Gốc tự do - Nguy cơ tiềm ẩn của đột quỵ

Bộ não được nuôi dưỡng bằng những màng mạch máu phong phú nhất trong cơ thể. Ước tính, tổng chiều dài của mạch máu não lên đến hơn 160.000km, đủ để cuốn quanh trái đất 4 vòng. Hệ thống mạch máu này phải cung cấp từ 20% – 25% lượng máu toàn cơ thể nhằm đáp ứng nhu cầu oxy và dưỡng chất cần thiết cho não

Các bệnh lý mạch máu não như là đau nửa đầu, thiếu máu não, tai biến mạch máu não là nhóm bệnh có tỉ lệ tử vong đang báo động, đồng thời là một trong những nguyên nhân gây nên tàn tật phổ biến nhất hiện nay.

Từ năm 1990 đến nay, nghiên cứu gánh nặng bệnh tật toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới đã xét các bệnh lý mạch máu não ở vị trí thứ 2 trong danh sách các bệnh gây tử vong cao nhất chỉ sau bệnh tim mạch. Trong năm 2008, các bệnh lý mạch máu não đã cướp đi khoảng 6.150.000 sinh mạng, chiếm đến 11% các ca tử vong trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm nước ta có khoảng 300.000 ca đột quỵ, trong đó gần 1/2 số bệnh nhân tử vong.

Các gốc tự do trên mạch máu não là nguồn gốc dẫn đến thiếu máu não, làm tăng nguy cơ dẫn đến tai biến mạch máu não, đau nửa đầu. Gốc tự do gây tổn thương thành mạch máu, các tế bào thần kinh, hình thành nên các mảng xơ vữa và tạo huyết khối, làm hẹp lòng động mạch khiến giảm lưu lượng máu đến não, gây thiếu máu não.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh lý thiếu máu não:

- Chóng mặt: Bệnh nhân có cảm giác hơi loạng choạng khi đi hoặc đứng, bập bềnh như say sóng, hoa mắt, tối sầm mặt lại, nhất là khi thay đổi tư thế.

- Rối loạn giấc ngủ: Biểu hiện chính là mất ngủ, có khi rối loạn nhịp thức ngủ, lúc tối ngủ được, nửa đêm trằn trọc không ngủ, gần sáng lại ngủ.

- Ù tai, nghe kém: Khi các mảng xơ vữa mạch máu lớn dần làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan như tiền đình ốc tai, các cơ điều tiết mắt..., các tế bào thính giác và thị giác bị tổn thương, sự điều tiết của cơ mắt suy giảm.

- Rối loạn cảm giác: Các vùng não kiểm soát cảm giác của cơ thể bị thiếu máu gây rối loạn cảm giác với các triệu chứng như đau, tê, buốt, châm chích, kiến bò…

Các bước sơ cứu bệnh nhân bị tai biến mạch máu não tại nhà:

- Cho bệnh nhân nằm cao, đầu nghiêng bên để tránh bị ùn tắc đờm.

- Không cho bệnh nhân ăn uống, không đánh gió.

- Cho bệnh nhân đến các cơ sở cấp cứu gần nhất có chuyên môn.

Những đối tượng dễ mắc bệnh lý mạch máu não, đột quỵ: Người cao tuổi, những người có bệnh lý tăng huyết áp, đái tháo đường, tiền sử bệnh tim mạch... Những người có nguy cơ cao mắc bệnh cần lưu ý: Khám định kì đúng chỉ định, có chế độ sinh hoạt, ăn uống, tập luyện hợp lý.