mà không động đến những lĩnh vực "nhạy cảm" về chính trị như các chương trình an sinh xã hội hay ngân sách quốc phòng.
Dù vậy, ông Musk vẫn tỏ ra hài lòng với những gì DOGE đã làm được. Ông cho biết sẽ quay lại tập trung chủ yếu vào các công ty của mình, bao gồm Tesla, X và SpaceX, và chỉ dành khoảng hai ngày mỗi tuần để làm việc cho chính phủ, dự kiến sẽ đến Washington hai tuần một lần.
Ngày 24/5, hãng tin Reuters đưa tin, tỷ phú Elon Musk cho biết ông sẽ quay trở lại làm việc toàn thời gian tại các công ty của mình. Tuyên bố được đưa ra sau khi mạng xã hội X - nền tảng do ông sở hữu - gặp sự cố gián đoạn trên diện rộng tại Mỹ nhưng hiện đã được khôi phục phần lớn.
DOGE ban đầu được thiết kế hoạt động đến ngày 4/7/2026, nhưng Musk nói có thể mở rộng hoạt động trong suốt nhiệm kỳ bốn năm của ông Trump, tùy thuộc vào quyết định của Tổng thống Mỹ. Theo quy định, ông Musk chỉ được phép làm việc tối đa 130 ngày với tư cách là "nhân viên chính phủ đặc biệt", nhưng nếu chuyển sang làm bán thời gian, thời gian phục vụ có thể kéo dài thêm nhiều tháng.
Musk khẳng định DOGE vẫn có thể vận hành tốt dù ông vắng mặt. Tuy nhiên, khi được hỏi ai sẽ thay thế vị trí của mình, ông lại né tránh bằng các câu đùa.
"DOGE là một phong cách sống. Giống như Phật giáo vậy", ông Musk nói.
Theo cách nói của Musk, ông đã dành toàn bộ sự chú ý cần thiết để biến DOGE thành một "start-up" trong chính phủ. Ông tuyên bố DOGE đã tiết kiệm được cho người nộp thuế 160 tỷ USD.
Elon Musk tham dự cuộc họp nội các tại Cánh Tây của Nhà Trắng, ngày 30/4. (Ảnh: NYT)
Tuy nhiên, theo kiểm tra của giới truyền thông, trang "tường thành chứng từ" trực tuyến của DOGE chỉ giải trình được 58 tỷ USD - tức chưa đầy 36% con số mà Musk nêu. Phần còn lại -khoảng 102 tỷ USD - không có chi tiết minh bạch. Ngay cả khoản 58 tỷ USD được liệt kê cũng bị cho là phóng đại, bao gồm cả những sai sót rõ ràng và ước đoán không chính xác về tương lai.
Dù vậy, ông Musk vẫn khẳng định việc tiết kiệm 1.000 tỷ USD để đối phó với vấn đề nợ công phình to là điều "hoàn toàn khả thi", nhưng điều quan trọng là liệu "Quốc hội và các bên liên quan có đủ ý chí chính trị để thực hiện điều đó hay không."
"Và cũng có thể là chúng tôi sẽ không thành công", ông thẳng thắn thừa nhận.
Tổng thống Trump đã tuyên bố rõ rằng một số phần lớn nhất của chính phủ liên bang sẽ không bị động chạm đến. Cụ thể, ông loại trừ khả năng thay đổi chương trình An sinh Xã hội và Medicare - hai hạng mục chiếm hơn 1/3 chi tiêu liên bang. Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth kêu gọi tăng ngân sách Lầu Năm Góc lên tới 1.000 tỷ USD.
Tại Nhà Trắng hôm 30/4, Musk tiếp tục nhấn mạnh rằng vẫn có thể tiết kiệm hàng chục tỷ USD nhờ việc cắt giảm lãng phí, và nhóm của ông đã phát hiện "bằng chứng rõ ràng về gian lận".
Elon Musk và con trai tên X rời khỏi cuộc họp với các thành viên Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông của Thượng viện tại Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ, ngày 21/5/2025. (Ảnh: AFP)
Khi hồi tưởng lại quãng thời gian ở Washington, Musk cũng chia sẻ những chi tiết hiếm hoi về mối quan hệ với ông Trump.
"Tôi đoán chúng tôi là bạn tốt. Có lần đang ở trên Air Force One hay Marine One, Tổng thống nói: ‘Này, cậu có muốn ngủ lại không?’". Và tôi đáp, ‘Ừ, được thôi’", Musk kể lại.
Ông Musk cho biết từng ngủ lại nhiều lần tại Phòng Ngủ Lincoln trong Nhà Trắng.
Một lần trong những dịp đó, theo Musk, Tổng thống Trump gọi cho ông lúc nửa đêm để nhắc nên xuống bếp lấy kem ăn. Musk kể rằng mình đã lấy cả hộp kem vị caramel. "Tôi nghĩ, món này đúng là đỉnh cao", ông vui vẻ nói.
Nhiệm kỳ 130 ngày của tỷ phú giàu nhất thế giới với vai trò "nhân viên chính phủ đặc biệt" trong nội các Tổng thống Trump sẽ chính thức khép lại vào ngày 30/5. Ngay sau khi nhậm chức, ông Trump đã chỉ định Elon Musk đứng đầu Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE). Theo thông tin từ Nhà Trắng, dù Musk rời vị trí, các sáng kiến cải tổ và tinh giản bộ máy liên bang do DOGE khởi xướng vẫn sẽ được duy trì.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!