Nhiều người Philippines liều mình mưu sinh với rác thải điện tử

Rác thải điện tử - gồm những thứ như máy tính hỏng, dây điện cũ, điều hòa bỏ đi - được xếp vào dạng nguy hại, ẩn chứa hàng loạt nguy cơ cho sức khỏe và môi trường. Các chuyên gia cảnh báo rằng chất độc từ rác điện tử có thể gây ung thư, tổn thương thần kinh, hệ hô hấp và nhiều hệ lụy lâu dài khác.

Gần 13 năm qua, ông Dexter Barsigan sống nhờ vào việc tháo dỡ những thiết bị điện tử cũ như máy tính xách tay, điều hòa để nhặt kim loại đem về bán ve chai. Nhưng 3 năm gần đây, sức khỏe của ông bắt đầu sa sút. Đau nhức tay chân, mắt mờ, không còn đủ sức làm việc liên tục như trước. Nhiều ngày, ông chỉ có thể ngồi một chỗ, nhìn vợ và cháu trai tiếp tục công việc thay mình.

Ông Barsigan là một trong hàng trăm người làm nghề tháo dỡ rác thải điện tử tại khu Onyx, thủ đô Manila, Philippines. Tại đây, nhiều người kiếm sống bằng cách tìm kiếm những thứ có giá trị từ rác như đồng, nhôm, nickel... Để nhanh hơn, họ chọn cách đốt cháy lớp vỏ cao su bên ngoài dây điện. Nhưng chính điều này khiến các chất độc hại như chì, thủy ngân hay cadmium phát tán ra không khí, âm thầm "đầu độc" người làm lẫn cư dân sống quanh khu vực.

Bác sĩ Rosana Milan  (Trung tâm Y tế Pedro Gil, TP Manila, Philippines) cho biết: "Chất độc trong rác thải điện tử rất nguy hiểm cho trẻ sơ sinh, trẻ mới biết đi và thậm chí cả các cháu nhỏ ở độ tuổi lớn hơn khi tiếp xúc với những loại hóa chất đó, nhất là khi các bạn nhỏ ngồi chơi bên cạnh trong khi cha mẹ đốt cao su từ các thiết bị như điều hòa, tủ lạnh…".

Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy tiếp xúc với hóa chất từ rác điện tử có thể khiến trẻ em bị suy giảm chức năng phổi, dễ mắc hen suyễn, phụ nữ mang thai có nguy cơ sinh non hoặc thai chết lưu. Người lớn tiếp xúc lâu dài có thể mắc các bệnh về máu, thần kinh, thận, tuyến giáp…

Bác sĩ Milan cho biết thêm: "Phần lớn những người làm nghề này đều mắc bệnh về phổi, hô hấp, kể cả có tiêm vaccine phòng ngừa đi nữa".

Dù có vài cơ sở tái chế chính thức với quy trình an toàn, trang bị đồ bảo hộ đầy đủ nhưng phần lớn người dân Philippines vẫn làm việc tự phát, tháo dỡ rác điện tử ngay tại nhà hoặc ngoài đường. Năm 2022, theo Liên hợp quốc, Philippines là một trong những nước thải ra lượng rác điện tử nhiều nhất Đông Nam Á - khoảng 540 triệu kg.

Bà Eva Lecat (Điều phối viên, tổ chức Medicins du Monde) cho biết: "Dù chúng tôi đã nhiều lần cảnh báo, người dân vẫn cho rằng sức khỏe không phải ưu tiên. Vì với họ, thứ cần thiết trước mắt là có cái ăn mỗi ngày, còn chuyện bệnh tật tính sau".

Dù sức khỏe bị ảnh hưởng nhưng ông Barsigan vẫn chưa đi khám vì lo không đủ tiền chữa bệnh. Ông chỉ tự bôi dầu, uống thuốc giảm đau giá rẻ. Khi đỡ đau hơn, ông lại tiếp tục công việc cũ.