Hà Nội tăng tốc hút FDI: Bước chuyển mình của một trung tâm kinh tế đang trỗi dậy

Trong bức tranh đầu tư nửa đầu năm 2025, Hà Nội bất ngờ vươn lên dẫn đầu cả nước về thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Gần 3,7 tỷ USD - con số cao nhất trong 5 năm qua - là minh chứng rõ ràng cho sự chuyển mình mạnh mẽ của Thủ đô. Nhưng đằng sau những dòng vốn tỷ đô ấy là gì? Là niềm tin đang trở lại, là hành động cụ thể từ chính quyền thành phố, và là khát vọng định hình một vị thế mới trên bản đồ đầu tư quốc tế.

Tăng tốc trong thầm lặng

Theo Chi cục Thống kê Hà Nội, chỉ trong 6 tháng đầu năm, thành phố đã thu hút được 3,69 tỷ USD vốn FDI - tăng 2,26 lần so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, giá trị tăng vốn từ các dự án đang hoạt động chiếm tới hơn 65% tổng vốn. Đặc biệt, dự án mở rộng xây dựng Công viên Yên Sở với vốn bổ sung hơn 1 tỷ USD trở thành điểm nhấn đầu tư lớn nhất trong năm.

Tính đến hết tháng 6, Hà Nội đã cấp mới cho 192 dự án FDI, chủ yếu đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và một số nền kinh tế EU. Các lĩnh vực thu hút đầu tư nổi bật gồm: công nghệ cao, bất động sản, năng lượng sạch, y tế và giáo dục. Đây là dấu hiệu cho thấy dịch chuyển đầu tư đang đi vào chiều sâu, thay vì chỉ tập trung vào công nghiệp truyền thống như trước.

Riêng tháng 6, Hà Nội thu hút 799,3 triệu USD vốn FDI. Trong đó có 41 dự án được cấp phép mới với tổng vốn đăng ký đạt 27,8 triệu USD. Có 21 dự án được điều chỉnh tăng vốn đầu tư với số vốn đăng ký thêm đạt 729,8 triệu USD. Bên cạnh đó, nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần 33 lượt, đạt 41,7 triệu USD.

Chính sách là động lực

Ông Nguyễn Mạnh Quyền - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, Luật Thủ đô (sửa đổi) có hiệu lực từ đầu năm nay đã thực sự mở ra một không gian chính sách mới, giúp Hà Nội chủ động hơn trong việc thiết kế ưu đãi đầu tư đặc thù. Quan trọng hơn, chúng tôi đang chuyển từ "mời gọi đầu tư" sang "chủ động kiến tạo môi trường đầu tư".

Theo ông Quyền, các nhóm chính sách ưu tiên bao gồm: cải cách thủ tục hành chính một cửa liên thông, miễn giảm thuế đất cho các dự án công nghệ cao, ưu tiên hạ tầng tại các khu công nghiệp và logistics trọng điểm. Thành phố cũng cam kết rút ngắn thời gian cấp phép đầu tư còn không quá 15 ngày làm việc đối với các dự án chiến lược.

Không chỉ dừng ở văn bản, thành phố đã thành lập Tổ công tác đặc biệt về thu hút FDI, do chính Chủ tịch UBND thành phố trực tiếp chỉ đạo. Tổ này có nhiệm vụ "gỡ nút thắt" cho các dự án lớn, từ khâu quy hoạch, đất đai đến hạ tầng kỹ thuật - xã hội đi kèm.

Không chỉ là dòng vốn, mà là sự tái cấu trúc

Theo khảo sát của Sở Tài chính TP Hà Nội, có tới 86,3% doanh nghiệp FDI đánh giá môi trường đầu tư tại Thủ đô là "ổn định, có triển vọng" trong 3 - 5 năm tới - tỷ lệ cao nhất cả nước. Đặc biệt, nhóm nhà đầu tư EU và Mỹ bày tỏ sự quan tâm ngày càng lớn sau khi các hiệp định như EVFTA, CPTPP đi vào thực thi sâu rộng.

TS. Lê Đình Huy - Chuyên gia kinh tế tại Viện Nghiên cứu Chính sách phát triển bền vững nhận định: Dòng vốn FDI vào Hà Nội giờ đây không còn mang tính "chớp cơ hội" mà đã chuyển sang hướng "kiến tạo giá trị dài hạn". Đó là sự dịch chuyển quan trọng từ gia công sang đổi mới sáng tạo, từ khai thác tài nguyên sang đầu tư trí tuệ.

Theo ông Huy, yếu tố then chốt làm nên thành công của Hà Nội không chỉ nằm ở các chính sách ưu đãi mà còn ở cách thành phố tái định vị bản thân trong chuỗi giá trị toàn cầu: không cạnh tranh bằng chi phí thấp, mà bằng hạ tầng thông minh, nguồn nhân lực chất lượng cao, và hệ sinh thái đổi mới.

Điển hình, khu công nghệ cao Hòa Lạc hiện đã thu hút thêm 5 dự án mới trị giá gần 400 triệu USD chỉ trong quý II. Các trường đại học như Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng đang đẩy mạnh hợp tác doanh nghiệp - viện nghiên cứu - nhà nước, hình thành "tam giác đổi mới" đúng nghĩa.

Thách thức phía trước: Không thể chủ quan

Dù vậy, Hà Nội cũng đang đối mặt với những thách thức không nhỏ. Thứ nhất là áp lực hạ tầng, giao thông, đô thị, logistics… khi dòng vốn đổ về mạnh. Thứ hai là chất lượng nguồn nhân lực kỹ thuật - vốn đang thiếu hụt trầm trọng ở các ngành công nghệ cao. Cuối cùng là năng lực điều phối giữa các cấp chính quyền, tránh chồng chéo và xung đột chính sách giữa địa phương và trung ương.

Bà Nguyễn Thị Hồng, chuyên gia độc lập về chính sách FDI, cho hay: "Hà Nội cần duy trì nguyên tắc thu hút chọn lọc, ưu tiên dự án có tác động lan tỏa. Nếu không kiểm soát tốt, FDI có thể tạo áp lực lớn lên hệ sinh thái đô thị, thậm chí dẫn đến tình trạng bất bình đẳng vùng - ngành".

Hà Nội đang có mọi yếu tố để hình thành một trung tâm tài chính - đầu tư - đổi mới sáng tạo tầm khu vực. Nhưng để đi từ tiềm năng đến thực tiễn, cần thêm nhiều quyết tâm và hành động cụ thể. Trong một thế giới đang chuyển dịch nhanh chóng về chuỗi cung ứng và không gian đầu tư, Hà Nội đã chọn cách không đứng ngoài cuộc. Và dòng vốn FDI tỷ đô chỉ là bước khởi đầu cho một hành trình dài - hành trình "chuyển mình để dẫn đầu".