Tòa phúc thẩm Mỹ bác sắc lệnh của ông Trump về quyền công dân theo nơi sinh

Ngày 23/7, Tòa phúc thẩm khu vực số 9 của Mỹ đã ra phán quyết bác bỏ sắc lệnh của Tổng thống Donald Trump về việc hạn chế quyền công dân theo nơi sinh. Phán quyết này giữ nguyên quyết định trước đó của tòa án quận tại Seattle, vốn đã chặn việc thực thi sắc lệnh gây tranh cãi.

Hội đồng gồm ba thẩm phán tại San Francisco đưa ra kết luận với tỷ lệ 2–1, khẳng định sắc lệnh hành pháp do ông Trump ký ngay trong ngày đầu nhậm chức đã vi phạm Hiến pháp Mỹ. Đây là lần đầu tiên một tòa án phúc thẩm đánh giá tính hợp pháp của sắc lệnh kể từ khi Tòa án Tối cao Mỹ hồi tháng 6 giới hạn quyền áp đặt lệnh cấm trên toàn quốc của các tòa cấp dưới đối với chính sách liên bang.

Sắc lệnh của ông Trump quy định chỉ những trẻ sinh ra tại Mỹ có cha hoặc mẹ là công dân Mỹ hoặc thường trú nhân mới được cấp quốc tịch. Điều này đồng nghĩa với việc trẻ em sinh ra tại Mỹ nhưng có cha mẹ là người nhập cư không có giấy tờ sẽ không còn đủ điều kiện trở thành công dân Mỹ.

Tuy nhiên, theo Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ, bất kỳ ai sinh ra trên lãnh thổ nước này đều là công dân Mỹ, không phân biệt tình trạng nhập cư của cha mẹ. Tòa phúc thẩm cho rằng sắc lệnh của ông Trump đi ngược với nguyên tắc hiến định này. Tòa cũng xác định rằng việc Tòa án quận Seattle ban hành lệnh chặn sắc lệnh trên toàn quốc là phù hợp và không vượt quá thẩm quyền tư pháp.

Ngay sau khi được ban hành, sắc lệnh của ông Trump đã vấp phải hàng loạt đơn kiện từ các bang, tổ chức xã hội và cá nhân. Trước đó, Tòa án Tối cao Mỹ đã ra phán quyết cho phép thực thi sắc lệnh nhưng chỉ giới hạn trong các bang hoặc nhóm không tham gia kiện tụng.

Hiện Nhà Trắng và Bộ Tư pháp Mỹ chưa đưa ra phản hồi chính thức về phán quyết mới của Tòa phúc thẩm.